De Telegraaf schaakrubriek 11 december 2010
Hans Böhm
De Nederlandse Bond van Schaakprobleemvrienden (NBvS) coördineert alles op het gebied van schaakproblemen. Deze bijzondere vriendengroep werd opgericht in 1931 en omdat in 2011 het 80-jarig bestaan wordt gevierd heeft men een nationale oploswedstrijd uitgeschreven. Dit is het probleem
Deze stelling is vanuit de beginstelling ontstaan na de 7e zet van wit. De vraag is: hoe is het zettenverloop geweest? Natuurlijk zijn er leuke prijzen maar de mooiste prijs is de weg naar de oplossing toe.
De NBvS heeft een eigen tijdschrift, Probleemblad, dat vier keer per jaar uitkomt. Door de regelmaat van verschijnen en de vele compositiewedstrijden die worden besproken, is dit tijdschrift ook internationaal een van de belangrijkste op schaakprobleemgebied.
Twee keer per jaar organiseert de NBvS een bijeenkomst, waar vele problemen worden besproken met een gezamenlijke oploswedstrijd. Dan is er nog het jaarlijkse wereldwijde congres van schaakproblemisten, dat door de wereldschaakbond FIDE als officiële naam heeft gekregen WFCC (World Federation of Chess Composition). Dit congres duurt een week met als
belangrijke activiteit het wereldkampioenschap oplossen, zowel individueel als voor teams. Daarnaast zijn er nog allerlei compositiewedstrijden, lezingen en vergaderingen.
Het congres was dit jaar in Griekenland (Kreta) en is volgend jaar in Italië.
Nederland heeft een opmerkelijk aantal prominente componisten voortgebracht zoals: Niemeijer, Nanning, Hartong, ten Cate, Visserman, Haring, Sammelius en Goldschmeding. Nu is Henk Prins de hoogst gerangschikte componist met de titel: Internationaal Meester.
In de wereld van het schaakprobleem bestaan de orthodoxe en de heterodoxe problemen. Orthodoxe problemen hebben als opgave ‘wit geeft mat in .. zetten’.
Ele Visserman 1954: wit geeft mat in 2 zetten. Onderaan staan de oplossingen maar het is aardig om het eerst zelf te proberen.
In de afdeling heterodoxe problemen is van alles mogelijk: helpmats, zelfmats en fairychess (sprookjesschaak). Bij deze typen schaakproblemen wordt afgeweken van de normale (partij)schaakregels. Dit loopt uiteen van gewijzigde spelvoorwaarden, aanpassing van het bordformaat of gebruik van stukken met een ongebruikelijke loop. Ook voor deze categorieën zijn handleidingen gemaakt. Het fairychess heeft een enorm bereik. Er bestaan nu ongeveer 800 spelvoorwaarden en 1800 verschillende schaakstukken! Maar iedereen kan zijn eigen fairychess probleem creëren, de mogelijkheden zijn eindeloos.
Retro’s: bij deze probleemvorm wordt teruggegrepen op de voorgeschiedenis van de getoonde stelling (zoals diagram 1), er wordt gevraagd hoe de getoonde stelling is ontstaan.
Reconstructie: een echte puzzelvorm. Je krijgt alleen de oplossing te zien en aan de hand daarvan moet je de bijbehorende probleemstelling vinden. Het is de kunst dit met zo min mogelijk materiaal, zo economisch mogelijk te doen.
Iedereen heeft zijn eigen voorkeur, ik vind deze zowel briljant als humoristisch:
Sam Loyd 1861, wit geeft mat in 5 zetten.
Al deze vormen van schaakproblematiek worden opgenomen in het tijdschrift Probleemblad en wilt u meer weten kijk dan eens op de website www.probleemblad.nl De oplossing van Diagram 1: inzenden voor 1 maart 2011 naar h.le.grand@xs4all.nl of H. le Grand, Heimanslaan 5, 6705 AD Wageningen. Diagram 2: 1.Kb8! en Diagram 3: 1.b4 Tc5 (tegen de dreiging 2.Td5 of 2.Tf5) 2.bxc5 a2 3.c6 Lc7 (tegen de dreiging 4.Td5 of 4.Tf5) 4.cxb7 en 5.bxa8D mat! Dit thema heet excelsior, waarin een pion vanuit de beginstand in een keer doorloopt naar de achterste rij.
