de Volkskrant schaakrubriek 11 september 2010
Nog eens een aflevering van het Kramnik – Sjirov feuilleton
Echte rivalen kun je Alexei Shirov en Vladimir Kramnik niet noemen. Kramniks status als ex-wereldkampioen is groter. Hij heeft een hogere rating dan Shirov en zijn resultaten zijn evenwichtiger. Maar als ze tegen elkaar spelen, hangt altijd een geladen spanning rond hun bord. Ze haten elkaar niet zoals Kramnik en Topalov, maar wel is aan beiden te zien dat ze elkaar heel graag willen verslaan. Het liefst zo vernietigend mogelijk.
Het verhaal achter die bijzondere gedrevenheid is vaak verteld. In 1998 verwierf Shirov het recht Kasparov uit te dagen door Kramnik in een tweekamp in Cazorla te verslaan. Daags na dat succes begon voor Shirov een helse periode. Bij thuiskomst bleek zijn echtgenote vertrokken en zijn bankrekening leeg. De match tegen Kasparov kwam nooit tot stand en tot overmaat van ramp werd Kramnik twee jaar later wereldkampioen.
Het pleit voor Shirov dat hij nooit met modder heeft gegooid naar Kramnik. In zijn boek Fire on Board, Part II beperkt hij zich tot de opmerking dat Kramnik waarschijnlijk nooit wereldkampioen zou zijn geworden als hij in 2000 niet door Kasparov was aangewezen als uitdager.
Wraak zocht Shirov achter het bord, al bleek dat niet zo eenvoudig. Sinds hun tweekamp in Cazorla speelden ze twintig klassieke toernooipartijen tegen elkaar, waarvan Kramnik er zes won en Shirov vier. De tien remises waren op een enkele uitzondering na fel betwist. Nog vers in het geheugen ligt het schitterende gevecht in het laatste Corus-toernooi, dat Shirov net niet won.
In een vierkamp in Shanghai zagen we afgelopen maandag de laatste aflevering van het Kramnik-Shirov feuilleton. Het was zeker niet de beste partij uit de serie, maar ach wat vlogen ze elkaar weer geweldig in de haren.
Shirov – Kramnik
Shanghai 2010
1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pc3 Lb4 4. f3 c5 5. d5 b5
Daarmee is de partij op scherp gezet. Wit kan het pionoffer nauwelijks aannemen, na 6. dxe6 fxe6 7. cxb5 d5 heeft zwart te veel compensatie.
6. e4 0-0 7. e5
Volgens Shirov de enige zet die in aanmerking komt. Maar wit neemt wel een zware taak op zich. Hij heeft een achterstand in ontwikkeling en het pionnenduo op d5 en e5 is kwetsbaar.
7 … Pe8 8. f4 exd5 9. cxd5 d6 10. Pf3 c4 11. a4 Lg4 12. axb5 Pd7 13. e6
Wits pionnencentrum stond onder zware druk. Na 13. Lxc4 dxe5 14. Le2 Lxf3 15. Lxf3 Pd6 heeft zwart niets te klagen.
13 … fxe6 14. dxe6 Pb6
Sterker dan 14 … Lxe6 15. Pg5. De pion op e6 kan later worden veroverd.
15. Le2 Pc7 16. Pg5 Lxe2 17. Dxe2 d5
Hierna krijgt wit serieuze kansen. Na 17 … De7 18. 0-0 (niet 18. De4 g6 19. 0-0 Lc5+ 20. Le3 d5) 18 … h6 19. Ph3 Dxe6 heeft zwart alle problemen opgelost.
18. 0-0 Df6 19. f5
19 … Tae8
Sterker dan 19 … Lxc3 20. bxc3 Pxb5 21. Dh5 h6 22. Pf7 met de dreiging 23. Lg5.
20. Txa7?
Na 20. Le3 (20 … d4? 21. Pce4) zou wit groot voordeel hebben gehad. Nu verdwijnt zijn voornaamste troef, de gedekte vrijpion op e6.
20 … Pxe6! 21. Pxe6 Txe6 22. Df2
Niet 22. fxe6? Lc5+.
22 … De5
Net nu hij uit de zorgen is, begaat zwart opnieuw een onnauwkeurigheid. Na 22 … Te5! is 23. g4? d4! goed voor zwart. Wit kan afwikkelen naar een gelijkstaand eindspel met 23. Le3 Txe3 24. Dxe3 d4 25. De6+ Dxe6 26. fxe6 dxc3 27. Txf8+ Kxf8 28. bxc3 Lxc3 29. Kf2.
23. g4 Tg6 24. Dg2 Tgf6 25. Lf4 Dd4+ 26. Df2 Dxf2+ 27. Kxf2
Het einde van de complicaties. Wit heeft een gezonde pion meer, die eindspelspecialist Shirov eigenlijk moeiteloos zou moeten verzilveren. Helaas had de halsbrekende eerste fase van de partij zo veel tijd gekost dat beide spelers vanaf nu grote problemen met de klok hadden.
27 … d4 28. Pe4 T6f7 29. Txf7 Txf7 30. Ta1 h6 31. Le5 d3 32. Ld4 Tb7 33. h4
Eenvoudiger is 33. Lc5 Lxc5 34. Pxc5, gevolgd door 35. Pe6.
33 … Lf8 34. Tc1 Pd5 35. Txc4 Txb5 36. Tc8 Kf7 37. g5
37 … Pe7?
Na 37 … d2! (38. Pxd2 Pe7) zou de strijd nog lang niet gestreden zijn.
38. Pd6+
Zwart geeft op.
