Aronian goed bezig bij Tal-Memorial
In Moskou is afgelopen vrijdag het Tal-Memorial begonnen. Het toernooi is weer sterk bezet met o.a. de Russen Kramnik, Grischuk en Karjakin onder de deelnemers, maar de beste start is voor Levon Aronian die dankzij overwinningen op Kramnik en Gelfand en een remise tegen Wang Hao met 2.5 uit 3 is begonnen. Minder goed gaat het met Alexei Shirov, die zijn eerste drie partijen verloor.
Voor Aronian staat er nog iets op het spel behalve de toernooioverwinning: hij kan door nog een partij te winnen (en niet ondertussen te verliezen) de eerste plaats op de live-ratinglijst overnemen! En dat zou eigenlijk best wel een prestatie zijn, want de Armenier was als jeugdspeler niet zo’n supertalent als Carlsen, Karjakin of Giri. Waar zij als zestienjarigen al aan de 2700 roken, heeft Aronian als jeugdspeler niet eens de 2600 gehaald. Maar na zijn twintigste wist hij toch in een paar jaar de wereldtop te bereiken en hij bleef zich door ontwikkelen, met als resultaat dat hij nu op 28-jarige leeftijd boven de 2800 is gekomen. En er zou dus nog meer in kunnen zitten!
Genoeg echter over Aronian, want in de derde ronde werd tussen Shirov en Mamedyarov een partij gespeeld die bijzondere aandacht verdient. De Azerbeidzjaan offerde in een bekende variant een pion, kreeg goede compensatie, en wist toen met een bord vol stukken en een open centrum een gewonnen stelling te bereiken door zijn toren van b8 naar h4 (en even later zelfs h3) te spelen. Hieronder de partij met uitgebreid commentaar.
1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lb5 a6 4. La4 Pf6 5. O-O Le7 6. Te1 b5 7. Lb3 d6 8. c3 O-O 9. h3 Pb8 De Breyer-variant is populair op hoog niveau tegenwoordig. Carlsen heeft er dit jaar al diverse partijen mee gespeeld. 10. d4 Pbd7 11. Pbd2 Lb7 12. Lc2 Te8 13. Pf1 De andere gebruikelijke zet hier is 13.a4, wat afgelopen maand door Anand in Bilbao en in Nanjing en door Shirov zelf in Bilbao tegen Carlsen was geprobeerd, steeds met remise als resultaat. 13… Lf8 14. Pg3 g6 15. a4 Lg7 16. Ld3 Dit wordt vaak gedaan in de Breyer: zwart moet nu b5 dekken met c6 (slaan op a4 verzwakt de pionnenstelling) en dan is de loper op b7 voorlopig niet zo actief.
16… d5!? De hele wereld behalve ooit een Belg in 1970 was het eens met mijn vorige opmerking en deed dus 16…c6, maar Mamedyarov heeft andere plannen! 17. Lg5 17. axb5 wint inderdaad niet een pion wegens 17… dxe4 18. Pxe4 Pxe4 19. Lxe4 Lxe4 20. Txe4 axb5 maar nu begint pion b5 toch echt wel te hangen. 17… b4!? 17… dxe4 18. Lxe4 Lxe4 19. Pxe4 exd4 20. Pxd4 c5 21. Lxf6 Pxf6 22. Pxc5 is Karpov-O’Kelly de Galway, Caracas 1970, en toen stond zwart zonder veel compensatie een pion achter. In de partij raakt hij ook een pion kwijt, maar is het tegenspel veel gevaarlijker. 18. cxb4 h6 19. Lxf6 Jammer van de loper, maar anders raakt wit pion d4 kwijt. 19… Dxf6 20. Tc1 Dd6 21. b5 axb5 22. Lxb5 c6 23. Lf1 exd4 24. Pxd4 Tab8
De zwarte compensatie bestaat vooral uit de mooie loper op g7, maar zijn meeste andere stukken b.v. de toren op b8, die naar een achtergebleven pion kijkt zijn ook actief. Alleen de loper op b7 doet niet echt mee, maar het is niet ondenkbaar dat zwart zijn centrumpionnen naar voren kan schuiven. 25. b3 La8 26. Pf3 Pc5 27. Tb1 Pe6 28. Dd2 Tb4 Ogenschijnlijk met het idee om torens te verdubbelen op de b-lijn en zo druk op b3 uit te oefenen. Er zit echter nog een idee achter. 29. exd5 Een kleine concessie want zo heeft zwart 1 pion minder die zijn loper op de lange diagonaal blokkkeert maar zo kan wit voorlopig de druk op de b-lijn neutraliseren. 29… cxd5 30. Lb5 Td8 31. Ted1
31…Tf4! Dit is het idee! Als zwart meteen d4 had gedaan zou hij het risico lopen zijn toren kwijt te raken (Pe1-d3 of Pe1-c2 b.v.) maar na Tf4 kan hij niet alleen met d4 vervolgen, wit moet ook rekening houden met een kwaliteitsoffer op f3. Dat is de reden dat hij zijn paard weghaalt, maar het middel is erger dan de kwaal. 32. Pe1? 32. Le2 ziet er beter uit. Als zwart dan 32… Pd4 33. Pxd4 Lxd4 probeert kan wit zich 34. Lf3 veroorloven, er zit geen truc in. 32… Ld4 33. Ph1 Helaas voor wit moet dit wel, want na 33. Pd3 Txf2 34. Pxf2 Dxg3 heeft zwart een winnende aanval. 33… La7 34. Pd3 Th4 35. Te1 Pg5 Zwart heeft nu lekker veel stukken op de witte koning gericht, al staat zijn d-pion in de weg. 36. De2 Pe4 37. Tbc1 Lb8 38. f4
38…g5?! Mist een simpele winst: 38… Txf4 39. Pxf4 Dxf4 en wit kan opgeven. 39. g3 De computer geeft een lange winstvariant na 39. Phf2 : 39… Txf4 40. Pxf4 Dxf4 41. Pxe4 dxe4 42. Df2 Dh2+ 43. Kf1 La7 44. Dxa7 e3 45. Txe3 Lxg2+ 46. Ke1 Dg1+ 47. Ke2 Dxc1 48. Te8+ Txe8+ 49. Lxe8 Db2+ 50. Ke1 Dc3+ 51. Ke2 Dc2+ 52. Ke1 De4+ 53. Kf2 Df3+ 54. Ke1 Lxh3 en dit eindspel lijkt me wel gewonnen voor zwart. 39… Txh3? En hier was een spectaculaire winst beschikbaar: 39… gxf4! 40. gxh4 f3! 41. Db2 La7+ 42. Pc5 (42. Kf1 Dg3! 43. Pxg3 Pxg3 mat) 42… Lxc5+ 43. Txc5 Dxc5+ 44. Kf1 Db4 wint. 40. Dg4 Nu moet zwart dames ruilen om zijn toren te redden en is alles weer ok voor wit. 40… De6 Zwart had eventueel ook een kwaliteit kunnen offeren, maar na 40… La7+ 41. Kg2 Txh1 42. Txh1 d4 43. Kg1 is zwart niet de enige die aanvalt. 41. Dxe6 fxe6 42. Ld7? Wit had beter zijn koningsvleugel kunnen ontwikkelen. Na 42. Kg2 Th5 43. Phf2 staat het ongeveer gelijk. 42… Kf7 Meteen de loper slaan was niet zo goed wegens Tc8+, maar nu dreigt het wel. 43. Kg2 Th5 44. f5 exf5 45. Lxf5 Pf6 Dreigt stukwinst met 46…d4+. 46. Phf2 d4+
47. Kg1 Hardnekkiger is 47. Le4 Pxe4 48. Pxe4 g4 49. Kg1 want het eindspel na 49… Th3 50. Pdf2 Lxg3 51. Pxh3 Lxe1 52. Txe1 gxh3 53. Kh2 is niet zo duidelijk: b.v. 53… Lxe4 54. Txe4 d3 55. Te1 Kf6 56. a5 d2 57. Td1 Ke5 58. b4 Ke4 59. b5 Kd3 60. b6 Tb8 61. Ta1 is remise. 47… Lxg3 48. Pe5+ Lxe5 49. Txe5 g4 Nu staat zwart een gezonde pion voor. 50. Le6+ Kg6 51. Tcc5 g3 52. Ph3 Txe5 53. Txe5 Pe4 dreigt simpel door te lopen met zijn d-pion. 54. Lg4 Tf8 55. Te6+ Kg7 55… Tf6 56. Txf6+ Kxf6 wint ook. 56. Te7+ Kh8 57. Le2 Pd2 58. Pf4 Txf4 59. Te8+ Kg7 60. Txa8 Tf2 60… Te4! 61. Lb5 h5 61. Lh5 Hier was 61. Te8 een betere verdediging, want na 61… Pxb3 62. Lc4 Pc5 63. Tg8+ Kf6 64. Txg3 blijven er maar weinig pionnen over. 61… Th2 62. Ld1 Pe4 63. Lf3 Pg5 64. Lg2 h5 Nu is het niet moeilijk meer. 65. Td8 Pe6 66. Td7+ Kf6 67. a5 Pf4 68. Lf1 d3 69. Td6+ Ke5 70. Td8 g2 71. Te8+ Kd6 0-1
