Schaken: sport of geen sport?
Magnus Carlsen won in Londen de WK-match, maar de Engelse sportredacties schreven er niets over. De Britten schijnen gezegd te hebben: schaken is geen sport, want er is geen bal en geen veld. Er zijn meer bezigheden waarvan mensen zich afvragen of het sporten zijn of niet.
Max Euwe bereidde zich ook fysiek voor op de WK-match van 1935.
Jan-Cees Butter, freelance-journalist, schreef er een artikel over in Trouw van vandaag. Hij sprak met Ivo van Hilvoorde, sportfilosoof aan de Vrije Universiteit in Amsterdam en de Hogeschool Windesheim in Zwolle en met Bettine Vriesekoop, oud-toptafeltennisster. Beiden vinden schaken een sport.
Van Hilvoorde: “Wat mensen sport vinden, heeft vaak te maken met de tradities en de geschiedenis van een land. Daarnaast zit er iets opportunistisch in: als we als land ergens goed in zijn, zijn we eerder geneigd iets sport te noemen. Ik sprak laatst een Noorse collega die zei dat er in Noorwegen nooit over schaken werd geschreven, totdat Carlsen wereldkampioen werd. Datzelfde geldt een beetje voor Nederland. Er wordt de laatste jaren veel meer over Formule 1 geschreven vanwege Max Verstappen.”
Schaken is geen fysieke sport, al vindt de filosoof stilzitten wel degelijk een enorme vaardigheid. Als voorwaarden om iets een sport te noemen, noemt hij dat het wereldwijd beoefend moet worden, dat de regels overal hetzelfde zijn, dat er een vaardigheid getest wordt en dat het een wedstrijdkarakter heeft.
Vriesekoop: “Schaken is niet zozeer fysiek als wel tactisch en mentaal. Ik denk dat mensen geen idee hebben wat er allemaal bij komt kijken. Datzelfde geldt voor tafeltennis, dat ook wel een ‘campingsport’ wordt genoemd. Terwijl het zo’n complexe sport is. Je hebt je eigen spel, maar ook het spel van je tegenstander.
Lees meer >
Alle twaalf partijen remise in de WK-match, heeft dat gevolgen voor de toekomst? Hans Böhm denkt van wel. Dat zei hij onder andere in het tv-programma Nieuwsuur. Hij kan zich voorstellen dat het speeltempo wordt ingekort, zodat er eerder fouten worden gemaakt. De tiebreakpartijen waren daar al een voorbeeld van, al is het verschil tussen rapidtempo en klassiek tempo natuurlijk wel groot. Een ander idee is dat het WK voortaan in een toernooi wordt verspeeld in plaats van een match. Het zijn suggesties, de FIDE moet het maar beslissen.
Als je die vraag zo rond Sinterklaas en Kerstmis krijgt, weet je dat je in materiële zin behoort te antwoorden. Ik vermoed dat veel schakers daar moeite mee hebben.
Recensie Daniel Gormally – A year inside the chess world (Chess Evolution, 2016)
