In Memoriam – Vasily Vasilyevich Smyslov (1921 – 2010)
‘Een levenlang schaken en componeren’
Op zaterdag 27 maart 2010 werd bekend gemaakt dat Vasily Smyslov in Moskou was overleden. Enkele dagen eerder was hij wegens hartklachten opgenomen in het ziekenhuis.
Lees ook: Smyslov, innemende persoonlijkheid en In Memoriam Vasily Smyslov.
Smyslov was de zevende wereldkampioen schaken. Op zijn zesde leerde hij schaken van zijn vader die ingenieur was op het ‘Technisch Instituut’ in St. Petersburg. Hij gaf zijn zoon het boek van Alexander Aljechin ‘Mijn beste schaakpartijen 1908 -1923’. Daarna las hij alles op schaakgebied dat zijn vader bezat. Hieronder bevonden zich de boeken van Lasker, Capablanca en Nimzovitch en alle partijen van Tchigorin. Zijn vader was een sterke amateurspeler.
Toen hij 14 was begon hij aan toernooien deel te nemen waardoor hij zich kon classificeren. In 1938, toen hij 17 jaar was, won hij het jeugdkampioenschap van de Sovjet-Unie. Tot de Tweede Wereld Oorlog deed hij mee aan belangrijke toernooien in Moskou en Leningrad. Op zijn 20ste was hij al van grootmeesterklasse wat uitzonderlijk was in die tijd. (Pas in 1950 kreeg hij officieel de grootmeestertitel van de FIDE toen deze werd ingevoerd.) Tijdens de wereldoorlog waren er geen internationale toernooien meer en speelde hij veel toernooien in de Sovjet-Unie.
Door zijn goede resultaten was hij één van de vijf spelers die na de oorlog naar Groningen mochten in 1946 om mee te doen aan het Staunton Memorial. Botwinnik won, Euwe werd tweede en Smyslov derde. Hiermee vestigde hij zijn plaats op het wereldtoneel. Daarom was hij in 1948 één van de zes spelers die streden om de opvolging van Aljechin als wereldkampioen. Hij werd tweede achter Botwinnik.
Smyslow bereikte het hoogtepunt van zijn carrière in de jaren vijftig.In 1953 was hij winnaar van het grootste kandidatentoernooi ooit, in Zürich/Neuhausen. De titeltweekamp daarop met Botwinnik eindigde gelijk 12-12.
Het volgende kandidatentoernooi dat in Amsterdam werd gehouden in 1956 won hij en hij mocht Botwinnik uitdagen in 1957. Hij won deze match met 12,5 – 9,5 en werd de zevende wereldkampioen. Een jaar later mocht Botwinnik revanche nemen; Botwinnik won met 12,5 – 10,5 en kreeg de wereldtitel terug.
In totaal deed hij aan acht kandidatenmatches mee en vertegenwoordigde hij de Sovjet-Unie negen keer op de Olympiades en behaalde hier negen gouden medailles en acht voor individuele en teamprestaties. Dit is een ‘’all-time’ Olympiade record! Hij deed vijf keer mee aan de Europese teamkampioenschappen en won 5 gouden medailles en nog eens vijf gouden medailles voor individuele prestaties.
In 1991 werd hij nog wereldkampioen bij de senioren.
Hij deed gedurende zijn schaakloopbaan aan veel gerenommeerde toernooien mee, te veel om op te noemen. Elders zijn complete overzichten te vinden.
Vasily Smyslov in Nederland
Vele malen was hij in Nederland om aan toernooien mee te doen. Eerst Groningen in 1946 en later o.m. het Interzone toernooi in Amsterdam, het IBM toernooi in Amsterdam, Het Hoogovenstoernooi in Wijk aan Zee en het Interpolistoernooi in Tilburg waar hij een graag geziene gast was en een aantal malen werd uitgenodigd. Hierdoor kregen de Nederlanders de kans de degens met hem te kruisen. (Jan Timman natuurlijk maar ook Hans Ree, Gert Ligterink, Jan Hein Donner, Herman Grooten e.a.). Euwe en Timman heeft hij internationaal vaker achter het bord ontmoet.
Hij kon redelijk zingen (bariton) en sommigen zullen zich dit herinneren toen hij zijn drank- liefdesliederen ten gehore bracht in Tilburg (In de Sovjet-Unie gaf hij vaker recitals tijdens schaaktoernooien en deed dit veelal met Mark Taimanov achter de piano). In 1950 had hij nog auditie gedaan in het Bolsjoi theater maar uiteindelijk heeft hij toch voor het schaken gekozen.
In 2001 deed hij nog mee aan de ‘Klompendans’ in Amsterdam, een toernooi van veteranen tegen dames dat een aantal jaren achtereen gehouden is. Het toernooi in 2001 werd zijn laatste toernooi omdat hij steeds slechter ging zien.
Vasily Smyslov : eindspelvirtuoos en componist van eindspelstudies
Smyslov was een van de sterksten in het eindspel en hij heeft ook enkele boeken hierover gepubliceerd. Door zijn liefde voor het eindspel hield hij zich ook bezig met het componeren van eindspelstudies. Hiermee won hij vele prijzen en eervolle vermeldingen. Tegenwoordig kom je nauwelijks meer tegen dat topgrootmeesters zich ook bezighouden met componeren van schaakproblemen en eindspelstudies. In ons land is Jan Timman een uitzondering en hij was in goed gezelschap van o.m. Botwinnik, Smyslov, Keres en Benkö.
Tijdens het Aeroflottoernooi van 2004 ontmoette Smyslov de 13-jarige Magnus Carlsen met zijn vader Henrik. Magnus behaalde hier zijn tweede grootmeesternorm. Magnus Carlsen ontwikkelt zich tot een van de sterkste spelers in het eindspel van deze tijd.
Smyslov bleef altijd met veel interesse de ontwikkelingen in de schaakarena volgen en heeft vele talenten ontmoet en gestimuleerd.
Hieronder een tweetal eindspelstudies van Smyslov. Eén uit 1938 en één uit 1999, ruim zestig jaar later!
Vasily Smyslov : zijn boeken
Smyslov heeft de volgende boeken op zijn naam staan:
• Smyslov’s Best Games, Volume 1: 1935–1957
• Smyslov’s Best Games, Volume 2: 1958–1995
• Endgame Virtuoso (1997)
• Smyslov’s 125 Selected Games (1995)
• Rook Endings (1971)
Vasily Smyslov: zijn partijen en eindspelstudies
Hieronder twee links:
Ruim 2600 partijen van Vasily Smyslov ‘klik hier’
Eindspelstudies van Vasily Smyslov‘klik hier’
Vasily Smyslov: links naar andere In memoriams
