de Volkskrant schaakrubriek 9 oktober 2010
Hoe Oekraïne tijdens Olympiade Rusland op afstand hield
Waarom won Rusland opnieuw de Olympiade niet? Een gemakkelijke vraag, zei een bezoeker van een internetforum. Dat ligt aan Gari Kasparov, die in 2002 voor het laatst meedeed in Bled. Het was ook de laatste keer dat Rusland bovenaan eindigde.
Ach, liet alles zich maar zo gemakkelijk verklaren. In 1998 en 2000 was Kasparov ook afwezig, maar Rusland won wel, zij het niet met overmacht. Wel is het ontegenzeggelijk waar dat sinds 2002 de klad erin is gekomen. De tweede plaats in 2004 was nog dragelijk, maar dat gold niet voor de zesde plaats in 2006 en de vijfde in 2008.
Bij de Olympiade in eigen land had de Russische bond niet op een dubbeltje gekeken. De sterkste spelers waren verzameld, de beloning voor deelname was behoorlijk en de overwinningspremie riant. Als Rusland de Olympiade had gewonnen, zouden de vijf teamleden een kwart miljoen euro hebben gedeeld.
Toch ging het mis. Rusland speelde prima, maar door een nederlaag tegen Hongarije in de vijfde ronde (drie remises en een nul van Grisjoek tegen Leko) raakte de ploeg achterop bij Oekraïne. Omdat die concurrent in voortreffelijke vorm stak, was het duidelijk dat de onderlinge wedstrijd zou beslissen over de afloop van het toernooi.
In de achtste ronde was het zo ver. Na gelijkwaardige remises bij Kramnik – Ivantsjoek en Ponomariov – Svidler aan de eerste borden zette topscorer Karjakin Rusland op voorsprong. Met dank aan Tatjana Kosintseva, de eerste bordspeelster van het Russische vrouwenteam.
Karjakin – Eljanov
Rusland – Oekraïne
1. e4 c6 2. d4 d5 3. e5 Lf5 4. Pf3 e6 5. Le2 c5 6. Le3 Db6 7. Pc3 Dxb2
Riskant, maar Eljanov wist wat hij deed. Eerder dit jaar won hij met deze openingsvariant van de Rus Inarkiev.
8. Db1 Dxb1+
Niet 8 … Dxc3+? 9. Ld2 Dxc2 10. Dxb7.
9. Txb1 c4 10. Txb7 Pc6 11. Pb5!
Sterker dan 11. Kd2 Lb4, wat Inarkiev in de genoemde partij speelde. Karjakin vertelde dat hij het met wits laatste zet begonnen plan uitvoerig had geanalyseerd met de Kosintseva-zussen Tatjana en Nadezjda en hun coach Dochojan. Tatjana had overtuigend laten zien dat zwart niet los komt.
11 … Pd8 12. Tc7!
De druk op zwarts stelling zou afnemen na 12. Txa7 Txa7 13. Pxa7 Lxc2.
12 … Tb8 13. Pd6+ Lxd6 14. exd6 Tb1+
Er is niets beters. Na 14 … Lxc2 is 15. Lc1!, gevolgd door 16. La3 sterk.
15. Ld1 Lxc2 16. Kd2 Lxd1 17. Txd1 Tb6 18. Lf4 Pf6
Na 18 … Pb7 geeft de Russische analyticus Sjipov een overtuigende variant: 19. Pg5 Ph6 20. Te7+ Kf8 21. Kc2 Pxd6 22. Lxd6 Txd6 23. Txa7 g6 24. Tb1 Kg7 25. Tbb7 Tf8 26. a4, waarna de mars van de a-pion beslissend is.
19. Te7+ Kf8 20. Txa7 Pe4+ 21. Kc2 f6 22. h4
Op de website chessintranslation.com zegt Karjakin over deze stelling het volgende: `Tot wits laatste zet waardeert de computer zwarts stelling als goed speelbaar, maar nu dringt het besef door dat iets niet in orde is. De toren op h8 zit opgesloten, terwijl wit twee vrijpionnen heeft’.
22 … Pxf2 23. Tb1 Txb1 24. Kxb1 Pe4 25. a4 Tg8 26. a5 Pc6 27. Ta6 Pb8 28. Ta7 Pc6 29. d7 Pd8 30. Kc2 Ke7 31. a6 e5 32. Lc1 Kd6 33. La3+ Kc6 34. Ta8
Zwart geeft op.
Over het lot van de match werd beslist aan het vierde bord. Malachov had na een moeizame opening een stelling bereikt, waarin volgens de Russische captain Barejev `geen materiaal meer over was om mee te verliezen’.
Efimenko – Malachov na de 30ste zet van wit. Barejev overdreef natuurlijk, al is het moeilijk voorstelbaar dat zwart met een superieure loper tegen een onhandig paard deze stand kan verliezen. Hij zette de eerste stap met …
30 …f5?
Na 30 … Lf5 31. f3 f6 staat het gelijk.
31. Pc3 Kf6?
Pas na deze tweede fout is zwart verloren. Met 31 … f3! 32. gxf3 (32. g3 f4) 32 … Kf6 33. f4 Lh7 kon hij het evenwicht bewaren.
32. Ke2 Lf7 33. d7 Lh5+ 34. f3 Ke6 35. Ke1 Lf7 36. Pe2 Ke5 37. Pc1 Le6 38. Pd3+ Kf6 39. Pxf4
Met de rest had wit geen moeite. Hij won bij de 56ste zet.
Zo eindigde dé wedstrijd van het toernooi in 2-2. Oekraïne behield zijn voorsprong en gaf die niet meer af.
