Jorden van Foreest en Jan Werle imponeren in Groningen
In het Noorden van het land vindt traditiegetrouw het Groninger Schaakfestival plaats. Met veel deelnemers in drie grote groepen en ook andere toernooivormen mogen veel schaakliefhebbers zich weer verheugen om zich tijdens de feestdagen op onze mooie denksport te storten.
Het toernooi is dit jaar in de top wat minder bezet dan we gewend zijn. Misschien worden we in Nederland gewoon teveel verwend met al die sterke spelers die ons land steevast bezoeken. Nu zijn het de Nederlandse grootmeesters Jorden van Foreest (2547) en Jan Werle (2542) die het deelnemersveld aanvoeren. Gezegd moet worden dat Jorden de titel nog niet achter zijn naam heeft gekregen omdat de formaliteiten hiervoor nog niet zijn verricht.
 |
 |
|
Jorden van Foreest |
Jan Werle |
Verder prijkt er de naam Kasparov op de lijst, maar het is niet de beroemde Gary, maar zijn naamgenoot Sergey uit Wit-Rusland die zich onder de deelnemers heeft gevoegd. Na drie ronden zijn er – naast Van Foreest en Werle – nog drie andere grootmeesters die op een 100% score kunnen bogen. Dat zijn Boruchovsky (ISR, 2540), Shyam (IND, 2485) en Kasparov (BLR, 2485).
Met de nodige meesters kan de aanstormende jeugd zich mogelijk mengen in mogelijkheden om met een titelnorm naar huis te gaan. Ze zijn over het algemeen niet super uit de startblokken geschoten, maar het toernooi is nog lang. Een aantal van deze talenten wordt gecoacht door niet te minsten: GM Dimitri Reinderman en regerend dameskampioene Anne Haast logeren op de beroemde ‘jeugdboot’ waar ze met een grote groep verblijven. Daarbij zal mijn collega Dimitri zich tussen de bedrijven door ook nog bezig houden met de verslaggeving van de tweekamp tussen GM Sipke Ernst en de talentvolle broer van Jorden, Lucas van Foreest. Dimitri’s analyse van de eerste partij treft u verderop aan.
In het Open toernooi heb ik me vooralsnog even gefocust op de verrichtingen van Jorden van Foreest en Jan Werle. Ze hebben tot dusver op zeer overtuigende, maar vooral ook fraaie wijze hun tegenstanders in de eerste drie ronden opgerold. Al hun partijen heb ik onder het analysemes gelegd. Hieronder treft u mijn bevindingen aan.
ANALYSES OPEN TOERNOOI
|
|
|
Theulings, Paul-Peter – Van Foreest, Jorden
1. Pf3 g6 2. c4 Lg7 3. d4 Pf6 4. g3 O-O 5. Lg2 d6 6. Pc3 Pc6 7. O-O a6 8. Lf4 h6 9. h3 Tb8 10. Tc1 g5 11. Le3 g4 12. hxg4 Pxg4 13. Dd2 Pxe3 14. Dxe3 e5 15. dxe5 Te8 16. Tfd1 Pxe5 17. Pxe5 Txe5
Zwart heeft het loperpaar veroverd maar hij wordt geconfronteerd met een wat onverwachte gang van zaken.
18. Da7 Le6 19. Lxb7
Wit besluit om pionnen te gaan ‘snaaien’ op de damevleugel.
19…h5
Zwart moet daarom zijn heil aan de andere kant van het bord zoeken. 19…Lxc4?! 20. Ld5 Lxd5 21. Pxd5 zou goed voor wit zijn.
20. Td4?
Dit kost ineens materiaal. Hier 20. b3 om b2 en c4 gedekt te zetten en daarna de loper terug te trekken, verdiende de voorkeur. Op 20…h4 kan wit antwoorden met 21. Td3
20…c5! 21. Td2 Dc7
Tja en toen was de penning heel onaangenaam.
22. Dxa6 Dxb7 23. Dxb7 Txb7 24. b3
24…h4!
Zwart gaat op volle kracht verder. Dekken van de pion met 24…Lf8 zou heel passief zijn.
25. gxh4 Lh6 26. e3
26…Txe3!
Jorden houdt wel van een geintje! Met dit (schijn)offer wint zwart een belangrijke pion en is de winst binnen handbereik.
27. Txd6 Na 27. fxe3 Lxe3+ zou wit wel de ene toren kunnen redden met 28. Tf2 maar niet de andere: 28…Lxc1
27…Th3 28. Tc2 Lf5 29. Te2 Kg7 30. Pa4?
Dat paard staat veel te ver weg. 30. Pd5 was de enige zet om de strijd nog een klein beetje te mogen voortzetten.
30…Lg4 31. Kg2
31…Lf4!
Knoopt het matnet dicht.
32. Te4 Th2+ 33. Kg1 Ook na 33. Kf1 Lf3 wordt wit mat gezet.
33…Lf3 34. Txf4 Th1# 0-1
Van Foreest, Jorden – Liu, Yi
1. d4 e6 2. Pf3 f5 3. g3 Pf6 4. Lg2 Le7 5. c4 O-O 6. O-O d6 7. Pc3 Pc6 8. d5 Pe5 9. Pd4 Pxc4 10. Pxe6 Lxe6 11. dxe6 c6 12. Dd3 d5 13. Dxf5 Lc5 14. Lg5 De8 15. Dc2 Dxe6 16. b3 Pd6 17. Pa4 Lb6 18. Pxb6 axb6 19. Le3 b5 20. Ld4 Tae8 21. Tfe1 Pfe4 22. f3 Pg5 23. Lc5 Tf6 24. Tad1 Pf5 25. e4
Wit heeft twee prachtige lopers en hij gooit de tent nu open.
25…Ph6?
Na deze passieve terugtocht komt het niet meer goed met de zwartspeler. De enige vechtkans bestond in 25…Pxg3 en hier zou zwart drie pionnen voor een stuk krijgen: 26. hxg3 Pxf3+ 27. Lxf3 Txf3 28. Td3 Txd3 29. Dxd3 dxe4 Ik denk echter dat het bij lange na niet genoeg is na 30. Dd6! (zie analysediagram)
Maar wit moet nog goede techniek tonen.
26. Te3 dxe4 27. f4!
Sterk gespeeld van de witspeler.
27…Ph3+ Na de terugtocht wordt zwart ook weggespeeld: 27…Pgf7 28. Txe4 Dc8 29. Lh3! Da8 30. Tde1 en dit gaat zwart niet overleven.
28. Kh1 Df5 29. Txe4 Tfe6 30. Txe6 Dxe6
31. Dd3!
Een bijzonder venijnig zetje. De dame wil naar f1 om het ingesloten paard aan de tand te voelen.
31…Dg4
Na 31…g5 volgt sterk 32. f5 De5 33. Dd7! en er dreigt zowel Ld4 als Lxh3. 33…Pf7
[33…Ta8 34. Ld4] [33…De1+ 34. Txe1 Txe1+ 35. Lf1 wint ook voor wit.]34. Lxh3
32. Df1 Dh5 33. Lb6
En zwart gaf het op.
1-0
Werle, Jan – Heemskerk, Wim
1. d4 e6 2. c4 d5 3. Pc3 Pf6 4. Lg5 Le7 5. cxd5 exd5 6. e3 Pbd7 7. Ld3 h6 8. Lh4 O-O 9. Pf3 b6 10. Lxf6 Pxf6 11. Pe5 Ld6 12. f4 a6 13. O-O c5 14. Df3
14…b5 14…Lb7
15. Pxd5 Pxd5 16. Dxd5 Le6 17. Df3 cxd4 18. Pc6 Dd7 18…Db6 19. De4 g6 20. f5 zou zwart ook danig in de problemen hebben gebracht, hoewel hij met 20…Tae8 21. fxe6 Txe6 22. Df3 dxe3 23. Kh1 e2 24. Lxe2 Txe2 25. Dxe2 Dxc6 nog kan vechten.
19. f5!
Een uitstekende tussenzet.
19…Lc4 20. Lxc4 bxc4
Zo is het zwarte loperpaar verdwenen en kan wit bogen op een gezonde pluspion en een mooi paard op c6.
21. exd4 Tac8 22. d5 Db7 23. b3 Db5?!
Iets handiger was 23…cxb3 24. axb3 Db5
24. Tae1
De logische voortzetting, maar wit had iets directers voor handen. Direct 24. f6! g6 25. bxc4 Dxc4 26. Tac1 Dh4 27. g3 Dh3 28. Pe7+ had wit de winst bezorgd.
24…Tc7 25. Kh1 cxb3 26. axb3 Tb7
27. Te3
Wit versterkt rustig zijn stelling.
Opnieuw was 27. f6 het waard om een blik op te werpen. Het lijkt erop dat zwart ook hier na 27…g6 [27…Dxb3? 28. fxg7 Kxg7 29. Df6+ met winst.] 28. De4 Ta8 29. Tf3 een zware pijp moet roken.
27…Dc5 28. f6 g6 29. De4 Tb5 30. Td1 Db6 31. Dd3
Jan koestert zijn pluspion en daar is in principe niets mis mee. Dit was een mooi moment om het hoofd naar de koningsvleugel te wenden! 31. Th3
31…Dc7 32. Th3 Lf4 33. Pe7+ Kh7 34. d6 Dd7 35. Dd4 Lg5 36. Tf3 h5 37. h4! Lh6
Door enkele krachtzetten van wit is zwart in een verloren stelling gemanoeuvreerd.
38. Tc3 Tb7 39. De4 a5 40. Td4 Db5 41. Kh2 Td7 42. Tg3
Wit staat nu klaar voor de beslissende klap (een dreun op g6!).
42…Kh8 43. Td5 Met 43. Pxg6+ fxg6 44. Dxg6 Th7 45. f7! zou wit het ineens hebben kunnen uitmaken.
43…Df1 44. Tf3 Dc1
45. Dc4?!
Een lichte aarzeling die echter geen nadelige gevolgen heeft voor wit. Opnieuw had 45. Pxg6+! een beslissende koningsaanval opgeleverd. 45…fxg6 46. Dxg6
45…Tfd8 Na 45…De1 is 46. Tg3 de beste zet waarna het pleit ook beslecht is.
46. Pc6
en nu vond Heemskerk het toch welletjes.
1-0
Wacker, Peter – Werle, Jan
1. e4 e6 2. d4 d5 3. Pd2 Le7 4. Pgf3 Pf6 5. Ld3 c5 6. dxc5 dxe4 7. Pxe4 Pxe4 8. Lxe4 Dxd1+ 9. Kxd1 Lxc5 10. Ke2 Pd7 11. Le3 Lxe3 12. Kxe3 Pc5 13. Pd2 Pxe4 14. Pxe4 Ld7 15. Thd1 Lc6 16. f4 Ke7 17. Td2 h6 18. h4
Na de opening is de strijd al vroeg in een eindspel terecht gekomen. Zwart wil bewijzen dat zijn loper beter is dan zijn paard. Daar is ook enige reden voor. In een open stelling met pionnen op twee vleugels kan de loper van grotere betekenis worden dan het paard. Jan neemt een zwaarwegende beslissing.
18…f5!?
Een pion op de verkeerde kleur! Zo zal hij het zelf met het paard graag gezien hebben. Toch lijkt het inderdaad de juiste beslissing. Zwart kan de stelling verder opengooien en dat komt de loper ten goede.
19. Pf2?!
Hier staat het paard niet heel goed. 19. Pc5 is wat logischer hoewel zwart dan ook op dezelfde manier verder zou zijn gegaan met 19…g5 Het verschil met de partij is dat wit hier veld f2 zo nodig vrij heeft voor zijn koning.
19…g5!
Consequent.
20. Pd3
20…gxh4 Ik had verwacht dat zwart nu 20…gxf4+ zou spelen. Dat is logischer omdat veld e5 niet meer vastgelegd is door een pion. 21. Pxf4 Thg8 22. Kf2 Tad8 is nu uitstekend voor zwart.
21. Pe5 Thg8 22. Th1 Tg3+ 23. Pf3 Tag8 24. Txh4 Txg2 25. Txg2 Txg2
Zwart heeft (tijdelijk) een pionnetje gewonnen maar de techniek is verre van eenvoudig.
26. Pe5? 26. Pd4 viel duidelijk te prefereren boven de tekstzet. Pion c2 wordt hier gedekt en die van e6 aangevallen (altijd handig in combinatie met Txh6).
26…Txc2 27. Txh6 Ld5 28. Th7+ Kd8
Nu staat zwart er eentje voor en de tweede valt weldra.
29. Kd4 a5 30. a3 a4 Op 30…Txb2 was ook weinig op aan te merken.
31. Pd3 Kc8 32. Pb4 Td2+ 33. Ke5 Lb3 34. Th3 Txb2 35. Kd6 Kb8 36. Kc5 Td2 37. Kb6
Even opletten, wit dreigt zowaar mat!
37…Td6+ 38. Kc5 Kc7 39. Th7+ Td7 40. Th3 b6+ 41. Kb5 Kb7
En nu is het wit die in een matnet geraakt.
42. Td3?
Na deze fikse blunder valt het mat ook niet meer zonder grote materiële verliezen te voorkomen. 42. Tg3 Tc7 43. Pd3 is geen weelde, maar wit spartelt nog even door.
42…Tc7 0-1
Werle, Jan – Golubov, Saveliy
1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pf3 c5 4. d5 b5 5. dxe6 fxe6 6. cxb5 d5 7. g3 Da5+ 8. Ld2 Dxb5 9. Pc3 Db6 10. Lg2 Lb7 11. O-O Pbd7 12. e4 d4 13. Pa4 Dc6 14. b4 e5 15. bxc5 Le7 16. Tb1 Tb8
In deze stelling heeft wit diverse interessante voortzettingen die tot voordeel kunnen leiden. Jan kiest hier voor de meest frivole…
17. Lf4!?
Een interessant stukoffer om te profiteren van de ontwikkelingsvoorsprong en het feit dat de zwarte koning in het midden verblijft.
17. Db3
17. Ph4
17…exf4 18. e5
De meest voortvarende maar misschien niet de beste zet. Als hij gekozen had voor 18. Pxd4 zou het offer (meer dan) gerechtvaardigd zijn geweest. Na 18…Da6 19. Te1! lijkt het al bijna gedaan met de zwartspeler.
18…Pxe5?
Maar zo wel! Zwart had het stuk terug moeten geven met 18…O-O 19. exf6 Dxf6 gaat het nog wel voor zwart.
19. Txb7!
Dat zat er dik in. Wit wit hiermee twee stukken voor een toren terug plus een moordend initiatief.
19…Dxb7 20. Pxe5 Dc7 21. Pc6
Zo verovert wit ook de een kwaliteit terug en omdat zwart zijn stukken niet kan ontplooien is de partij in hogere zin beslist. Sterk in aanmerking komt ook 21. Lc6+ Kf8 22. Dxd4 omdat zwart hier niet makkelijk loskomt en wit alles keurig gedekt kan houden.
21…Td8 Zwart kan de toren niet redden vanwege 21…Tc8 22. Te1 met onmiddellijke winst.
22. Pxd8 Dxd8 23. Db3
De pointe van het voorafgaande spel. De zwarte koning blijft in het centrum en Th8 doet voorlopig niet mee.
23…fxg3 24. hxg3 g6 25. c6 Kf8 26. Db7 Pe8 27. Dxa7
Wit heeft pion a7 te pakken gekregen met aanval op d4.
27…Pc7 28. Td1 Pb5 29. Da6 Pc7 30. Dc4 Lf6 31. Pc5 Kg7
Eindelijk heeft zwart zijn koning uit de gevarenzone weg weten te halen zodat ook Th8 in het spel gebracht kan worden. Maar hij is te laat.
32. Pd7! Te8 33. Pxf6 Dxf6 34. Txd4 Te1+ 35. Kh2
Twee pionnen meer, onveilige koning en de dreiging van Td7+ vond zwart allemaal wat te veel worden. Daarom gaf hij zich gewonnen.
1-0
Petrov, Nikita – Van Foreest, Jorden
1. Pf3 d5 2. g3 c6 3. Lg2 Pf6 4. c4 Lf5 5. cxd5 cxd5 6. Db3 Pc6 7. Dxb7 Ld7 8. Db3 e5 9. O-O e4 10. Pe1 Tb8 11. Dd1
Zwart heeft voor de pion een flinke ontwikkelingsvoorsprong. Dat betekent dat Jorden flink aan de gang moet.
11…h5!
Van dik hout zaagt men planken.
12. d3 h4 13. dxe4 dxe4 14. Pc3 hxg3 15. hxg3 Da5!
De dame bereidt de switch naar de open h-lijn voor.
16. Lf4
Dit pareert min of meer de dreiging … Dh5. 16. Pxe4 Pxe4 17. Lxe4 Dh5 is al ondekbaar mat.
16…Txb2
Hoewel 16…Dh5 nog niet zo duidelijk is. Na 17. g4 Dxg4 [17…Pxg4] 18. Lxb8 Pxb8 lijkt zwart zelfs ook genoeg compensatie te hebben.
17. Pxe4? De meest hardnekkige voortzetting was 17. Tc1 hoewel zwart ook na 17…Lb4 vrijwel op winst staat.
17…Pxe4 18. Lxe4 Dh5 19. g4 Dxg4+ 20. Pg2
20…g5!
Dit brengt de beslissing. Wit verliest materiaal.
21. Tc1
Zowel na 21. Lf3 Dh3 als na 21. f3 Lc5+ was het ook gedaan met de witspeler.
21…gxf4 22. Lxc6 Lxc6 23. Txc6 Dh3
De dame dekt veld c8, dat moest uiteraard meegenomen worden in de berekeningen!
24. f3
24…Le7!
Na deze rustige zet, met grote gevolgen, gaf wit zich gewonnen. De dreiging … Dh2+, Kf2 Lh4# kan niet fatsoenlijk opgevangen worden.
0-1
TWEEKAMP SIPKE ERNST – LUCAS VAN FOREEST
Een mooie traditie is dat een talent uit het ‘Groningse’ zich mag meten met een sterke tegenstander. In voorgaande jaren was het Jorden die tweekampen mocht spelen, maar inmiddels is hij zelf grootmeester geworden. Nu mag zijn jongere broer Lucas proberen dezelfde weg te volgen. Als tegenstander heeft men zijn vroegere trainer, grootmeester Sipke Ernst (ook Groninger trouwens) gestrikt om Lucas het leven nog even zuur te maken. Vooralsnog heeft de grootmeester het verschil nog niet kunnen maken, want de eerste twee partijen eindigden in remise. In de eerste had Lucas wit, de analyse hieronder is van collega Dimitri Reinderman.
 |
 |
|
Lucas van Foreest |
Sipke Ernst |
|
|
|
Van Foreest, Lucas – Ernst, Sipke
1. e4 e5 2. f4
Vorig jaar had Sipke (met 2…Lc5) een partij verloren tegen het Koningsgambiet, wellicht daardoor geïnspireerd wilde Lucas het ook wel proberen.
2…d5 3. exd5 e4
Het Falkeer tegengambiet, een variant die overigens goed scoort voor wit.
4. d3 Pf6 5. dxe4 Pxe4 6. Pf3 Lc5
7. Ld3
De oude hoofdvariant gaat verder met 7. De2 Lf5 8. Pc3 De7 9. Le3 Lxe3 10. Dxe3 Pxc3 11. Dxe7+ Kxe7 12. bxc3 (zie analysediagram)
en dit eindspel is beter voor wit. Ik vermoed dat Lucas gewoon de theorie niet kende.
7…Pf2 8. De2+ De7 9. Dxe7+ Kxe7 10. Tf1 Pxd3+ 11. cxd3 Td8
Nu gaat zwart vroeg of laat zijn pion terugwinnen en heeft hij geen problemen.
12. d4 Lb4+ 13. Ld2 Lxd2+ 14. Kxd2 Txd5 15. Pc3 Td8
16. Tae1+
Toren naar d1 en koning naar e3 ziet er beter uit, o.a. omdat wit dan minder problemen met veld d3 krijgt.
16…Kf8 17. Kc1 Pc6 18. Td1 Lf5 19. h3 Pb4
Nu is Pd3+ een vervelende dreiging. Dat kan je met 20.Pe1 voorkomen, maar dan verdubbelt zwart op de d-lijn en is wit ook niet blij. Hij probeert een scherpere oplossing van het probleem.
20. g4 Ld3
21. Tf2?
Gaat even lekker in de paardvork op d3 staan!
21…Lc4
En zo verliest wit dus een pion: zowel slaan op a2 als Pd3+ dreigt.
22. Tfd2 Lxa2 23. Pxa2 Pxa2+ 24. Kb1 Pb4
Zwart staat een gezonde pion voor, al heeft wit nog een heel kleine ontwikkelingsvoorsprong. Daar probeert hij in de komende zetten iets mee te doen.
25. d5 Td6 26. Td4 a5 27. Tc1 Tc8 28. Tcc4 b6
Er viel iets voor te zeggen om de volgende zet van wit te voorkomen. Ik kan me wel voorstellen dat Sipke er niet echt bang voor was, maar zie de stelling rond de tijdcontrole!
29. Pg5 Pxd5 30. Pxh7+ Kg8 31. Pg5
Ik denk dat zwart hier nog wel gewonnen staat, maar zijn paard op d5 staat niet zo stabiel en het witte paard is een beetje vervelend. Niet zo makkelijk voor zwart dus.
31…Tcd8 32. Tc1 f6 33. Pe4
33…T6d7
33…c5! 34. Td3 [34. Td2 Te6!] 34…T6d7 was slimmer geweest: 35. Tcd1? Pc3+! is het verschil.
34. Tcd1 Kf8
Zwart gaat de toren op d7 dekken om Pd5 te ontpennen.
35. Kc1 Ke8 36. g5
36…Kf7 36…f5! 37. Pg3 g6 was een veel betere versie van de partij geweest.
37. f5 c6 38. g6+ Ke7 39. Te1 Kf8 40. Pg3 Pb4
Tijdcontrole gehaald. De stelling is nog steeds goed voor zwart, maar inmiddels moet zwart ook rekening houden met verlies. Zo’n pion op g6 geeft wit tactische mogelijkheden en hij heeft ook een gevaarlijk plan: pion naar h6 en paard naar h5.
41. Txd7 Txd7 42. Te6 Td4 43. h4 Pd3+ 44. Kb1
44…Pe5?
Zwart speelt een verdedigende zet, niet onlogisch, maar een aanvallende zet was hier veel sterker: 44…Tc4! 45. h5 Tc1+ 46. Ka2 Pb4+ 47. Kb3 b5 (zie analysediagram)
en plotseling dreigt zwart mat op verschillende manieren: c5 en schaak door een pion, of een torenschaak op de derde rij.
45. h5 Tg4 46. h6!
46…gxh6 Wellicht had Sipke dit onderschat, of gemist dat op 46…Txg3 47. Te8+ Kxe8 48. hxg7 sterk is.
47. Ph5 Tg5 48. Txf6+ Kg8 49. Te6! Txh5 50. Txe5
Zwart staat nog steeds een pion voor, maar de gevaarlijkste twee pionnen zijn van wit!
50…Tg5 51. Kc2 Tg3
Als wit nou ook nog f6 kon spelen zou hij zelfs winnen. Dat lukt niet (zonder pionverlies) en daarom houdt hij het bij eeuwig schaak.
52. Te8+ Kg7 53. Te7+
53…Kg8 53…Kf8 54. Te6 Tg5? zou een onverstandige winstpoging zijn, wit dekt dan de f-pion, haalt zijn koning erbij en wint.
54. Te8+ Kg7 55. Te7+ Kg8 56. Te8+ Kg7 57. Te7+ 1/2-1/2
