de Volkskrant schaakrubriek 15 oktober 2011
Gert Ligterink
Een bijzonder geval van tijdsoverschrijding
Over de voorlaatste dag van de Grand Slam finale in Bilbao zal nog lang worden gesproken. Het klassement werd op zijn kop gezet, de wereldkampioen verloor in 25 zetten en er was een bijzonder geval van tijdsoverschrijding. Het was een ronde die je graag op de eerste rij van nabij zou hebben gevolgd.
De grote winnaar van de dag was Magnus Carlsen. Hij achterhaalde Vassili Ivanchuk door de uitblinker van de eerste toernooihelft in Sao Paulo in een uitstekende partij te verslaan. Een dag later verzekerde Carlsen zich in een snelschaak-playoff van de eindzege, die hem in alle opzichten toekwam.
Volgens de Bilbao telling _ drie punten voor een winstpartij, één voor een remise _ eindigden Carlsen en Ivanchuk beiden op 15 punten. Maar als de traditionele telling was toegepast, zou Carlsen een half punt voorsprong hebben gehad. Ook zou een playoff overbodig zijn geweest als het onderlinge resultaat de doorslag had gegeven. Carlsen versloeg Ivanchuk tweemaal.
De strijd om de eindzege zou nog spannender zijn geweest als Nakamura op die voorlaatste dag een prima stand met een pion meer tegen de Spanjaard Vallejo tot een goed eind had gebracht.
Vallejo – Nakamura na de 40ste zet van wit. Zwart zal nog even moeten werken voor de overwinning, maar na bijvoorbeeld 40 … T1d7 41. De6 Kg7 heeft hij alle kans op succes.
Nakamura wist niet zeker of hij de tijdcontrole bij de 40ste zet had gehaald. Na een nerveuze tijdnoodfase, waarin hij zijn zetten niet had kunnen noteren, keek hij de naast het bord staande arbiter vragend aan. Die knikte hem vriendelijk toe, waarna Nakamura opstond om een glaasje sinaasappelsap te gaan halen. Toen hij terugkeerde stonden de stukken in de beginopstelling. Omdat hij één zet te weinig had uitgevoerd, had hij de partij wegens tijdsoverschrijding verloren.
Vergeef het me dat deze geschiedenis een dierbare herinnering opriep. Lang geleden speelde ik in de tweede ronde van een NK-toernooi tegen Piet van der Weide. De partij verliep voorspoedig tot ik in een chaotische tijdnoodfase alles weggaf. Toen een stelling was bereikt waarin elke zet voor hem won, stond Van der Weide op om net als Nakamura een glaasje fris te halen. Bij reconstructie bleek ook hij een zet te weinig hebben gedaan. Vooral dankzij die belachelijke meevaller won ik het toernooi.
De bijzondere dag in Bilbao werd gecompleteerd door de miniatuurnederlaag van Anand tegen zijn angstgegner Aronian. Anand was matig op dreef in dit toernooi, waarin hij dankzij twee overwinningen op Vallejo ternauwernood op vijftig procent eindigde. De nederlaag tegen Aronian was het dieptepunt.
Aronian – Anand
Bilbao 2011
1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pf3 d5 4. Pc3 dxc4 5. e4 Lb4 6. Lxc4
Zo maakt wit er een echt pionoffer van. De standaardzet is 6. Lg5.
6 … Pxe4 7. 0-0 Pf6
In de praktijk is vooral ervaring opgedaan met 7 … Pxc3 8. bxc3 Le7. Te gevaarlijk is 8 … Lxc3 9. Tb1 0-0 10. Dd3 La5 11. Pg5.
8. Da4+ Pc6 9. Lg5 Le7
Ook 9 … 0-0 10. d5 exd5 11. Pxd5 Le7 12. Pxe7 Dxe7 13. Tfe1 Le6 14. Ld5 lost zwarts problemen niet op.
10. Lxf6! Lxf6 11. d5 exd5 12. Tfe1+ Le6 13. Lxd5
In de internetkrant Chess Today wees Michail Golubev op het alternatief 13. La6!? bxa6 14. Dxc6+ Kf8 15. Tad1, waarna wit meer dan genoeg heeft voor de geofferde pion.
13 … 0-0 14. Lxe6 fxe6 15. Tad1 De8
Sterker is misschien 15 … De7 16. Pd5 Df7 17. Pxf6+ Dxf6 18. Db3 Tad8 19. Dxb7 Pd4.
16. Pe4 De7 17. Db3 Tab8
Passief. Zwarts stelling is acceptabel na 17 … Tad8 18. Dxb7 Pd4.
18. Pxf6+ Txf6 19. Pg5 Db4 20. Dc2 Tg6 21. Te4 Da5
Op deze post doet zwarts dame nauwelijks mee. Na 21 … De7 22. h4 heeft wit ruime compensatie voor de pion, maar zwart kan zich verdedigen.
22. h4 Te8 23. Td7 h6?
Een fout in slechte stand.
24. b4
Ook 24. Te3 Pe7 25. Pxe6 Pf5 26. Pf4! komt zeer in aanmerking.
24 … Df5(?)
Taaier is 24 … Db5 25. a4! Pxb4 26. Dxc7 Pd5 27. axb5 Pxc7 28. Pf3 Pxb5 29. Pe5 met groot voordeel voor wit.
25. Txe6!
Zwart geeft op.
