De Volkskrant schaakrubriek 19 juni 2010
Gebrekkige voorbereiding breekt Van Wely op
Niemand zal het zijn ontgaan dat de komst van de computer het schaken ingrijpend heeft veranderd. Het antieke woord openingsvoorbereiding is door de whizzkids vervangen door `pluggen’ en de zin `Dat zal ik met de computer nog eens moeten controleren’ ligt de spelers tegenwoordig in de mond bestorven.
Ik meende de ontwikkelingen op de voet te hebben gevolgd, tot ik op een avond na een NK-ronde ik toch weer iets tegenkwam dat ik niet kende. Een van de jonge spelers vertelde dat hij tijdens zijn voorbereiding een door hem zelf ontdekte nieuwe zet in een actuele openingsvariant had voorgelegd aan zijn computer: `En ja hoor, het klopte’ zei hij enthousiast. `Meteen een half punt’
Deze mededeling zorgde voor verwarring. Het klonk alsof hij een onweerstaanbaar remisewapen had ontdekt, maar in werkelijkheid bedoelde hij dat de stellingswaardering van de computer na de invoer van zijn nieuwe zet een half punt omhoog was gegaan. Op zo’n moment denk ik dat het geen kwaad kan als een verklarende begrippenlijst van het moderne schaken wordt samengesteld.
Voor Loek van Wely heeft het plug-tijdperk geen geheimen. Jarenlang heeft hij op de avond en ochtend voorafgaande aan een toernooipartij de partijen van zijn tegenstanders in de computer opgezocht, in de hoop een zwakke plek in hun repertoire te vinden. Maar in zijn voorlopig laatste jaar als professional is Van Wely minder fanatiek en vertrouwt hij meer op zijn inzicht en geheugen.
Natuurlijk loopt dat vaak goed af, maar niet altijd. Zondag had hij na een vermoeiende reis naar het Duitse snelschaakkampionschap voor teams geen tijd en energie om zich voor te bereiden op de partij van de dag. Zijn tegenstander wel. Wouter Spoelman had kort voor het begin van de partij de stelling na de 20ste zet met hulp van zijn computer getest.
Van Wely – Spoelman
Eindhoven 2010
1. d4 d5 2. c4 c6 3. Pf3 Pf6 4. e3
Natuurlijk valt op deze zet niets aan te merken. Toch pakte Van Wely de jonge jongens vroeger scherper aan.
4 … Lg4 5. Pc3 e6 6. h3 Lxf3 7. Dxf3 Pbd7 8. Ld3 Lb4 9. Ld2 0-0 10. a3 La5 11. 0-0 Te8 12. cxd5 exd5 13. b4 Lc7 14. b5 Pf8 15. bxc6 bxc6 16. Tfc1
Als hij tijd voor degelijke voorbereiding had gehad, zou Van Wely hebben gezien dat Spoelman vertrouwd is met deze stelling. In de Duitse clubcompetitie kreeg hij onlangs een prima stand tegen de Pool Cyborowski na 16. e4? Pe6 17. Le3 Lb6 18. exd5 Pxd4. Hij won in 32 zetten.
16 … Pe6 17. h4
Wits laatste zet speelde Van Wely twee jaar geleden al eens tegen de Rus Potkin. Hij kreeg toen een aangename stand na 17 … Tb8 18. Lf5 Dd6 19. g3 c5 20. Tab1 Txb1 21. Txb1 cxd4 22. Pb5 Dd7 23. Pxd4. De volgende zet is sterker dan 17 … Tb8.
17 … c5 18. dxc5 d4! 19. Pe4
Niet fataal, wel een eerste stap op weg naar het verderf. Veiliger is 19. exd4 Pxd4 20. Dd1. waarna zwart compensatie heeft voor de geofferde pion, maar niet meer dan dat.
19 … dxe3 20. Pxf6+ gxf6
21. Dxe3?
‘Na deze zet dacht ik: wat heb je nu eigenlijk nog met zwart?’, zei Van Wely na afloop. Het onmiddellijk beslissende antwoord was hem even ontgaan. Het zal pijnlijk voor hem zijn geweest om bij controle van zijn databank te ontdekken dat de stelling al eens eerder was voorgekomen. In een partij Papin – Vysochin uit 2008 speelde wit correct 21. Lc3!, waarna zwart met 21 … Dxd3 22. Dxf6 exf2+ 23. Kh1 Kf8 24. Dh8+ Ke7 25. Df6+ moest berusten in remise door eeuwig schaak.
21 … Pg5!
In het volste vertrouwen dat zwart een beslissende wending tot zijn beschikking had, vond Spoelman deze zet achter het bord: `Mijn computer gaf 21. Dxe3 niet aan. Dat kon dus geen goede zet zijn’.
22. Td1
Aardig gevonden, maar onvoldoende om de stelling te houden.
22 … Txe3 23. Lxe3 Pe6 24. Lxh7+ Kxh7 25. Txd8 Txd8
Wit heeft de dame heroverd tegen een hoge prijs. Zwarts extra stuk weegt veel zwaarder dan wits ongevaarlijke pionnen.
26. Kf1 Kg6 27. Ke2 Pd4+ 28. Lxd4 Txd4 29. Tb1 Txh4 30. Tb7 Le5 31. g3 Ta4 32. Kd3 Txa3+ 33. Kc4 Tf3
Wit geeft op.
