Belevenissen van een arbiter: Met het schaamrood op de kaken
Het overkomt ons allemaal wel eens. Je komt een kennis tegen: ben je zijn of haar naam vergeten! Dat geeft toch een vervelend gevoel. En probeer dat maar weer eens goed te praten. Ouderen kunnen het op de leeftijd gooien. Jongeren kunnen overmatig alcoholgebruik als excuus aanvoeren om nog een beetje je gezicht te redden. Ook het niet herkennen van mensen, terwijl dit eigenlijk wel van je verwacht wordt, roept hetzelfde vervelende gevoel op.
Zo liep ik tijdens het Corustoernooi van 2009 door de grote zaal van de Moriaan in Wijk aan Zee. Een collega was in gesprek met een goed uitziende vrouw van middelbare leeftijd. Ik meende haar ook achter het schaakbord te hebben zien zitten die week, maar bij welke groep wist ik niet meer. Verder kon ik mij niet herinneren haar ooit ergens anders tegengekomen te zijn bij wedstrijden of toernooien. Ik werd bij het gesprek betrokken en vroeg op een gegeven moment belangstellend of zij het spelletje ook wel interessant vond. “Maar Jan!” zei mijn collega onmiddellijk. “Hoe ben je dat nu vragen aan haar? Weet je niet wie dat is dan?” Nee, dat wist ik niet. Ik had totaal geen idee. Ik moest het antwoord schuldig blijven. “Dit is Iwona Bos, oud Nederlands kampioene bij de vrouwen!” Ook de naam deed geen lichtje gaan branden bij mij. En dat was eigenlijk ook niet zo verwonderlijk. Het ging om WIM Iwona Bos-Swiecik en zij was Nederlands Kampioene bij de vrouwen in 1993. In september van datzelfde jaar bezocht ik pas voor het eerst een schaakclub en behalve de loop van de stukken wist ik toen nog net uit mijn hoofd dat een bord 64 velden had. Ik voelde mij deze keer dan ook niet schuldig aan dit kennisgebrek van schaakcultuur maar dat is wel eens anders geweest!
Een paar jaar geleden liep ik op een zondag in mei naar de ingang toe van het monumentale raadhuis in Hilversum. De laatste ronde in de Meesterklasse van de KNSB-competitie zou daar afgewerkt worden en mij was één van de vijf wedstrijden toegewezen om te leiden.
Er kwam een auto aanrijden. Een grote, lichtgekleurde middenklasser stopte ter hoogte van de ingang. Het portier zwaaide open en René Olthof, begenadigd teamleider van HMC-Calder uit ‘s-Hertogenbosch, stapte aan de passagierskant uit en keek zoekend om zich heen. Hij zocht een parkeerplaats voor de auto van zijn chauffeur die niet ontsiert werd door een parkeermeter waar geld ingestopt moest worden voor de hele middag. Ik zei dat ik vlakbij nog wel vrije parkeerplaatsen wist te vinden. We spraken af dat René alvast naar binnen zou gaan en ik de auto in zou stappen om de man de weg te wijzen. De chauffeur, uiteraard een speler van HMC-Calder, was een sympathiek ogende man van tegen de dertig jaar. Eentje uit het voormalige Oostblok, dat was wel duidelijk. Maar wie? We converseerden wat in het Engels. Ik probeerde nog wat te vissen naar een aanwijzing voor zijn naam. Die moeite was tevergeefs. Nog onderweg naar een onbetaalde parkeerplaats vroeg ik toch maar schuchter naar zijn naam.
Zijn antwoord deed het schaamrood op mijn kaken tevoorschijn komen: GM Rustam Kasimdzhanov! De Grootmeester uit Oezbekistan werd in 2004 wereldkampioen door Michael Adams te verslaan in de finale van het FIDE World Chess Championship van dat jaar in Tripoli in Libië. Hij is ook twee keer jeugdwereldkampioen geweest. En hij was dit voorjaar secondant van Anand, die met succes zijn wereldtitel prolongeerde in een match tegen Topalov in Sofia in Bulgarije. Zijn naam zei mij alles, er zat alleen geen gezicht bij opgeslagen in mijn geheugen. Wel, nu zit dat gezicht op mijn netvlies gebrand! Die middag speelde hij tegen Chiel van Oosterom die toen voor LSG uitkwam. De laatste keer dat ik hem zag was tijdens het Corustoernooi in 2009, waar hij deelnemer was in de Grootmeestergroep B.
van Oosterom,Chiel (2358) – Kasimdzhanov,Rustam (2683) [C40]
Meesterklasse: LSG – HMC Calder 17.05.2008
1.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.d4 exd4 4.Bc4 d6 5.Nxd4 Nf6 6.Nc3 Be7 7.f3 0-0 8.Be3 Ne5 9.Be2 d5 10.Nxd5 Nxd5 11.exd5 Qxd5 12.Nb5 Qc6 13.Qd4 Bf6 14.Qc5 Bf5 15.Nxc7 Rad8 16.Bb5
Nxf3+!! 17.gxf3 Qxf3 18.Rf1 Bh4+ 19.Bf2 Qe4+ 20.Be2 Bg4 21.Qc4 Rd4 22.Qxd4 Qxe2# 0-1
