de Volkskrant schaakrubriek 22 januari 2011
Gert Ligterink
De hoge pieken en dalen van Alexei Sjirov
Denk niet dat in Wijk aan Zee alleen aandacht is voor de succesverhalen. We houden iedereen in de gaten, ook de spelers die wensen dat ze tennissers zijn, die na een mislukte eerste ronde in het Australian Open onmiddellijk kunnen doorreizen naar betere tijden in een ander toernooi.
Tijdens de opening van het Tata toernooi vroeg ik Alexei Shirov of hij in dezelfde vorm stak als vorig jaar, toen hij op een haar na de eindzege miste. `Het is toch een gunstig voorteken dat je vorige week het Paul Keres memorial in Tallinn won’, voegde ik eraan toe. Een schrille, spottende lach was mijn deel. ‘Ja, dat toernooi won ik’, antwoordde Shirov. ‘Maar dat lag aan mijn tegenstanders. Ik kan me niet herinneren dat ik de laatste jaren zo slecht heb gespeeld’.
Vaak heb ik aan die woorden gedacht als ik Shirov zag lijden in Wijk aan Zee. In de eerste ronde verloor hij van Smeets door een blunder op de 23ste zet na 22 theoretisch bekende zetten. Een herstelremise tegen Carlsen gaf wat lucht, maar daarna ging het definitief bergafwaarts. Een nederlaag tegen Nakamura in 93 zetten en een machteloze poging ijzer met handen te breken tegen Vachier Lagrave.
Hoge pieken en diepe dalen, we zijn eraan gewend geraakt bij Shirov. Pijnlijk was wat hem overkwam in 2009. Hij won toen ongeslagen de M-Tel Masters in Sofia met een score van 6,5 uit 10 vóór onder anderen Carlsen, Topalov en Ivanchuk. Amper twee weken later eindigde hij in een veel minder sterk bezet toernooi in het Russische Poikovsky met 2 uit 9 onderaan.
Soms zou je Shirov een goede coach met vaderlijk overwicht toewensen. Allicht zou die hem hebben verboden tegen Nakamura nog eens de openingsvariant te kiezen die hem tegen Smeets de kop had gekost. En waarschijnlijk zou die coach ook hebben gewaarschuwd voor het alles-of-niets-spel dat Shirov zich een dag later permitteerde.
Shirov – Vachier Lagrave
Wijk aan Zee 2011
1. d4 Pf6 2. c4 g6 3. Pc3 d5 4. cxd5 Pxd5 5. e4 Pxc3 6. bxc3 Lg7 7. Lc4 c5 8. Pe2 Pc6 9. Le3 0–0 10. 0–0 Pa5
Het recente onderlinge verleden speelde een rol in deze partij. Drie maanden geleden in de Univé-vierkamp in Hoogeveen versloeg Vachier Lagrave Shirov ook in de Grünfeld-Indische ruilvariant. Toen koos de Fransman met 10 … Ld7 een andere weg.
11. Ld3 b6 12. Dd2 e5 13. Lh6 cxd4 14. cxd4 exd4 15. Tac1
Misschien is onmiddellijk 15. Lxg7 Kxg7 16. f4 nauwkeuriger. Die volgorde koos Anish Giri in het laatste NK-toernooi tegen Benjamin Bok.
15…Lb7 16. Lxg7 Kxg7 17. f4 Tc8 18. f5
Het steekt nauw in deze variant. Vergelijkbare, maar toch weer net iets andere problemen ontstaan als wit met 18. Txc8 zelf een stel torens ruilt.
18 … Txc1 19. Dxc1 Pc6!
Hij wist precies wat hij deed. In deze variant besluiten de zwartspelers meestal ergens onderweg … f7-f6 te spelen om wits volgende zet te verhinderen. Volgens Vachier Lagrave is dat niet nodig, mits zwart op tijd andere defensieve maatregelen neemt.
20. f6+ Kh8
21. Dg5
Tot niets leidt 21. Dh6 Tg8 22. Tf3 (dreigt 23. Dxh7+) 22 … Df8 of 22 … Lc8.
21 … Dd6 22. Pg3
Shirov was van plan 22. Tf4 te spelen, maar zag daarvan af wegens het antwoord 22 … Te8! 23. Th4 Df8 24. Pf4 Pe5
22 …Tg8!
Deze subtiele verdedigingszet kreeg grote lof van Ivan Sokolov, de man die dagelijks beslist welke partij de rondeprijs krijgt. Na 22 … Pe5 23. Pf5 kan wit in troebel water vissen, maar nu bloedt zijn aanval dood. De volgende zet maakt zwarts opdracht eenvoudiger, maar het is niet te zien wat wit wel moet spelen.
23. Lc4 Pe5 24. Lb3 d3 25. h3 La6
26. Tf4
Een laatste wanhopige poging. Hij had niets meer te verliezen.
26 … d2 27. Kh2 Dc5!
Vanwege de dreiging 28 … Pf3+ heeft wit geen tijd voor 28. Th4 en na 28. Dh6 heeft zwart nu 28 … De3!.
28. h4 Pd3 29. e5 Pxf4 30. Pe4 Pe6 31. Lxe6 Dc6!
Tot het eind nauwkeurig.
32. Lxf7 d1D
Wit geeft op.
Voor deze met ijzeren precisie gevoerde verdediging ontving Vachier Lagrave de dagprijs.
