De Surprise Show

Ik had nog nooit gehoord van de ‘Surpriseshow’ van Henny Huisman toen ik volkomen onverwacht werd gebeld door RTL televisie. Of ik de show kende en of ik bereid was om mee te werken aan een van deze shows. Hoe ze zover kwamen om mij te gaan bellen en wat er daarna gebeurde, is een verhaal apart.

Om te beginnen was RTL zo’n beetje de eerste commerciële zender die in Nederland de lucht in ging. Men had in de beginfase veel opstartproblemen maar na verloop van tijd werden er toch zeer behoorlijke programma’s geproduceerd. Een daarvan was het RTL-Ontbijtnieuws. Dat was een 2 uur durend liveprogramma waar in 30 minuten een volledig nieuwsoverzicht werd gepresenteerd met van alles erin. Zo werd er binnen die 30 minuten een sportitem gebracht dat ongeveer 10 minuten duurde. Na 30 minuten werd het programma niet herhaald, nee, men gooide het gewoon nogmaals live de ether in. Als er tussentijds iets belangrijks veranderde, werd dat meegenomen. Zo zie je dat tegenwoordig nog maar zelden.

Dit artikel is niet bedoeld om de loftrompet af te steken over RTL, maar in elk geval besloot de redactie om ook het schaken tijdens een van de WK-matches tussen Karpov en Kasparov (die voor de helft gespeeld werd in New York en de andere helft in Lyon) te introduceren in het sportitem. Men was op zoek naar iemand die iets over de partijen wilde zeggen en dat liefst ook (voor een klein gedeelte) schaaktechnisch kon tonen.

Als toenmalige hoofdredacteur van het weekblad Schaaknieuws kwam men bij uit. Het werd mijn televisiedebuut. Driemaal in de week reisde ik heel vroeg in de ochtend naar Hilversum om daar rond 5:00 uur ’s morgens in de studio aan te komen. De partijen in New York waren meestal nog bezig en terwijl ik de zetten zat na te spelen om een kort fragment op het demonstratiebord te kunnen zetten, ging men om 7:00 uur van start met het ontbijtprogramma. Snel via de schmink, was ik meestal maar net op tijd om naast de presentator aan te schuiven die ik van te voren geïnstrueerd had, welke ‘domme vragen’ hij aan mij mocht stellen. Er ontstond een geanimeerde dialoog, die slechts 3 minuten mocht duren en waarin ik slechts heel even een paar zetten op het bord kon uitvoeren.

Dit gebeuren herhaalde zich daarna nog drie keer, totdat om 9:00 uur het programma werd afgesloten. Dit heb ik uiteraard volgehouden, totdat de match – die over 24 partijen werd gespeeld – was beëindigd. Van de schaakliefhebbers heeft geen hond deze uitzendingen gezien. Veel te vroeg natuurlijk en als men al op tijd was, stond RTL in die tijd nog niet geprogrammeerd onder de sneltoetsen.

Feit was wel dat ik plotseling tot “de schaakmedewerker van RTL” werd gebombardeerd. En zo kon het dus gebeuren dat ik een telefoontje van een andere redactie, die van de ‘Supriseshow’, kreeg.

Tijd om uit te leggen wat die ‘Surpriseshow’ inhield. Het bleek een bijzonder goed bekeken programma te zijn (ik heb me laten vertellen dat er wekelijks meer dan 3 miljoen mensen keken), waarin men een speciaal verzoek kon indienen. De redactie bekeek dan of dat verzoek op een of andere wijze ingewilligd kon worden. Bijna niets was ze te dol.

Een voorbeeld: een hondenliefhebbers wil graag twee teams van honden tegen elkaar laten voetballen. De honden worden geregeld, ze krijgen een voetbaltenue aan, er wordt een minivoetbalveldje aangelegd. Dan wordt er een bal in gegooid en daar gaan de honden elkaar te lijf. Plat volksvermaak dus en ik begreep ook meteen waarom ik daar nog nooit naar gekeken had.

Het telefoontje dat ik kreeg ging over het volgende. Een meisje had een brief gestuurd naar de ‘Surpriseshow’ dat ze haar vader eens graag in de maling wilde nemen. Er stond in de brief dat Pa-lief vond dat zijn dochter niet naar dit soort programma’s moest kijken omdat dat slecht voor haar ontwikkeling was.

Vader ging er prat op dat hij redelijk intelligent was en dat kwam omdat hij schaakte. Tenminste dat beweerde de dochter. En vooral ook omdat hij dit soort programma’s op tv links liet liggen..

.

Konden ze bij de ‘Surpriseshow’ eens regelen dat haar vader een partij zou spelen waarin hij zou denken dat hij die makkelijk zou gaan winnen? En dat hij daarin toch bedrogen zou worden?

Er werd een plan gesmeed. De vader moest eerst met een smoes naar de zaal met publiek gelokt worden. Dat was de taak van de dochter maar daarin werd ze ook geholpen.

Presentator Henny Huisman weet hem op slinkse wijze uit de zaal naar voren te dirigeren. Dat deed onze heer trouwens schoorvoetend. Hij had er helemaal geen trek in om zo ineens in de spotlights te staan. Maar met zachte dwang kwam hij toch het podium op gestrompeld en hij nam plaats naast presentator Hennie Huisman. Vervolgens werd er een roterend podium naar binnen gedraaid. Op het podium stond een tafeltje met daarop een schaakbord en een klok. Achter dat bord zat de Nederlandse winnares van een “Dolly Parton” verkiezing. Deze blonde dame, met laag decolleté ging een partij spelen tegen een doorgewinterde clubschaker. Achter het schaakbord stond een standaard met daarop een demonstratiebord. Aan dit demonstratiebord stond uw dienaar die de partij voor het publiek ging becommentariëren. Dit hele gebeuren duurde in werkelijkheid een half uur, maar dat werd later geknipt tot een item van ongeveer 10 minuten.

Henny Huisman (wat een vervelende man is dat trouwens) begon de man te stangen.

“Uw dochter zegt dat u nogal intelligent bent”, begon hij. “En dat komt omdat u schaakt”. De vriendelijke heer ging niet in op de provocaties. Hij antwoordde iets in de trant dat hij vond dat dit soort programma’s met plat volksvermaak helemaal niet goed voor haar ontwikkeling waren. Daarin had hij natuurlijk volkomen gelijk. Maar Huisman ging verder met zijn getreiter. “U vindt dan vast ook dat domme blondjes niet kunnen schaken”. Nog voordat onze erudiete heer had kunnen antwoorden werd het roterende podium in werking gezet en ging elk mogelijk slimme antwoord verloren in het gejoel van het publiek dat daar ineens ‘een dom blondje’ achter een schaakbord zag zitten.

Wat pa niet wist, was dat “Dolly Parton” in haar oorbel een zendertje verborgen had. Boven het bord had men een camera gehangen waarmee de stelling kon worden waargenomen. En niet alleen het bord…

Achter de coulissen zat grootmeester Genna Sosonko. Die was ook benaderd door de redactie van RTL en ook hij was zo gek om naar de studio te komen.

Wat weinig mensen weten is dat de dame die de zetten zou gaan doen ’s avonds helemaal niet kon schaken.

Sosonko en ik zijn lang bezig geweest om te proberen haar de loop van de stukken uit te leggen, maar dat bleek onbegonnen werk. Toen opperde Sosonko dat hij gewoon zijn zet zou opnoemen en dat zij naar de coördinaten moest kijken om daarna de zet uit te voeren die hij in gedachten had.

Maar ook dat lukte in het begin nauwelijks. Als Genna 12. Dd2-d6 zei in haar oortje, pakte ze de dame vast, zette die eerst op e6 neer en kwam er daarna achter dat het toch echt d6 moest zijn om de dame vervolgens van e6 naar d6 te verplaatsen. Dat zag er nogal knullig uit. Na verloop van tijd, kwamen we erachter hoe we dit het beste konden oplossen. Sosonko zou het stuk niet meer noemen, maar alleen de coördinaten. Voordat ze dan een zet zou gaan uitvoeren, zou ze eerst het veld waar het stuk naartoe zou gaan proberen te ontdekken om het dan pas vast te pakken. Nu leek het ook net alsof ze aan het nadenken was. Ineens zag het er professioneel uit!

Die avond kwam de hoofdvariant van het Konings-Indisch op het bord. En onze speler, die toch slechts in de regionale bond actief was, kende – als ik me goed herinner – zo’n 18 zetten theorie. Sosonko zat om meerdere redenen flink te zweten. Niet alleen begon hij zich zorgen te maken of ‘zijn’ tegenstander misschien onraad zou ruiken, omdat er in Nederland maar een speler was die de variant met wit zo behandelde, ook het bovenaanzicht op het bord, gaf nog iets meer te zien dat hem enorm afleidde van zijn taak!

Nogmaals Dolly…

Uiteindelijk won hij de partij en kon ik het publiek duidelijk maken dat het ‘domme blondje’ nog niet zo slecht speelde als iedereen van te voren had aangenomen. Het meeste commentaar dat ik gaf werd overigens gesmoord in goedkope en platte grapjes van onze presentator. Niet verwonderlijk ook dat juist deze grappen de uitzending haalden en dat het overige, wat meer zinnige commentaar, eruit geknipt werd.

Nadat onze clubschaker op sportieve wijze had opgegeven – hij droeg zijn lot als een echte heer – werd de dochter naar voren geroepen. Zij mocht eindelijk vertellen wat voor gemeens ze met haar vader had uitgehaald. Toen Sosonko achter de coulissen tevoorschijn kwam, kreeg hij een daverend applaus.

De volgende dag ging ik boodschappen doen in de plaatselijke supermarkt. Toen ik bij de kassa wilde afrekenen, keek het meisje achter de kassa mij aan en vroeg: “Was u gisteravond op tv?”. Bijna drie maanden elke ochtend tussen 7 en 9 op was ik op televisie geweest en niemand die het was opgevallen. Een keer in een show van Henny Huisman en ik word onmiddellijk herkend. Zo werkt het dus in dit land!

N.B. Ik woon al heel lang samen met een intelligent blondje. Die heeft al geruime tijd een hogere Fide-rating dus elke denigrerende opmerking over blondjes zijn bij deze weerlegd.