WGM-norm voor Lisa Schut

In Belgrado wordt momenteel het Europees Kampioenschap voor vrouwen gespeeld. Nederland heeft maar één ijzer in het vuur bij deze strijd: de kersverse nationale kampioene Lisa Schut. Andere Nederlandse dames zijn kennelijk afgeschrikt door de hoge eigen kosten, sinds de subsidies van NOC*NSF zijn weggevallen.

Na haar overwinning op de sterke Ekaterina Atalik (rating 2430, de vrouw van de bekende Turkse topspeler Suat Atalik) mocht zij eventjes de bloemetjes buiten zetten. Want na negen ronden was Schuts TPR ruim voldoende voor een WGM-norm, zij zat zelfs dicht tegen de IM-norm aan. Toen wachtte haar de sterke Russin Valentina Gunina (2507) met zwart. Helaas ging onze hoop in bange dagen – nadat zij voortreffelijk uit de opening was gekomen – in het middenspel de mist in. Het resterende eindspel werd door Gunina knap naar winst gespeeld.

Schut wist de partij tegen Atalik al snel naar haar hand te zetten. Zij vermeed de gesloten structuren van het Frans door al spoedig met exd5 te komen. Dat bleek een gouden keus want de zwartspeelster voelde zich duidelijk niet op haar gemak. Ze beging een paar onnauwkeurigheden en toen Schut het loperpaar had veroverd wachtte de zwartspeelster een moeilijke verdedigingstaak. Die ging haar ook niet geweldig af, want om het loperpaar onschadelijk te maken gaf zij zomaar een kostbare centrumpion weg. Lisa toonde daarna dat haar eindspeltechniek uitstekend is. In no time dirigeerde zij haar pluspion naar de overkant en het toreneindspel met twee pionnen meer tikte zij simpel uit. Dat betekende dat zij in elk geval een WGM-resultaat aan dit toernooi overhoudt. Daar zat nog meer in, als zij in elk geval op de been zou blijven tegen Gunina. Een remise zou haar TPR boven 2450 tillen en dat zou een IM-norm zijn.

De opening in deze partij verliep echter voortreffelijk, want Lisa kwam volgens mij met winnend voordeel tevoorschijn uit de beginfase. Na twintig zetten lijkt mij de partij gespeeld als zij nog een goede zet had gedaan. Helaas is Lisa soms niet al te materialistisch ingesteld. In plaats van het nemen van een cruciale pion liet zij die in leven en na nog twee onnauwkeurigheden ging het voordeel ineens naar de tegenstander. Het eindspel bleek daarna kansloos, zeker in handen van een speelster met een rating van 2500+. Niettemin kunnen we stellen dat Schut grote potentie toont voor de toekomst, want zij speelde in dit loodzware toernooi op het hoogste plan mee. Nog een ronde te gaan om haar prachtige prestatie luister bij te zetten. Hieronder treft u mijn bevindingen aan van haar laatste twee partijen:

Schut, L. – Atalik, E.

1. e4 e6 2. d4 d5 3. Pc3 Lb4 4. exd5

Een psychologisch slimme keuze: Lisa’s kwaliteiten komen vooral tot zijn recht in open stellingen.

4… exd5 5. Ld3 c6 6. Pge2 Pe7 7. Pg3 O-O 8. O-O Pd7 9. Lg5 f6

9… Dc7 kwam voor een simultaanpartij van Kramnik.

10. Ld2

10… Ld6

is een nieuwe zet in deze stelling.

11. Pce2 Tf7 12. Te1 Pf8 13. Pf4 Peg6

Dit brengt wit in het voordeel.

13… Db6 stelt wit waarschijnlijk voor meer problemen.

14. Pxg6 hxg6

15. c4!

Nu wit vol ontwikkeld is, opent zij de stelling.

15… Lxg3?!

Dat lijkt mij een ernstige concessie.

Hier lag 15… f5 wat meer in de lijn van de verwachting. Zwart bevrijdt daarmee het paard van de dekking van g6 en dan kan Lc8 ontwikkeld worden.

16. hxg3 Lf5

Dat was kennelijk de bedoeling, maar wit laat zich het loperpaar natuurlijk niet afnemen.

17. Lf1 Dd7 18. cxd5 cxd5

Na 18… Dxd5 antwoordt wit sterk met 19. Tc1 en dat brengt Lc4 in de stelling.

19. Tc1 g5 20. Lb4

20… Pe6?!

Wellicht is 20… g4 een idee. In elk geval om wits volgende zet definitief uit de stelling te halen.

21. g4! Lg6 22. g3

Wit vergroot het ruimte voordeel en pakt belangrijke velden.

22… Pd8 23. Lg2 Pc6 24. La3

24… Le4?

Dit kost een pion, maar zwart had sowieso al grote problemen.

Ook na bijvoorbeeld 24… Td8 25. Tc3 kan wit in alle rust de stelling blijven versterken.

25. Lxe4 dxe4 26. d5 Pe5 27. Txe4 Tc8 28. Txc8+ Dxc8 29. Ld6 Pc4

30. Le7!

Dat heeft Lisa goed gezien. De opmars van de d-pion kan niet meer verhinderd worden.

30… Pe5 31. d6 Dd7 32. Dc2 Pc6 33. Dc4

Allemaal ijzersterk gespeeld.

33… f5

Zwart waagt een uitval, maar die is tot mislukken gedoemd.

34. De6 Dxe6 35. Txe6 Pb8

Gedwongen anders liep de pion meteen door.

36. Lxg5

Sterk in aanmerking komt 36. Te1 om de toren via de c-lijn te laten enteren. Zwart zal stukverlies niet kunnen voorkomen.

36… Pd7 37. Te8+ Kh7 38. Te7 Kg8 39. Te8+ Kh7 40. gxf5 Txf5 41. Te7 Txg5 42. Txd7

Lisa heeft er een toreneindspel van gemaakt en dat moet altijd nauwkeurig behandeld worden.

42… Tb5 43. b3 a5 44. Kg2 Td5 45. Kf3 b5 46. Ke4 Td2 47. Ke5 Txa2

Ze speelt het uitstekend. De koning ondersteunt de belangrijkste pion, zodat de toren vrijgespeeld wordt.

48. Tb7

Iets logischer is om achter de potentiële vrijpion te gaan staan. 48. Ta7

48… a4 49. Txb5 a3 50. Ta5 Te2+ 51. Kd5 a2 52. f4 Kg6 53. d7 Td2+ 54. Ke6 Te2+ 55. Kd6 Td2+ 56. Ke7 Te2+ 57. Kd8 Kf6 58. g4 Kf7

59. b4

Met zoveel troeven in handen is het geen probleem meer.

59… Tb2 60. b5 g6 61. b6 Ke6 62. Ke8

En een beetje laat opgegeven.

1-0

Gunina, Valentina – Schut, Lisa

1. d4 Pf6 2. c4 g6 3. Pc3 d5 4. Pf3 Lg7 5. e3 O-O 6. Le2 c5 7. dxc5 Da5 8. cxd5 Pxd5 9. Dxd5 Lxc3+

10. Kf1

Hier is 10. Ld2 de hoofdvariant. Na 10… Td8 11. Lxc3 [11. Dxd8+ Dxd8 12. Lxc3 is ooit door Seirawan geprobeerd, maar hij kwam niet in het voordeel. ] 11… Dxc3+ 12. bxc3 Txd5 zijn de kansen ongeveer in evenwicht.

10… Td8 11. Db3

11. Dc4 werd meer gespeeld.

11… Lf6 12. Lc4?!

Maar na deze zet heeft wit grote problemen.

12… Pa6!

Als een echte Grünfeldspeler ontwikkelt Lisa razendsnel haar stukken. Ze bekommert zich allerminst op het armzalig pionnetje op f7.

13. Ld2?!

Dit kan het zeker niet zijn.

13… Txd2 14. Pxd2 Dxd2 15. Td1 Da5 16. Lxf7+ Kg7 17. Le8

17… Le6! 18. Dxe6 Txe8

De opening is achter de rug en mag een groot succes genoemd worden voor zwart. Ze heeft twee stukken voor een toren en een pion (vanwege het feit dat zwart sowieso er eentje terugwint), maar omdat zwart vol ontwikkeld is en wit haar torens nog moet verbinden, moet zwart hier al vrijwel op winst staan.

19. g3 Pxc5 20. Dd5

20… e6?!

De eerste aarzeling. Het lijkt mij niet nodig om de dame te verdrijven en bovendien verzwakt zwart de zevende rij.

Soms moet je heel materialistisch zijn want met 20… Lxb2! kon zwart een pion snoepen. Pion b2 is belangrijk om te nemen want het bezorgt zwart onmiddellijk de meerderheid op de damevleugel. Het tegenspel van wit is ver te zoeken.

21. Dc4 Db6?!

Hiermee verzuimt zij opnieuw om die pion te nemen en dat brengt wit terug in de partij.

Dit was het tweede moment waarop het kon en het lijkt mij dat zwart nog altijd op winst staat. 21… Lxb2!

22. b4!

Niet alleen wordt het paard verdreven naar een slechter veld, maar vooral het binnenkomen van een witte toren is funest.

22… Dc6

Misschien had Lisa haar zinnen gezet op deze tussenzet, maar dat blijkt te berusten op een verkeerde taxatie.

23. Ke2

23… Pe4?!

De derde onnauwkeurigheid op rij waardoor wit langzaam maar zeker in het voordeel komt.

Gek genoeg staat het paard hier beter aan de rand. 23… Pa4! Als we de partijvariant op analoge wijze volgen dan kan zwart na 24. Dxc6 bxc6 25. Td7+ Te7 26. Txe7+ Lxe7 27. Tc1 wel het gewenste 27… c5! spelen. De stelling lijkt me daarna remise.

24. Dxc6 bxc6 25. Td7+ Te7

Gedwongen, maar zwart is helemaal niet gebaat bij de ruil van de zware stukken. Er bestaat een soort vuistregel voor de speler met de twee stukken om bij deze materiaalverhouding zoveel mogelijk stukken op het bord te houden. Ze kunnen dan goed samenwerken. Hoe meer er geruild wordt, hoe meer dat in het voordeel van de torenpartij wordt. Dat is vooral met pionnen op twee vleugels het geval.

26. Txe7+ Lxe7 27. Tc1

27… c5?

Maar na deze miscalculatie glipt de stelling haar helemaal uit de vingers.

Dat ‘slecht staan’ blijkt mee te vallen. Na 27… Lxb4 28. Txc6 Kf6 staat wit welisaar beter, maar de stelling lijkt mij verdedigbaar. Een mogelijke variant is 29. Tc7 a5 30. Txh7 Pc3+ 31. Kd3 Pxa2 32. Tc7 Le7 zal zwart het vermoedelijk niet hoeven te verliezen.

28. f3!

Heeft Lisa deze tussenzet gemist? Of dacht zij dat zij sowieso slecht stond nu?

28… Pf6 29. bxc5

Wit heeft inmiddels twee pionnen, maar wat erger is de c-pion is geweldig sterk. Zwart kan nog net een blokkade op veld c7 bewerkstelligen maar daar is alles mee gezegd. Het resterende eindspel speelt de sterke witspeler met groot gemak naar winst.

29… Pe8 30. Kd3 Kf6 31. Kc4 Pc7 32. e4 Ld8 33. Tb1 Ke7 34. Tb8 e5 35. c6

Zwart staat behoorlijk in de ‘kreukels’. Er is geen redden meer aan, helaas…

35… a5 36. Tb1 Pe6 37. Kd5 Pc7+ 38. Kxe5 Pa6 39. a3 Lc7+ 40. Kd5 Ld6 41. Tb7+ Pc7+ 42. Kd4 Kd8 43. a4 Kc8 44. Ta7 Lb4 45. f4 h6 46. g4 Le1 47. Kc4 Pe6 48. f5 1-0

De analyse van deze twee partijen via de viewer, plus alle partijen (op één na) van Lisa Schut:

(De foto is van de toernooiorganisatie)

Voor andere artikelen over dit EK:

Over Herman Grooten

Herman is ruim 40 jaar schaaktrainer. Hij verzorgde lange tijd de schaakrubrieken in Trouw en het ED. Daarnaast was hij Topsportcoördinator bij de KNSB en is hij auteur van diverse schaakboeken en werkt hij voor Schaaksite. Klik hier voor series die hij op Schaaksite heeft gezet.

1 Reactie

  1. Avatar
    HermanGrooten 03 augustus 2013

    Er is wat onduidelijkheid ontstaan of Lisa nu wel of niet een norm heeft behaald.

    Van Utrechtschaak:

    Twee foutjes in het artikel van Herman over Lisa. Lisa’s TPR was hoog genoeg voor een IM norm over 9 partijen (ophoging van de rating van de tegenstander in de eerste ronde naar 2050), maar ze had te weinig IM/GM’s als tegenstander: 2 ipv. de benodigde 3 – in 9 ronden. Een IM norm over 10 ronden zat er ook niet in, want dan zijn er 4 IM/GM’s benodigd.

    Han Schut, de vader van Lisa laat het volgende weten:

    Nu is de vraag of Bulmaga wel of geen IM is op dit toernooi. Zij zou IM nummer 3 zijn. Titel is aan gevraagd en zal met terugwerkende kracht worden toegekend. De hoofd arbiter op het EK toernooi bevestigde aan Lisa dat ze een IM norm heeft. Hij kan er natuurlijk naast zitten…

Alleen geregistreerde gebruikers kunnen een reactie achterlaten.