Italiaans
Schaakbeeld 32
zaterdag 20 november 2010
Italiaans
Een paar dagen naar Rome geweest. Dat is die stad in Italie waar ene Bernini een paar honderd zuilen in een halve cirkel heeft neergezet, vlak voor de Sint Pieter, ten gerieve van Dan Brown, zodat die er een spannend boek over zou kunnen schrijven (Het Bernini Mysterie. Hij schreef ook de Da Vinci Code, maar daarvoor moet je naar Parijs). Die zuilen staan er nog steeds, hoewel het boek allang geschreven is en overal ter wereld kapot gelezen is.
Eigenlijk ging ik naar Rome in de hoop er een bijzonder schaakspel op de kop te tikken. Zoals bekend heeft de paus in een onfeilbare uitspraak het bestaan van de dame ontkend. Ik wilde in Vaticaanstad gaan shoppen om te zien hoe ze dat in de schaakstukken hebben gerealiseerd. Het lag voor de hand dat de koning is vervangen door de paus. Dat bleek ook het geval. De pionnen zijn mannen van een bataljon Zwitserse garde in van die mooie pakken geworden. De lopers zijn geen lopers maar bisschoppen (in het engelstalige schaakjargon weten ze allang niet beter). Geen gewone torens maar burchten zoals deze:
of torens met ingebouwde schaakklok zoals deze:
En geen paarden, maar olifanten met een zuil op de rug (echt waar hoor, ga maar kijken in Rome, op de piazza della Minerva).
Tot zover alles redelijk voorspelbaar. Maar wat hebben ze gedaan met de onfeilbaar ontkende dame? Op de meeste schaakborden die ik zag – je kon er in Vaticaanstad en omgeving massa’s vinden, vaak hele fraaie, – hadden ze de velden d1 en d8 gewoon leeg gelaten. Dat noem ik ontkennen in de perfectie! Als je er naar vroeg kreeg je alleen maar een verbaasde blik. Dame? Nooit van gehoord. Het schaakspel bestond naar hun mening slechts uit de 30 stukken die ze op het bord hadden gezet. Tweemaal acht kleine, en tweemaal zeven grote stukken. Die twee lege velden? Dat moest zo, zeiden ze. Ze dachten dat dit bij de Italiaanse opening hoorde.
Terug in het hotel heb ik deze Italiaanse variant van de Italiaanse opening op het bord gezet, en wat vingeroefeningen gedaan met een partij zonder dames. Dat ging uitstekend. En het voelde uiterst zedig. Dat moet de paus genoegen doen. Heel spannend trouwens. Maar ook heel ontspannen. Je loopt niet het risico van dameverlies. Problemen ontstaan eerst als er een pion staat te dringen om te promoveren! Wat nu? Ik meende mijn kans schoon te zien om nu tegen de paus alsnog een dame in het spel te brengen. Maar de dame die ik op het promotieveld wilde brengen veranderde – door een goddelijke ingreep? – onmiddellijk in een toren. Of soms in een loper. Of in een paard. Damepromotie bleek – heel consequent – onbekend. Je moest genoegen nemen met een lagere promotie. Minorpromotie noemden ze dat daar. Er zijn er die nog steeds Latijn spreken. Voor mij was met de gebrekkige promotiekans de lol eraf.
Gelukkig kun je in Rome overal prima bij de Italiaan eten. Ze beginnen overal met de Italiaanse opening: een voortreffelijk gerecht, dat terecht sinds mensenheugenis populair is. Veld f7, doelwit van de Italiaanse opening, was op het Vaticaanse schaakbord nauwelijks beschermd, door het ontbreken, liever: het ontkennen, van de dame. Dan kom je al gauw bij de secondo piatto: spaghetti alla papa (waarmee niet je vader maar de paus wordt bedoeld). De pointe daarvan in de Italiaanse opening is dat je een lange sliert pionnen, die je eerst hebt overgoten met een tomatensaus, over het bord trekt zodat de vrijgezelle koning zich veilig kan verschuilen. Scherp is deze variant niet. Wordt dan ook alleen met een lepel gegeten, en er wordt weinig bij gedronken. De grote verrassing was het dessert: dama bianca (in het nederlands: dame blanche). Dus toch een dame! Maar alleen voor wit. Uiterst discriminerend. Die variant heb ik nog niet kunnen bestuderen. Lijkt me erg ingewikkeld worden. Terwijl ze zeggen dat het Italiaans een eenvoudige opening is……… Vraag het eens aan Frans.
Cas Aubel (deze keer ook de foto’s verzorgd)
Volgende schaakbeeld: het schaakgen
alle schaakbeelden: www.smb.nl
