De Volkskrant schaakrubriek 11 juni 2011
Gert Ligterink
Soms heeft de arbiter beet
Lang heb ik gedacht dat geen gezapiger beroep bestond dan dat van schaakarbiter. Vrijwel niets hoefde je er voor te doen. Op de gong slaan en aan het eind van de middag even opletten of iemand de bedenktijdtijd overschreed, meer was het niet. Als speler was ik soms jaloers op de arbiter. Terwijl ik werd mat gezet, zat hij rustig de krant te lezen.
Zo’n acht jaar geleden kreeg de arbiter er een taak bij, toen de gsm-nul werd geïntroduceerd. Als in een schaakzaal een vrolijk rinkeltje weerklonk, veerde de arbiter op uit zijn middagdutje. Eindelijk had hij iets te doen: hij mocht een nul uitdelen aan de ongelukkige die vergeten was zijn mobiel uit te zetten. Slachtoffers zijn er in alle categorieën in overvloed geweest. Van amateurs tot topspelers.
In de moderne tijd van smartphones en zakcomputers die sterker spelen dan de gemiddelde grootmeester heeft de arbiter het drukker gekregen. Voor de krant heeft hij geen tijd meer, hij moet scherp in de gaten houden welke deelnemers de toernooizaal verlaten. Als ze verdacht lang wegblijven, dient hij ze te volgen tot op het toilet.
Soms heeft hij beet. In de slotronde van het kampioenschap van Duitsland was het vorige week raak, toen de jonge rechtenstudent Christoph Natsidis werd betrapt op het consulteren van een op zijn telefoon geïnstalleerd schaakprogramma. Het was een dure overtreding. Natsidis kreeg een reglementaire nul, het door hem in het toernooi behaalde meesterresultaat werd ongeldig verklaard en zijn naam is voorlopig bezoedeld.
Lastig voor een arbiter is de valse beschuldiging. Regelmatig gebeurt het dat een sterke grootmeester na een onverwachte nederlaag zijn veel lager gerate tegenstander beschuldigt van bedrog en de arbiter opdracht geeft een onderzoek in te stellen. Bijna altijd blijkt het loos alarm, waarna de onsportieve verliezer wordt uitgelachen door de andere deelnemers. Bedrog is ernstig, maar even ernstig is een onterechte beschuldiging van bedrog.
Uit het Duits kampioenschap komt een partij, die door de witspeler intelligent was voorbereid. Zwartspeler Jan Gustafsson had onlangs op een openings-dvd uitgelegd hoe het Evansgambiet het best kan worden bestreden. Tegenstander Niclas Huschenbeth had gezien dat Gustafsson aan één detail onvoldoende aandacht had besteed.
Huschenbeth – Gustafsson
Bonn 2011
1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lc4 Lc5 4. b4 Lxb4 5. c3 Le7 6. d4 Pa5
Dit geldt als een veilige methode om de problemen van deze oude opening op te lossen.
7. Le2 exd4 8. Dxd4 d5
Deze variant stond in 1995 even in de belangstelling na een verpletterende overwinning van Kasparov op Anand. Na 8 … Pf6 9. e5 Pc6 10. Dh4 Pd5 11. Dg3 had wit prachtig spel voor de pion. Kasparov won in 25 zetten.
9. Dxg7 Lf6 10. Dg3 dxe4 11. Pd4 Pe7 12. Pb5 Pd5
Beter is het inventieve 12 … Pac6 om na 13. Pxc7+ Dxc7! 14. Dxc7 met 14 … Le5 de dame te heroveren. Met 13. Pd2, in plaats van 13. Pxc7+, kan wit de strijd gaande houden.
13. c4!
Een schitterende zet. Na 13 … Lxa1 14. cxd5 zit zwart in grote moeilijkheden.
13 … a6 14. cxd5 axb5 15. Pc3 Dd6
Het valt zwart nauwelijks kwalijk te nemen dat hij in deze levensgevaarlijke stand niet de beste verdediging vindt. In de internetkrant @CUChess Today stelt Michail Golubev 15 … De7 voor om 16. Pxb5 te beantwoorden met 16 … Le5.
16. Lf4!
Misschien had zwart over het hoofd gezien dat na 16 … Lxc3+ 17. Dxc3 Dxf4 de toren op h8 hangt.
16 … Db4 17. Le5 De7 18. Lxf6 Dxf6 19. 0-0
Zwart stelling is een ruïne en wits koning is veilig.
19 … Ld7 20. Pxe4 Dd4 21. Df4 Kd8
Niet 21 … 0-0-0 22. Pd6+.
22. Tac1 Pc4 23. Lxc4 bxc4 24. Txc4! Dxc4 25. Df6+ Ke8 26. Te1 Tf8 27. Pd6 mat.
De elegantste combinatie van de laatste weken komt uit het Franse teamkampioenschap.
Fressinet – Brunner na 15 … c6-c5. De volgende zet zal zwart niet hebben zien aankomen:
16. Lg6!
Dwingt zwart tot de rokade. Na 16 … fxg6 17. Pxe6 verliest hij de dame.
16 …0-0 17. Lxh7+ Kh8 18. dxc5
Er zijn andere wegen die naar Rome leiden, maar dit is de mooiste.
18 … Pxc5 19. Pxc5 Txc5 20. Txc5 Lxc5 21. Lg6+ Kg8 22. Lxf7+! Txf7 23. Dh8+!
Zwart geeft op.
