Buffelen in de nacht

SOFIA/WOERDEN * Twee maanden lang bivakkeerde Erwin l’Ami in de nabijheid van de Veselin Topalov in diens strijd om de wereldtitel schaken. Het gezamenlijke karwei – de Woerdenaar was een van de secondanten van de Bulgaarse grootmeester – liep spaak in de eindfase van de tweekamp met wereldkampioen Viswanathan Anand. ,,Achteraf kun je zeggen dat hij misschien zetten had moeten herhalen, toen die mogelijkheid zich voordeed,” blikt de Woerdenaar terug.

Erwin l’Ami (Foto Jos Sutmuller)

Uitdager Topalov, die in eigen kring al duidelijk had gemaakt dat hij een tie-break na remise in de twaalfde en laatste partij niet zag zitten, probeerde ijzer met handen te breken en faalde. Zijn eerder gevolgde strategie om steeds tot het uiterste te gaan had goed gewerkt, maar de risico’s die hij in de finale nam bleken te groot. ,,Het verlies kwam volslagen onverwacht, omdat Veselin in de laatste ronde met wit speelde en de voorgaande partijen redelijk waren verlopen. Dat het niet minimaal een tie-break opleverde, was een grote teleurstelling,” stelt l’Ami kort na de spraakmakende match vast.

De krachtmeting in de Bulgaarse hoofdstad mag dan sportief gezien geen succes zijn geworden, financieel was er weinig reden tot klagen. De verliezer streek nog altijd de lieve som van 800.000 euro op. Geen wonder dat de verslagen grootmeester – in de schaakwereld geroemd vanwege zijn ondernemende stijl van spelen – zich snel over de tegenslag kon heenzetten: ,,Uiteraard was hij teleurgesteld, maar binnen no-time was hij alweer grapjes aan het maken.”

De relatie van Erwin l’Ami (25) met het team van Topalov duurt inmiddels al enkele jaren en mag bijzonder genoemd worden. In 2007 werkte de Nederlander samen met het toen 20-jarige Bulgaarse talent Ivan Cheparinov. De resultaten daarvan waren zo opvallend, dat Topalov hem als secondant aantrok. De Woerdenaar geniet vooral ook faam door zijn onnavolgbare behendigheid met de computer. Hij wordt beschouwd als een van de beste ‘pluggers’ ter wereld: stekker in het stopcontact en snel honderden partijen naspelen om manco’s in het spel van een bepaalde speler te ontdekken.

Die vaardigheid levert vooral voordelen op bij het bestuderen van openingen. Daarop lag de afgelopen weken ook het accent van de werkzaamheden, uitgevoerd met vriend en leeftijdsgenoot Jan Smeets die op voorspraak van l’Ami aan het secondantenteam was toegevoegd. Trainingssessies in Sandanski, aan de Griekse grens, gingen aan de tweestrijd vooraf. ,,Ons werk zat bijna uitsluitend in de openingsfase van de partij.”

Bij de start was het meteen raak: ‘Vishy’ Anand werd verrast en volledig overspeeld in een vrijwel volledig voorbereide partij. Ook later wierp de huisvlijt vruchten af. In de zevende partij bracht Topalov een opzienbarend nieuwtje, dat zijn opponent aan de rand van de afgrond bracht. L’Ami daarover: ,,Het zorgde ervoor, dat de Indiër de Catalaanse opening verder uit de weg ging, zelfs geen afwijkende zettenreeks meer probeerde.”

Voor het feit dat de regerend wereldkampioen zijn titel desondanks kon prolongeren heeft de Nederlandse grootmeester een aantal verklaringen. Naast het ongeduld van zijn ‘baas’ in de slotpartij wijst hij op de stabiliteit van Anand: ,,Enorme blunders maakt hij nauwelijks en zijn stijl is behoorlijk all-round. Veselin was denk ik iets minder stabiel en maakte enkele unforced errors die uiteindelijk net de doorslag hebben gegeven.”

Werken voor Topalov betekende ‘heel veel buffelen in de nacht’. Regelmatig kwam het voor dat tegen middernacht in een voorbereide opening een vergiftigde variant werd ontdekt. ,,In het beste geval was zo’n probleem dan ’s nachts om drie uur opgelost en kon iedereen gerust gaan slapen. Soms echter moest tot de volgende morgen worden doorgewerkt. Aansluitend, na het ontbijt, werden onze resultaten aan Topalov getoond, zodat die uitgerust aan de partij kon beginnen. Wij pakten dan een paar uurtjes slaap, namen daarna kennis van de inmiddels gespeelde partij en dan begon het verhaal weer opnieuw.”

HENK J. DE KLEIJNEN