Gespot 30: Koffiehuisschaker Suba (1)
Bij het grasduinen in schaakboeken, het doorbladeren van schaaktijdschriften, het surfen op het internet, het bekijken van schaakfilmpjes valt het oog wel eens op interessante stellingen, bijzondere voorvallen, geniale zetten en grappige blunders. In deze rubriek wil ik u die graag voorleggen.
Bent u ook iets tegengekomen? Laat het ons weten.
In het Westen maakt het schaken niet bepaald deel uit van onze cultuur. Als je in Nederland een willekeurig persoon op straat aanspreekt en je vraagt hem of haar om een bekende Nederlandse schaker te noemen, zullen velen het antwoord schuldig moeten blijven. Het ‘beste’ antwoord dat ik ooit op tv zag was dat iemand Jan Timman en Ton Sijbrands (!) noemde.
In de voormalige Sovjet-Unie was het schaken bijna een volkssport en ook in andere Oostbloklanden was ons edele spel voor een deel geïntegreerd in het dagelijks leven. In mijn vroegere woonplaats woonde een kapper die oorspronkelijk uit Joegoslavië kwam. Die had een schaakbord in de wachtruimte staan. Iedereen die de spelregels ook maar een beetje machtig was, werd door hem achter het schaakbord gezet en tussen het knippen door speelde de kapper hele partijen.
Ik hoorde verhalen van Nederlandse spelers die naar Hongarije en Roemenië afreisden om daar deel te nemen aan sterke toernooien. Tussen de ronden door probeerden zij te ontspannen door bijvoorbeeld in een park van het mooie weer te genieten. Dat was bijna niet mogelijk, je struikelde bijna letterlijk over de schakers. Dat waren bijzondere taferelen. Twee spelers speelden een partij tegen elkaar, wel of niet met een klok. De mensen erom heen waren de zogenaamde ‘Kibitzers’. Zij bemoeiden zich te pas en te onpas met de partij. Soms namen zij het zelfs helemaal over van de spelers als zij een verhitte discussie kregen met een andere ‘Kibitzer’. De mensen die het hardste schreeuwden, maar ook degenen die de sterkste zetten voorstelden, wonnen de meeste discussies.
Naar verluidt was een van de mensen met de grootste mond, maar ook een van de sterkste Kibitzers in Roemenië Mihai Suba (zie foto www.chessdom.com). Hij was een soort natuurtalent, vooral voor het tactische element van het spel. Zijn levensverhaal is hoogst merkwaardig. Hij leert op jonge leeftijd schaken, maar hij verliest zo’n beetje alle partijen die hij speelt en dan besluit hij dat het spel niet voor hem is weggelegd. Hij volgt een studie en pas rond zijn twintigste pakt hij de draad weer op. Dan maakt hij snel vorderingen en hij schopt het tot grootmeester. Met zijn ‘koffiehuisstijl’ weet hij zelfs zeer gerenommeerde spelers onderuit te halen. Als hij emigreert naar Engeland vraagt men hem zijn verhaal te vertellen en ook zijn visie op het schaken te ventileren in een hoogst aardig boekje, getiteld Dynamic Chess Strategy. Daaruit haalde ik de volgende partij, die ik van eigen commentaar heb voorzien.
Suba, M – Pasman, M, Beersheva 1984.
1. d4 Pf6 2. c4 c5 3. d5 b5
Het Wolgagambiet. Een opening waarin de zwartspeler meestal het snelst ontwikkeld is.
4. cxb5 a6 5. bxa6 g6 6. g3 Lg7
Zwart ‘vergeet’ … d7-d6 te spelen en daar denkt Suba van te kunnen profiteren.
7. d6!?
Een interessante mogelijkheid om zwarts pionnenstelling aan te tasten. De meeste spelers gaan hier verder met het ‘normale’ 7. Lg2.
7… Da5+
Misschien niet te meest handige. 7… O-O 8. Lg2 Txa6 was redelijk voor zwart. Dus het hele concept zal wel niet voor herhaling vatbaar zijn.
8. Ld2 Dxa6 9. dxe7 Db7 10. Pf3 Pe4
Zwart hoopt toch van zijn ontwikkelingsvoorsprong te kunnen profiteren en hij speelt zijn troeven uit.
11. Pc3 Dxb2
Wie "A" zegt, moet ook "B" zeggen. Maar Suba was er meestal niet vies van om materiaal te geven in ruil voor activiteit. In dit geval worden zelfs de dames geruild, maar hij slaagt er toch in om een gevaarlijk initiatief tegen de zwarte koning op poten te zetten.
12. Pxe4! Dxa1 13. Pd6+ Kxe7 14. Lg5+ Ke6
De koning moet naar boven. Na 14… Kf8 15. Dxa1 Lxa1 16. Pxc8 heeft wit twee stukken voor een toren in de wacht gesleept.
15. Lh3+ f5 16. O-O
Wit kon ook de dames op het bord houden met 16. Lc1 maar dan zou hij na 16… Dc3+ 17. Kf1 Txa2 zeker niet beter hebben gestaan.
16… Dxd1 17. Txd1
17… La6?!
De beste verdediging is waarschijnlijk 17… Pc6! waarmee het hele witte idee in twijfel getrokken zou kunnen worden.
18. e4!
Nu moeten er zo snel mogelijk lijnen geopend worden tegen de zwarte koning.
18… Ld4
Zwart vindt de taaiste verdediging. Het is duidelijk dat 18… Le2?? wordt weerlegd met 19. exf5+ gxf5 20. Lxf5#. Ook 18… Tf8 19. exf5+ gxf5 20. Lf4 Pc6 21. Te1+ Kd5 22. Lg2 zou geen pretje voor hem zijn geworden.
19. Lf4
19… Kf6?
Hierna gaat zwart op elegante wijze ten onder. De enige zet was 19… Pc6! hoewel wit dan ook na 20. exf5+ gxf5 21. Te1+ Kf6 22. Lg5+ Kg7 23. Pxf5+ goede aanvalskansen blijft houden.
20. exf5
20… Le2?
Dat is natuurlijk veel te hebberig. Na 20… gxf5 had Suba zijn spel waarschijnlijk als volgt vervolg kunnen geven: 21. Lg5+ Kg7 22. Pxd4 cxd4 23. Txd4 en de zwarte koning blijft uitermate onveilig staan.
21. Lg5+ Kg7 22. Pxd4
Dit zal de zwartspeler wellicht niet hebben verwacht, maar het is de enige manier om het offer te rechtvaardigen.
22… h6
Dat zal niet gepland zijn geweest, maar waarschijnlijk heeft hij nu ingezien dat hij het hoofd teveel in de muil van leeuw heeft gestoken. Zijn bedoeling zal ongetwijfeld 22… Lxd1 zijn geweest. Maar dan volgt er een mooi matbeeld. 23. f6+ Kg8 (zie analysediagram)
24. Le6+!! dxe6 25. f7+ Kg7 26. Pxe6# Hoe fraai kan het schaken soms zijn!
23. f6+ Kg8
23… Kh7 24. Pxe2 was natuurlijk ook helemaal uit.
24. Pxe2
De partij is in hogere zin beslist. Vooral vanwege de vreselijk sterke vrijpion op f6, het totale gebrek aan samenwerking tussen de zwarte stukken en de fantastische coördinatie tussen de witte stukken, moge het duidelijk zijn dat het einde niet lang op zich laat wachten.
24… hxg5 25. Lg2
Ook interessant is 25. Pc3 Txh3 26. Te1 Pc6 27. Te8+ Txe8 28. f7+ met winst.
25… Ta6 26. Pc3 g4 27. Pce4
Ik zie ook geen bezwaren tegen 27. Ld5+ Kh7 28. Pce4.
27… Th5
28. f7+
Suba heeft een aardig slotakkoord in gedachten. Mijn engine geeft een volkomen idiote winstvariant met 28. Tb1 Pc6 29. Pg5 Txg5 30. Lxc6 Txc6 31. Tb8+ Kh7 32. f7. Maar wat de witspeler speelt is het menselijke equivalent.
28… Kg7 29. Pf6! Th8 30. Pxg4 Txa2 31. Pe5 Ta4 32. Le4 Pc6 33. Pe8+
De paarden dansen door de zwarte stelling heen.
33… Kh6
33… Kf8 34. Lxc6 dxc6 35. Td7 met de dreiging Pxg6 is ook dodelijk. Bijvoorbeeld: 35… Th6 36. Pf6 Ta8 37. Ph7+ Txh7 38. Pxg6+ Kg7 39. f8D+.
34. Pg4+ Kg5 35. f4+
Opgegeven. Het is mat op de volgende twee zetten. Na 35. f4+ Kxg4 36. Pf6+ Kh3 37. Lg2# is het karwei geklaard!
1-0
Deze partij en nog meer partijen met deze openingsvariant via de viewer:
