Een lach en een traan
In Wijk aan Zee zijn we bij het Cultural Village toernooi inmiddels gevorderd tot en met de zesde ronde. Nog drie ronden te gaan voor de felbegeerde plekken van het Tata Steeltoernooi. De winnaar wordt uitgenodigd en de hoogst geëindigde Nederlander. De meesten staan gebroederlijk onderaan, alleen Roeland Pruijssers en Twan Burg weten zich enigszins aan de malaise te onttrekken.
Uit de afgelopen drie ronden heb ik een paar aardige fragmenten voor u op een rijtje gezet. Eigenlijk met een lach en met een traan. Want behalve alle mooie zetten gaat er links en rechts ook van alles mis. Ach, het spel is gewoon te moeilijk en dat maakt het gewoon ook zo mooi. En zoals altijd staan de beste stuurlui aan wal. We beginnen met een traan. Of beter met het tranendal dat ontstond in de volgende partij.
In deze stelling staat Pruijssers maar liefst 4 pionnen voor. Hoewel zijn koning niet super staat, kan ook de witte koning bepaald niet spreken van een veilige koningsstelling. In feite wint bijna elke willekeurige zet voor zwart. Alleen niet degene die Pruijssers hier speelt. 45… Dh5? Geeft in elk geval de winst weg en hij brengt zichzelf ineens in de problemen. [Een geschikte zet zou bijvoorbeeld 45… Ld5 zijn. Met als mogelijke vervolg: 46. Lxf6+ [46. Txf6?? Dg2#] 46… Kg8 47. Lc3 h6 om een plekje voor de eigen koning te creeren zodat daarna de aanval op de witte koning geopend kan worden.] 46. Lxf6+ Txf6?? Maar dit is helemaal verschrikkelijk. [46… Kg8 47. Txf3 Dxh4+ [47… Dxf3?? 48. Dg5+ Kf8 49. Dg7+ Ke8 50. Dg8+ Kd7 51. Dd8+ Kc6 52. Da8+ zou de dame hebben gewonnen.] 48. Lxh4 Te5 49. Th3 b4 zal tot een theoretische remisestelling leiden.] 47. Dxh5 Lxh5 48. Txf6 b4 49. Txd6 Le2 50. Tb6 Kg7 51. Txb4 Nu heeft wit ineens een kwaliteit tegen een pion. De stelling lijkt technisch nog erg lastig te winnen, voor zover die al te winnen is. Maar Pruijssers was mentaal helemaal gebroken zodat hij niet in staat is om voldoende hardnekkig te blijven verdedigen. 51… Kf6 52. Kg3 Ke5 53. Kf2 Ld3 54. Ke3 Lf1 55. Tb1 Lg2 56. Tg1 Le4 57. Tg7 Lc6 58. Kd3 h6 59. Kc4 Lb5+ 60. Kc5 Kf4 61. Kd4 h5 62. Tf7+ Kg4 63. Ke4 Lc6+ 64. Ke3 h4 65. Tf6 Lb5 66. Kf2 Kg5 67. Tb6 Lc4 68. Tb4 Ld5 69. Tb6 Lc4 70. Tc6 Ld3 71. Ke3 Lf1 72. Kf2 Ld3 73. Td6 Lc4 74. Kg2 Le2 75. Td5+
75… Kg4?? Weer afschuwelijk. De zwarte loper wordt nu ingesloten. [Hier moest 75… Kf4 gebeuren hoewel wit na 76. Kh3 de h-pion verovert. Maar technisch gezien moet er nog van alles gebeuren.] 76. Kf2! Lc4 [76… Lf3 77. Td4+ Kf5 78. Kxf3] [76… Lb5 faalt op 77. Txb5 axb5 78. a6] 77. Td4+ Kh3 78. Txc4 Kh2 79. Txh4# 1-0
In deze stelling lijkt zwart zich succesvol te kunnen verdedigen met 22… Lxc3 maar Plukkel had een prachtig concept in gedachten: 23. e5!! Een briljante zet die Burg ongetwijfeld in zijn vooruitberekeningen niet heeft gezien. De bedoeling is om de diagonaal naar h7 voor de loper op d3 te openen. Dit wordt lijnruiming (diagonaalruiming zou zelfs een betere term zijn) genoemd. 23… Tfd8 24. exd6 Db6 25. bxc3 Lxh1 "Met volle maag ten onder", placht een oudteamleider van mij te zeggen. er is nauwelijks iets te doen tegen de vele matdreigingen. 26. g6! Weer de sterkste voortzetting. 26… Phf6 Mijn computerengine begint nu vrolijk te knipperen. Mat in 9 wordt aangekondigd! 27. gxf7+ Kf8 28. Dh8+ Kxf7 29. Dg7+ Ke6 30. De7+ Kd5 Tot hier heeft Plukkel steeds de sterkste zetten gespeeld. 31. Le4+ Niets mis mee. [Het meest voor de hand ligt nu, zou ik zeggen: 31. Lxb5+ Kc5 32. d7+ Kxb5 33. Db4+ Kc6 34. Td6+ Kc7 35. Dxb6# Oke, hier gaan we kritiek op uitoefenen; er zijn diverse manieren om geforceerd mat te geven.] 31… Kc4 32. De6+ Niet de sterkste, maar je kunt de zet moeilijk een vraagteken geven want hij wint nog altijd heel simpel. [Als wit nu de stille zet 32. d7! had gevonden was het mat in 3 geweest. 32… a5 [32… Da5 33. Ld3+ Kxc3 [33… Kd5 34. Dd6#] 34. Dc5#] 33. Ld3+ Kd5 [33… Kxc3 34. De1#] 34. Lxb5+ Dd4 35. Txd4#] 32… Kc5
33. Lxh1? Veel te materialistisch, hoewel hij ook gedacht heeft dat het daarna ook snel uit zou zijn. [33. Td5+! zou de winst simpel hebben bezorgd. 33… Kc6 [33… Kc4 34. Ld3+ Kxc3 35. De1#] 34. Lxh1 en nu zit de zwarte koning een vreselijke batterij waar hij niet meer uitkomt. Bijvoorbeeld: 34… Dg1+ 35. Td1+ wint de dame.] 33… Te8 34. Pe7 Txe7 Zwart is best bereid wat terug te geven, maar hij staat nog altijd op verlies. 35. Td5+! Weer de sterkste. 35… Kc4 36. Td4+ Weer niet de meest accurate. [Simpel 36. Dxe7 Pxd5 37. De4+ Kxc3 [37… Kc5 38. Dxd5#] 38. Dd3# zou de nodige matbeelden hebben opgeleverd.] 36… Kc5 37. Td5+ Kc4 38. Td4+ Kc5 39. Td5+ Kc4 40. Td4+ Kc5 41. Td5+ Kc4 42. Td4+ En Twan claimde vermoedelijk de remise, waarschijnlijk omdat hij besefte nog altijd verloren te staan. 1/2-1/2
15. bxc4?! [Volstrekt logisch is 15. Pxc4 maar Piet zal teruggeschrokken zijn voor bepaalde dingen over de c-lijn. 15… b5 Hij blijkt echter spoken te hebben gezien. 16. Pd6! Lxd6 [16… b4 17. Pxc8 Dxc8 18. Tac1 bxc3 19. Dxc3 en met een pion voor kleine kwaliteit zal wit het wel redden. Belangrijk is nog wel dat 19… Lxe2 faalt op 20. Txd7! Pxd7 21. b4 met gelijkspel.] 17. Lxd6 b4] 15… e5! Ineens is wit in grote problemen: de zwartveldige loper heeft te weinig ruimte. 16. Lg5 Er is geen oplossing meer. [16. Le3 Lxe3 17. fxe3 Lxc4 zou ook een pion hebben gekost.] 16… Lxf2+! 17. Kxf2 Pg4+ 18. Ke1 Dxg5 en deze bouwval stortte snel ineen. 0-1
Er zijn zo van die Siciliaanse stellingen waarin het erop lijkt alsof wit met een stoommachine op de koningsvleugel oprukt en dan alles platwalst wat onder de wielen terecht komt. Zo ook hier: 24. f5! Tad8 25. f6 Txd1+ 26. Txd1 Td8 27. Tf1 Lf8 28. g6! De stoomwals gaat gewoon verder. 28… hxg6 29. hxg6 Td7 [29… gxf6 30. Dxf6 Td7 31. Lf4 Lg7 32. Dh4 Dd8 33. Dh7+ Kf8 34. Ld6+!] 30. Lf4?! Helaas gaat Roeland niet optimaal verder. [30. Pf4! zou op slag hebben gewonnen voor wit. Een mooie variant is nu 30… Lxe4 31. Pxe6 fxe6 32. f7+ en mat] 30… Dd8? Maar als de tegenstander een handje wil helpen is dat altijd prettig. [Lastiger was 30… e5 31. Dh2 fxg6 32. Lxe5 Dd8 en dan is 33. fxg7 Lxg7 34. Lxg7 Kxg7 35. De5+ Kg8 36. Tf6 het sterkst.] 31. Dh4 Td1+ 32. Lc1 1-0
Wit heeft een ijzersterk loperpaar, maar wat belangrijker is: een verre vrijpion op a6. De zwarte koning spoedt zich daar naartoe, maar dat leidt tot een grappig slot. 39. h4! Waarom wit nu ook zijn h-pion opspeelt blijkt weldra. 39… Ke8 40. h5 Kd7 41. Lxd5 exd5
42. Lf6! Opgegeven want nu loopt de h-pion door. 1-0
Wit staat op winst na een goede partij gespeeld te hebben. Zwart probeert de laatste ultieme truc. 33… Ta1 34. Lxe5?? En ja hoor, wit tuint er met open ogen in… [De sterkste zet lijkt 34. Tb5 en het zal technisch gewonnen zijn.] 34… Tb1+ 0-1
Speel hier bovenstaande partijen met de viewer na:
