Oude doos (12): Eindhoven kampioen

Voerendaal kan dit weekend kampioen van Nederland worden. Als dat niet lukt, krijgen de Limburgers in de laatste ronde nog een kans. Voorlopig zou Voerendaal daarmee een eenmalige kampioen zijn en daarvan hadden we er in de geschiedenis pas vijf eerder: NRSV (Rotterdam) in 1931, Max Euwe (Amsterdam) in 1951, Philidor Leeuwarden in 1967, Eindhoven in 1984 en Groningen in 2007. In dit artikel kijk ik terug op de roemruchte titel van Eindhoven.

In de twintig jaren van 1974 tot en met 1993 waren er slechts drie kampioenen: Rotterdam vijftien keer, Watergraafsmeer vier keer en Eindhoven één keer. Rotterdam, in die tijd gesponsord door Volmac, was vanaf 1977 zes van de zeven keer kampioen geweest. In het seizoen 1982-83 heroverde Eindhoven een plaats in de hoofdklasse (zo heette de meesterklasse destijds) en vond een sponsor in softwarebedrijf L&T. Die letters stonden voor Van der Land en Tinga, twee ondernemers die de ploeg steunden met 25.000 gulden per jaar.

De Brabanders werden derde achter de ‘grote twee’. Het team bestond naast Frans Kuijpers (kampioen van Nederland in 1963, in Brabant bijgenaamd ‘grote Frans’) uit onder anderen de jonge spelers Peter Scheeren, Frans Cuijpers (‘kleine Frans’), Rudy Douven (zou Nederlands kampioen worden in 1988), Gerard Welling, Johan van Mil, Herman Grooten en Peter Egmond.

Grote twee

De eerste ronde stond vooral in het teken van de nederlagen van de grote twee. Rotterdam verloor met maar liefst 6,5-3,5 van het net licht gesponsorde HSG, mede doordat Jan Timman verloor van Bert Enklaar. Rotterdam wilde zijn tweede team (eerste klasse) niet verzwakken en haalde twee invallers uit het derde, die beiden verloren. “Hoogmoedig”, oordeelde verslaggever Henny Vijgeboom in het bondsblad. Watergraafsmeer verloor nog forser, met 7,5-2,5 van Utrecht, door wat teamleider Henk Valk een collectieve offday noemde.

In de tweede ronde herstelden de grote twee zich, maar Eindhoven en Amstelveen namen met vier punten de kop. Een ronde later verloor Watergraafsmeer van De Variant, een nieuw gesponsord team uit Breda aangevoerd door Paul van der Sterren en Gert Ligterink. Rotterdam speelde gelijk tegen VAS/ASC, mede doordat de jonge Jeroen Piket verloor van Anton Rosmüller. In de vierde ronde won Eindhoven van de moeilijk in te schatten provinciegenoot De Variant, waarna de ploeg maar liefst drie punten voor stond op de nummers twee Philidor Leiden en Rotterdam.

Grote wedstrijd?

In de vijfde ronde versloeg Watergraafsmeer in ‘de grote wedstrijd’ Rotterdam met 5,5-4,5, mede dankzij een overwinning van Gert-Jan de Boer op Jan Timman. Maar ja, grote wedstrijd? Eindhoven bleef winnen en breidde zijn voorsprong uit tot vier punten. De sterkste ploegen zouden ze nog tegen zich krijgen. Toen in de zesde ronde een gelijkspel volgde tegen het sterrenteam van Rotterdam, was Eindhoven eindelijk voor iedereen de grote kampioenskandidaat. Hoewel? Vijgeboom vroeg zich af of de Brabanders ook tegen Watergraafsmeer overeind zouden blijven. Nummer twee was inmiddels De Variant, op drie punten.

Overeind blijven? Eindhoven versloeg Watergraafsmeer met 8-2! Scheeren won van Ree, Cuijpers van Langeweg. Volgens het bondsblad wierp Ree bij de stand van 6,5-0,5 nietsvermoedend een blik op het wedstrijdformulier en sprak luidkeels: “XXX allemachtig!” (eerste drie letters door het bondsblad gecensureerd).

Leeuwen in hun hemd

Het kampioenschap was daarmee twee ronden voor het einde zo goed als binnen. Op vier punten stond nota bene alleen nog outsider Amstelveen. Dat was wel de tegenstander in de achtste ronde, maar Eindhoven won die ‘kampioenswedstrijd’ moeiteloos met 7-3. Vijgeboom in het bondsblad: “68 jaar heeft Eindhoven naar de landstitel zitten snakken en het is ook meteen de enige ploeg uit het zuiden, die daarin ooit slaagde. Na dit voorbeeld zullen Zeeland, Limburg, Groningen, Overijssel, Drenthe en Gelderland spoedig volgen. De softwarebedrijven rijzen immers als paddestoelen uit de grond. De westelijke hegemonie is doorbroken; Eindhoven heeft de leeuwen Volmac Rotterdam en Desisco Watergraafsmeer in hum hempje laten staan.”

Limburg

Eindhoven eindigde uiteindelijk maar liefst vijf punten voor op de nummers twee en drie De Variant en Volmac Rotterdam. Grote man bij de Brabanders was Gerard Welling met 8 uit 9, voor René Moonen met 7 uit 9, Herman Grooten met 5,5 uit 7 en Peter Egmond met 5 uit 6. Kopman Peter Scheeren hield met 6 uit 9 (zonder remises!) de nationale toppers van zich af.

Na het gloriejaar werd Eindhoven nog tweede en derde. Het degradeerde in 1988, kwam later nog even terug, werd een degelijke eersteklasser maar dreigt daar nu uit te degraderen. De genoemde ‘westelijke hegemonie’ werd later aangetast door De Variant (Breda), dat twaalf keer kampioen werd, en Groningen in 2007. Voerendaal kan dit weekend de eerste Nederlands kampioen uit Limburg worden. Daarna is het wachten nog op Drenthe, Overijssel, Gelderland, Flevoland en Zeeland.