Gespot 54: De slechtste partij aller tijden
Bij het grasduinen in schaakboeken, het doorbladeren van schaaktijdschriften, het surfen op het internet, het bekijken van schaakfilmpjes valt het oog wel eens op interessante stellingen, bijzondere voorvallen, geniale zetten en grappige blunders. In deze rubriek wil ik u die graag voorleggen.
Bent u ook iets tegengekomen? Laat het ons weten.
Tegen de droge humor en zelfspot van de Britten kan bijna niemand tegenop.
Ooit verscheen er als reactie op het bondsblad ‘The British Chess Magazine’, een unieke uitgave van een rivaliserend blad genaamd King Pin.
In Nederland bestond er in de jaren ’60 en ’70 het beroemde blad Schaakbulletin dat tegenwicht moest bieden aan het wat droge bondsblad toen nog Schakend Nederland geheten. Veel kopstukken in het Nederlandse schaak, waaronder Jan Timman, Jan Hein Donner, Hans Ree, Gert Ligterink, Hans Böhm, Tim Krabbé, Max Pam om de meest prominente te noemen, schreven hierin hun prachtige eigenwijze stukken.
 |
 |
De redactie van King Pin had bedacht om een eenmalig nummer uit te brengen, met de humoristische titel ‘Not the British Chess Magazine’. Onder leiding van GM Chandler, werd een bijzonder komische en hilarische uitgave geproduceerd. Het schijnt dat deze uitgave nog verkrijgbaar is, zelf heb ik het blad helaas nooit onder ogen gekregen. Maar wel begreep ik van iemand dat een van de items was ‘De slechtste partij ooit gespeeld’. En hij noemde ook de namen van de spelers, bepaald niet de minste. Die partij wilde ik wel eens zien!
Voor alle mensen die denken dat ze wel eens slechte zetten spelen, zal de volgende partij ze moed geven om in elk geval het schaakbord nog niet aan de wilgen te hangen. De partij wordt gespeeld in een WK-tweekamp tussen de toenmalig beste spelers ter wereld! Ik heb hem maar eens geanalyseerd en hierna kunnen we rustig de conclusie trekken dat er nog hoop is voor ons allen…
 |
 |
|
Mikhail Chigorin |
Wilhelm Steinitz |
Chigorin, Mikhail – Steinitz, William, WK-match Havana 1889.
1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lc4 Lc5 4. b4 Lxb4
Het Evansgambiet.
5. c3 La5
Misschien niet het beste antwoord, maar ook nog gespeeld door moderne grootmeesters.
Inmiddels weten we dat 5… Le7 de voorkeur verdient.
6. O-O Df6 Diagram
Nogal provocerend, maar daar stond Steinitz om bekend.
6… Pf6 is de normale zet.
7. d4 Pge7 8. d5 Pd8 9. Da4 Lb6 10. Lg5 Dd6 Diagram
Met de dame op dit veld wordt de ontwikkeling van Lc8 extra bemoeilijkt.
11. Pa3 c6 12. Tad1 Db8 13. Lxe7 Kxe7
Dit zal Steinitz niet erg gevonden hebben: hij krijgt het loperpaar. Voor wat het waard is in deze stelling…
14. d6+ Kf8 15. Db4
15. Pxe5 Lc5 is oké voor zwart.
15… f6 16. Lb3 g6 17. Pc4 Kg7 18. a4 Pf7 19. Pxb6 axb6 Diagram
20. Lxf7! Kxf7 Diagram
21. Pxe5+! Kg7
En een prima combinatie.
Hier verliest 21… fxe5? na 22. f4 Kg7 en nadat de f-lijn opengaat, is het snel gedaan met zwart. Een voorbeeld ter illustratie: 23. fxe5 Tf8 24. Txf8 Kxf8 25. Tf1+ Kg7 26. Dc4 Ta5 27. Df7+ Kh6 28. Tf4 Txe5 29. Th4+ Th5 30. Df8+ Kg5 31. Df4# zie analysediagram
22. Pc4 b5 23. axb5 Da7 24. b6
24… Da4
Terecht metselt wit de loper op c8 verder in. Als we nagaan dat zwart in deze stelling ook nog een pion achter staat en zijn loper onmogelijk in het spel gebracht kan worden, kan er maar één conclusie zijn: wit staat huizenhoog gewonnen. Het is moeilijk voor te stellen dat Chigorin de zwarte loper het sterkste stuk van het bord laat worden…
25. Dc5 Te8 26. f3 Da2 27. Pe3 Db3 28. Tb1 Df7 Diagram
29. Pc4
Wit had hier, of ook nog later met c3-c4, gevolgd door c4-c5 de loper definitief kunnen inmetselen. Hij zou dan praktisch gezien met een stuk hebben gespeeld.
29… Ta4 30. Tb4 Ta2 31. Dd4 Kg8 32. Pe3 Ta3 33. Ta4
Het was opnieuw een mooi moment voor 33. c4.
33… Tb3 34. Tfa1 Kg7 35. Ta8 Tb5 Diagram
36. Tb8
Wit wil het stuk gaan winnen. Zelfs nu zou 36. c4 c5 37. Dd5 Txb6 38. Dxc5 Tc6 39. Dd4 De6 40. c5 b6 tot een duidelijk gewonnen stelling hebben geleid. Bijvoorbeeld: 41. cxb6 Txd6 42. Dc4 Tc6 43. Dxe6 Texe6 44. Tb8.
36… c5 37. Dd5 Txb6 38. Taa8
38. Dxc5!
38… Df8 39. Pc4
39. Dxc5!
39… Tc6 40. f4 b5!
Zwart komt tot een zet waarvan hij niet heeft durven dromen.
41. Txb5 La6 42. Txe8 Dxe8 43. Txc5 Txc5 44. Dxc5 Dxe4 Diagram
Zwart staat nog steeds een pion achter, maar inmiddels staat hij vrijwel op winst vanwege de ongelooflijk sterke loper! De witte velden op de lange diagonaal zijn dodelijk zwak geworden bij wit.
45. Pe3
Pion f4 was niet te houden.
Natuurlijk zou 45. g3?? De1+ 46. Kg2 Lb7+ 47. Kh3 Df1+ 48. Kh4 Dh1 49. Df2 Lg2! tot mat hebben geleid.
45… Dxf4 46. h3 Lb7 47. c4 Lc6
Hier staat de loper prachtig.
48. Da3 Dd4 49. Kh2 f5
Ook interessant is 49… h5.
50. c5? f4
Nog een fout in reeds bedenkelijke stelling.
51. Pc2 De5?
Een onbegrijpelijke blunder van Steinitz.
Met 51… Dd2! had zwart het punt binnen kunnen halen.
52. Da1 Dxa1 53. Pxa1 Kf6 54. Pc2 Ke5?! Diagram
Het kreupele paard blijkt toch niet zo kreupel als het eruit ziet.
Betere winstkansen biedt 54… Ke6 55. Pb4 Le4.
55. Pb4! Lb7 56. Kg1
Wit kon al remise maken met 56. c6! Lc8 57. cxd7 Lxd7 58. Pd3+ Kxd6 59. Pxf4
56… Kd4?!
Alleen met 56… g5! kon zwart op winst spelen.
57. c6 Lc8 58. cxd7 Lxd7 59. Kf2 Ke5 60. Pd3+ Kxd6 61. Pxf4 Ke5 62. Ke3 Kf6 63. Pd3 h6 64. Kf4 g5+ 65. Ke3 h5 66. Pc5 Lc6 67. g3 h4 68. g4 Lg2 69. Pe4+ Lxe4 70. Kxe4 Ke6Diagram
½ – ½
Remise is dan wel zo eerlijk na deze van beide spelers erbarmelijk gespeelde partij.
De partij via de viewer:
In Schachmeister Steinitz van Ludwig Bachman staat als 26e zet van zwart Da4-c2 waarna Ta8-a2 mogelijk wordt. Bachman geeft niet veel commentaar, maar noemt o.a. dat wit op de 38e zet eerst de dames had moeten ruilen alvorens voor de stukwinst te gaan. Deze partij betreft de 17e en de laatste partij van de eerste match en mogelijk zal de vermoeidheid een rol hebben gespeeld.
Vergelijkbaar veel fouten komen ook voor in de partij Topalov-Anand 2e ronde San Luis 2005. Alik Gershon & Igor Nor plaatsen in het boek de nodige vraagtekens voordat de partij tenslotte na 97 zetten in remise eindigd. Bij zo’n lange en belangrijke partij zal de vermoeidheid waarschijnlijk ook van invloed geweest zijn.
Bedankt voor deze interessante aanvullingen!