Canon (48): Bosnische wereldtoppers in Oegstgeest
Toen in 1992 de oorlog in Joegoslavië uitbrak, kreeg Nederland er opeens twee wereldtoppers bij. Predrag Nikolic (geboren 11 september 1960) verliet Sarajevo in april om een toernooi te spelen. De oorlog was toen nog niet begonnen en hij had alleen een koffer met noodzakelijke spullen bij zich. Toen het geweld een paar weken later losbarstte, verliet Ivan Sokolov (geboren 13 juni 1968) de stad.
Hij woonde nog bij zijn ouders en hoefde dus nauwelijks bezittingen achter te laten, zoals Nikolic.
Na enkele omzwervingen kwamen ze elkaar tegen bij het Interpolistoernooi in Tilburg, in dat jaar een knock-outtoernooi waarin ze beiden meespeelden. Ze besloten een appartement te huren, samen met Nikolics jongere broer Nebojsa, een internationaal meester. Ze vonden een flat in Oegstgeest, per 1 februari 1993. Sokolov vond Nederland prettig omdat je hier met iedereen in het Engels kon praten, zelfs in de supermarkt. Nikolic in maart 1993 in een interview met Jeroen van den Berg voor het bondsblad: “Ik voel mezelf geen buitenlander, ik ben schaker. Schakers hebben overal een plaats in de wereld, ook in Nederland, waar schakers meer gerespecteerd zijn dan in andere landen.”
De twee kregen een tijdelijke verblijfsvergunning zonder financiële steun. Die hadden ze ook niet nodig, ze konden van het schaken leven. Nikolic was in 1980 en 1984 kampioen van Joegoslavië en won diverse toernooien, waaronder in 1989 het Hoogovenstoernooi (gedeeld). In 1988 stond hij op de zesde plaats van de wereldranglijst en in 1991 bereikte hij de WK-kandidatenmatches, waarin hij verloor van Gelfand. In Nederland werd hij in 1994 nog eens tiende van de wereld, in 2004 bereikte hij zijn hoogste rating, wat hem toen ‘slechts’ de 27e plaats opleverde. (Topratings worden steeds hoger.) In 1994 won hij Hoogovens nog een keer, nu ongedeeld. In 2004 won hij het Europees kampioenschap samen met Ivantsjoek, van wie hij de barrage verloor.
Sokolov was kampioen van Joegoslavië in 1988. Toen hij in Nederland kwam was hij de nummer veertien van de wereld, in 1996 bereikte hij de twaalfde plaats. In januari 2004 bereikte hij met 2706 zijn hoogste rating, wat hem de zestiende plaats opleverde. In zijn Nederlandse periode won hij vele sterke toernooien, waaronder twee keer in zijn eigen Sarajevo.
Sokolov werd kampioen van Nederland in 1995 en 1998, Nikolic in 1997 en 1999. Daarna besloot het KNSB-bestuur dat je alleen aan het NK mag deelnemen als je niet voor een ander land op de Olympiade speelt. Nikolic bleef echter voor Bosnië spelen, Sokolov koos voor Nederland. Hij nam nog vijf keer aan het NK mee, waarbij hij twee keer tweede werd. Enkele malen ontbrak hij omdat de KNSB in 2000 het startgeld had afgeschaft en toegevoegd aan het prijzengeld. Na drie keer voor Nederland op de Olympiade te hebben gespeeld, besloot hij in 2010 weer voor Bosnië te spelen. Inmiddels heeft hij weer vrede gesloten met de KNSB en zal hij weer voor het Nederlandse team spelen.
Vanuit Oegstgeest is Nikolic verhuisd naar Leiderdorp. Sokolov woont met vrouw en kinderen in Lelystad. Beiden zijn in Nederland ingeburgerd, maar onderhouden ook nog nauwe contacten met Sarajevo.
Jan Bey vult op dit verhaal aan dat bij de vestiging in Oegstgeest en het verkrijgen van de verblijfsvergunning de drie Bosniërs enorm zijn geholpen door Joop Piket (toenmalig bestuurslid Topschaak van de KNSB) en Ton Kohlbeck (wethouder van Oegstgeest en schaker bij Philidor Leiden).