Hij speelde heel wat anders

Schaakbeeld 23

Hij speelde heel wat anders!

zaterdag 18 september 2010

Misschien moet ik eens een databank aanleggen van uitspraken van schakers na afloop van hun partij. Ik kwam op dit idee toen ik onlangs een schaker na zijn partij teleurgesteld hoorde zuchten “hij speelde heel wat anders”. Er zijn schakers, misschien wel meer schakers dan ik denk, die hun partij grondig voorbereiden. Ze onderzoeken welke opening(en) de aanstaande tegenstander pleegt te spelen, bestuderen de ins en outs daarvan grondig, en bepalen taktiek, strategie, aanval, verdediging en overige finesses waarmee zij de tegenstander zullen te lijf gaan. En dan komt de bittere teleurstelling: hij speelt heel wat anders! Het komt als een koude douche over je heen.

De niet verwachte wending leidt tot onmiddellijk verlies van de partij. Verliezen is erg, maar op deze manier verliezen, doordat de tegenstander het helemaal laat afweten, is uitermate bitter. De tegenstander had toch tenminste in de allervroegste openingsfase door verwisseling van enkele zetten de indruk, ja de verwachting kunnen wekken dat hij zou spelen waarop je je zo grondig had voorbereid. Eigenlijk, als je erover doordenkt, is het onfatsoenlijk en onbehoorlijk van je tegenstander met een opening te komen die hij nooit speelt en waarop jij je niet had voorbereid en ook niet had kunnen voorbereiden. Sterker nog: de wedstrijdleider dient op jouw verzoek de partij onmiddelllijk voor je tegenstander verloren te verklaren.

Een variant op het thema “hij speelde heel wat anders” is natuurlijk de blunder! Ik bedoel: je eigen blunder. Je speelt een stuk en lacht stilletjes in je vuistje, want de tegenstander zal door je geniale zet volledig zijn verrast. Hij zal het stuk slaan, en ziet niet dat die vraatzucht leidt tot mat in twee (eventueel in één of in drie). Maar hij speelt heel wat anders. Hij laat het aangeboden stuk nonchalant staan en zet jou in één zet mat! Dit is natuurlijk geen spel van het hoogste niveau. Maar wie zijn oor te luisteren legt, hoort op elke schaakavond verhalen die erop neer komen dat de tegenstander niet alleen in de opening maar ook verderop in de partij heel wat anders speelde dan hij volgens jou zou gaan spelen, zou moeten spelen, of zou moeten achterwege laten.

Goed beschouwd is “hij speelde heel wat anders!” de algemene grief van de verliezer van een schaakpartij. Hoe kan deze problematiek worden opgelost? Wil je vermijden dat de tegenstander heel wat anders speelt dan je verwacht, kun je het beste via een mailtje of door te twitteren of via een van de vele andere elektronische communicatieprogrammaatjes van te voren een opgave doen van alle zetten die je van plan bent te spelen, met het verzoek daarop tijdens het spelen van de partij op gepaste wijze te reageren. Dat wil zeggen: niet anders dan jij mag verwachten. Een tegenstander die hierop niet wil ingaan dient bij de wedstrijdleider aanstonds zijn punt in te leveren.

Tekst Cas Aubel

Foto’s Frans Drummen

Volgende aflevering: Met de vingers rondtasten over de velden.