Giri begint met een overwinning, Bok helaas met een nul
Eindelijk, het is zover: de World Cup is begonnen! U heeft van collega Dimitri Reinderman al een mooie voorbeschouwing kunnen lezen.
Daarin heeft u onder andere kunnen lezen wat er – behalve het geld – nog meer op het spel staat. Het deelnemersveld is ronduit indrukwekkend. Zelfs wereldkampioen Magnus Carlsen voelt zich niet te groot om aan deze ‘loterij’ deel te gaan nemen.
Toen ik deze week op woensdagavond in mijn woonplaats Eindhoven de Albert Heijn XL binnenliep, werd ik heel verrassend plotseling staande gehouden door Benjamin Bok! De Veldhovenaar was ook nog even bezig om boodschappen te doen als voorbereiding voor zijn reis naar Tiblisi. We raakten even aan de praat over zijn kansen in deze wereldbeker. Hij gaf aan dat hij geen misselijke tegenstander tegen zou krijgen in de eerste ronde. Maar ook dat hij natuurlijk niet kansloos zou zijn. Toen wij afscheid namen, probeerde ik hem nog even een hart onder de riem te steken. “Als je kunt winnen van Nakamura (zoals Benjamin vorig jaar omstreeks deze tijd deed in Isle of Man), kun je van iedereen winnen!”
Giri – Dzagnidze
Anish Giri moest op papier tegen een veel zwakkere opponent, te weten Nana Dzagnidze. De ratingcijfers (respectievelijk 2772 tegen 2519) beloven een walkover. Maar in de praktijk bleek dat zij niet van plan was om zonder strijd aan de kant te gaan. Integendeel. Via een tactisch intermezzo had Giri de materiaalverhouding drastisch omgegooid. Hij offerde een kwaliteit tegen twee pionnen. Met een toren plus loper en twee pionnen, tegen twee torens had hij alle kansen aan zijn zijde. Toch bleek het verre van eenvoudig om vorderingen te boeken. Maar hoewel Dzagnidze aanvankelijk uitstekend verdedigde, beging zij op een gegeven moment toch de nodige onnauwkeurigheden. Gezegd moet worden dat Giri misschien ook niet optimaal antwoordde, maar het lukte hem wel om groot voordeel te verwerven. Op zet 57 ging ze dan toch definitief de fout in. Ze ruilde via een tactisch grapje een paar torens en dat had ze juist niet moeten doen. De overgebleven zwarte toren bleek in het geheel geen partij voor de loper en de inmiddels drie pionnen. Giri rondde het karwei mooi af en verschaft zichzelf daarmee een prima uitgangspositie om een ronde verder te komen.
Bok – Artemiev
Benjamin Bok (2615) begon aan de minitweekamp met een heel andere beginsituatie. Zijn tegenstander, de 19-jarige Rus Vladislav Artemiev was met een rating van 2692, duidelijk de favoriet. Maar rating zegt niet alles en de Veldhovenaar was in elk geval van plan zijn huid zo duur mogelijk te verkopen. In de partij bleek aan het begin van het middenspel dat wit in een stelling was beland waar hij ogenschijnlijk niet veel kon doen. Dat uitte zich rond de 25ste zet. Als je op zet 23 de zet De2-f3 speelt om dan op zet 25 met Df3-e2 verder te gaan, dan is er duidelijk iets aan de hand. Even later blijkt ook dat Benjamin zich moet inlaten op een afwikkeling die bepaald niet goed voor hem is. Op zet 34 mist hij vermoedelijk de enige kans om de partij in een vreedzaam slot te laten eindigen. Als hij die niet grijpt, is Artemiev er als de kippen bij om af te wikkelen naar een eindspel dat niet te houden is. Een zuur begin, met wit tegen een nederlaag aanlopen. Maar we weten dat Bok uit het goede hout is gesneden. “It’s not over till it’s over” staat bij hem hoog in het vaandel. Laten we hopen dat hij morgen met zwart dwars door zijn tegenstander heengaat!
ANALYSES
Giri, Anish – Dzagnidze, Nana
1. c4 e5 2. Pc3 Pc6 3. Pf3 g6 4. d4 exd4 5. Pxd4 Lg7 6. Pxc6 bxc6 7. g3 Pe7 8. Lg2 O-O 9. O-O d6 10. Lg5 Le6 11. Dd3 Tb8 12. b3 c5 13. Dd2 Dd7 14. Tad1 Pc6 15. Pe4
Een kleine combinatie, die Dzagnidze, ongetwijfeld meegenomen heeft in haar berekingen. 16. Lf4 lag in de lijn van de verwachting.
16…dxc5 17. Dxd7 Lxd7 18. Txd7 Pe5
19. Txg7+!?
Giri maakt er een kwaliteitsoffer van. Met 19. Txc7 blijft wit na 19…fxg5 een stuk achter.
19…Kxg7 20. Le3 Pd7 21. Td1 Tfd8 22. Td5 Kf7 23. Lh3 Ke7
24. Lxc5+ Ook mogelijk lijkt 24. Lxd7 Txd7 25. Txc5 en met twee pionnen voor de kwaliteit en veel activiteit staat wit er goed voor.
24…Pxc5 25. Txc5 Td1+ 26. Kg2 Kd6 27. Ta5
Erg passief. Beter lijkt 27…f5 en dan moet wit meteen breken met 28. g4! maar na 28…Td2 29. gxf5 Txe2 30. fxg6 hxg6 31. Ta6+ Tb6 32. Txa7 houdt wit alle kansen aan zijn zijde, maar het zal nog steeds moeilijk worden om te winnen.
28. c5+ Het was misschien verstandig om eerst een schaakje te geven met de toren 28. Ta6+ want na 28…Kc5 29. Lg4 Kb4 30. Lf3 Te8 31. Txa7 Te7 lijken de winstkansen heel riant.
28…Ke7 29. Lg4
Daarmee verhindert zwart dat wits toren naar a6 kan.
30. Lf3 Ta7 31. b4 Tc1 32. Lc6 Tc4 33. a3
33…Tc3 34. f4 g5 35. fxg5 fxg5 36. Kf2 Kd8 37. Ke1!
37…Te3 38. b5
Nu acht hij het moment rijp om met deze actie te komen. Pion c5 hangt namelijk niet meer.
38…Te6 39. Ld5 Th6
40. c6?!
Waarschijnlijk geeft Giri hiermee zijn voordeel voor een deel weg. Wit houdt zijn voordeel vast met 40. Kd2 Kc8 41. Ta4 en het is voor zwart heel lastig om iets zinnigs te doen. Bijvoorbeeld: 41…Txh2? faalt op 42. Te4 Th6 43. Lc6! en het is uit.
40…Tf6 41. bxa6 Ke7 42. Le4 h6 43. h3 Te6 44. Ld5 Te3 45. Kf2 Tc3 46. Le4 Ke6 47. a4
47…Ta3?!
En ja hoor, ze doet het fout. Met 47…Kd6 zou het allemaal wel gaan voor zwart. Zwart maakt zich op om wellicht de kwaliteit terug te offeren.
48. h4 gxh4 49. gxh4 Kf6 50. Ld3 Kg7
51. Td5
Giri geeft een pion terug om zijn toren te activeren. Voor de hand ligt ook 51. Ke3!? met als mogelijk vervolg: 51…Ta1 52. Kd4 Kf6 53. e4 Td1 54. Tf5+ Ke7 55. Ke3! waarna de stukken in de doos terug kunnen.
51…Txa4 52. Td7+ Kf6 53. Kg3
Misschien mist de Georgische topdame nu weer een buitenkansje op een beter resultaat. Had zij hier niet in de partij kunnen blijven met 53…h5!? Ik zie althans niet zo snel hoe wit nu verder moet komen. Bijvoorbeeld 54. Th7 [ 54. Td8 om …Ta8 te kunnen verhinderen, wordt sterk beantwoord met 54…T7xa6 55. Lxa6 Txa6 56. Th8 Kg6 57. Tg8+ Kf6 58. Tg5 Txc6 59. Txh5 maar dit lijkt, ondanks de pluspion, toch binnen de remisemarge. Overigens twijfel ik er niet aan dat Giri hier nog alles uit de kast zou hebben gehaald.] 54…Tg4+ 55. Kh3 Ta8 56. Txh5 Tag8 en zwart houdt eeuwig schaak.
54. Kg4 Ta4+ 55. Kh5 Ta5+?!
Dit lijkt mij niet zo beste. Met 55…Tf4!? kon zijn taai weerstand blijven bieden.
56. Kxh6 Tc5
Giri maakt nu handig gebruik van wat tactiek.
57…Th5+?
Ze ruilt torens, maar dat berust op een verkeerde taxatie van het resterende eindspel. De loper is veel sterker dan de ongelukkige toren op a7. 57…Txc6?? verliest een toren na 58. Tg6+
58. Kxh5 Kxg7 59. Kg5 Ta8 60. h5 Td8
Ze heeft de toren eindelijk in het spel gekregen. De Bedoeling is natuurlijk om via een schaakje achter de a-pion te komen. Maar daar steekt Giri een stokje voor!
61. h6+ Kf8
Ze moet dus terug, maar dan volgt… De grap is namelijk dat 62…Td5+? niet werkt vanwege 63. Kf6!
Td6+ [ 63…Ta5 64. h7] 64. Ke5 Td8 65. Lc4 en de dreiging Kf6, gevolgd door h7 wint. Want na 65…Ke7 66. h7 valt de dreiging Lg8 niet meer te verhinderen.
63. Kf6!
Dreigt h7 waarna de pion doorloopt.
63…Kg8 64. h7+ Kh8 65. Ke7
65…Txa7 66. Kd7 Kg7 67. Kc8
1-0
Bok, Benjamin – Artemiev, Vladislav
1. e4 c5 2. Pf3 e6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pc6 5. Pc3 a6 6. Pxc6 bxc6 7. Ld3
8. O-O Pf6 9. De2 d5 10. b3
Dit is de moderne speelwijze.
10…Lb7 Een alternatief is 10…Le7
11. Lb2 Ld6 12. Kh1
13. f4 d4 In twee partijen, Negi-Volokitin, 2008 en Friedel-Kekelidze, 2011 won wit na 13…O-O
14. Pa4
In de voetsporen van Cabrera Pino-Hassim, 2008, maar ik vermoed dat beide spelers al op zichzelf waren aangewezen. 14. Pd1 kwam nog voor in een partij Prasanna Raghuram-Diamant, 2008.
14…O-O 15. c3 c5 16. Tac1 De7 17. Pb6 Tad8 18. Pc4 Tfe8 19. cxd4 cxd4
Hij heft de spanning op, maar zwart stond natuurlijk klaar om met …exf4 pion e4 zwak te maken. Wit kon het loperpaar bemachtigen maar na 20. Pxd6 Dxd6 lijkt hij daar toch niet zoveel aan te hebben. Zwart heeft twee goede stukken en actief tegenspel.
20…Lb4 21. Lb1 Dd7 22. Tfd1 Dc7 23. Df3
23…a5 24. a3 Lf8 25. De2?!
25…h5?!
Gelukkig doet Artemiev het ook niet optimaal. Hij wil een steunpunt op g4 voor zijn paard creëren maar dat veroorzaakt ook zwaktes in zijn eigen kamp. Sterker lijkt 25…La6! waarop 26. Ld3 Db7!?
27. Pxa5 Lxd3 28. Dxd3 Dxe4 heel goed voor zwart is.
26. Ld3 La6 27. Te1
Hij dwingt Bok om een afwikkeling in te gaan die heel ongunstig voor wit is.
28. Pxe5 Na het passieve 28. Dd1 Da7 29. Te2 Pd7! gevolgd door …Pc5 zou het bij wit snel ineen storten.
28…Dxe5 29. Lxa6
Een tussenzet, die misschien niet eens zo goed is. Ik verwachtte hier 29…Txb3 dat na 30. Lc4 Tb7 31. Ld3 h4! zou leiden tot een bijzonder onaangename stelling voor wit. Tegen de dreiging …Ld6 valt eigenlijk geen bevredigend antwoord te verzinnen.
30. g3 h4 31. Tcd1!
Hij vecht goed terug!
31…hxg3 32. Lxd4 Dxe4+ 33. Dxe4 Pxe4
34. Lc4?!
Heel logisch, maar helaas niet de beste. Dan had hij het zeer verrassende 34. Ld3 moet vinden. Na 34…Pf2+ 35. Lxf2 gxf2 36. Txe8+ Txe8 37. Kg2 Lxa3 38. Kxf2 is het resterende eindspel potremise.
34…gxh2 35. Kg2 Pg3!
36. Txe8+ Txe8 37. Kxh2
Wit moet dus in het aftrekschaak gaan staan. Maar dat kost twee pionnen.
37…Pxf5+ 38. Kg2 Pxd4 39. Txd4 Lxa3
40. Td7 Te7 41. Td8+ Kh7 42. Kf3 g6 43. Ta8 Lb4 44. Td8 Kg7 45. Kf4 Kf6 45…f5 46. Tg8+ Kh7 kon ook.
46. Ta8 Ld2+ 47. Kf3 Kg5 48. Ta6 f5 49. Td6 Lb4 50. Ta6 Td7 51. Ta8 Kf6 52. Te8 Td6 53. Tg8 Td4 54. Ta8 g5 55. Ta6+ Td6 56. Ta8 g4+ 57. Kg3 Td2 58. Kf4 Td4+ 59. Ke3 Lc5 60. Ke2 f4
En nu is er inderdaan geen houwen meer aan.
0-1
(foto’s van Anastasia Karlovic op de toernooiwebsite)
Ik vind die World Cup wel een spannende toernooi. Zoals veel sporten naast de reguliere competitie een bekertoernooi hebben, heeft schaken dat ook. Als er om het klassieke wereldkampioenschap zou worden gestreden, dan was het net als voor 2005 een ‘loterij’. We hebben een paar FIDE-wereldkampioenen, die die naam niet echt waard zijn. Maar de lijst van World Cup houders vanaf 2005 is indrukwekkend. Aronian 2005, Kamsky 2007, Gelfand 2009, Svidler 2011, Kramnik 2013 en Karjakin 2015, allemaal minstens kandidaat-wereldkampioen.