Hou Yifan schakelt Koneru uit
De finale van het WK dames wordt in elk geval een Chinees onderonsje. Hou Yifan is er in de reguliere partijen al in geslaagd om haar Indiase tegenstander, Humpy Koneru, naar huis te sturen. De strijd tussen de andere twee dames, Lufei Ruan en Xue Zhao – beide uit China, is nog niet beslecht. Na twee remises mogen de dames zaterdag in een tiebreak gaan bepalen wie naar de finale mag.
De overwinning van Hou Yifan op Koneru kwam uit de eerste partij waarin zij met wit een formidabele eindspelprestatie leverde. In een eindspel waarin zwart met de bekende dubbelpion van de afruilvariant van het Spaans kwam te zitten, wist Hou Yifan een problematisch lopereindspel op kunstige wijze naar winst te voeren. De virtuele pluspion op de koningsvleugel besliste heel laat in de partij de strijd nadat de Chinese een diepzinnig tempospelletje naar haar hand had weten te zetten. Hoewel ze volgens mij ergens een snellere weg naar de overwinning miste, mocht het slotspel waarin zij met een ingenieuze pionnendoorbraak komt, er wezen.
Hou, Yifan – Koneru, Humpy
1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lb5 Pf6 4. O-O Pxe4 5. d4 Pd6 6. Lxc6 dxc6 7. dxe5 Pf5 8. Dxd8+ Kxd8 9. Pc3 Ke8 10. Pe2 Le7 [10… Pe7 is de meest gespeelde zet die echter uit de mode is geraakt.] [10… b6 is recentelijk door Aronian geprobeerd (in zijn partij tegen Vallejo Pons).] [Carlsen liep een zeperd op met deze zet in een partij tegen theoreticus Gashimov. 10… c5] 11. b3 a5 12. a4 Le6 13. Lb2
13… h5 Een nieuwe zet. [13… Td8 kwam nog voor in een oude partij A. Sokolov-Salov, 1981.] 14. Pfd4 Pxd4 15. Pxd4 Td8 16. Pxe6 fxe6
De witte strategie is duidelijk in dit type stelling. Zwart heeft een dubbelpion die zij zonder medewerking van wit niet kan opheffen. Daardoor bezit wit als het ware een soort pluspion op de koningsvleugel die vooral in een pionneneindspel beslissend zal zijn. De compensatie van zwart, het bezigt van het het loperpaar, is met de laatste ruil als sneeuw voor de zon verdwenen. Het witte plan zal er voornamelijk in bestaan om de juiste stukken te gaan ruilen om daarna te gaan proberen de meerderheid naar voren te brengen. 17. Tad1 Kf7 18. g3 Lb4 19. Kg2 Ld2 20. Kf3 Td5 21. Ke2 Thd8 22. c4 T5d7 23. Lc1
23… Lc3 [Ik denk dat zwart de meeste kans op remise zou hebben in dit toreneindspel, hoewel het allesbehalve een pretje is om dit te moeten verdedigen. 23… Lxc1 24. Txd7+ Txd7 25. Txc1] 24. Txd7+ Txd7 25. f4 De argeloze lezer zal denken dat het voor wit niet zo verstandig is om de pionnen op de verkeerde kleur (de kleur van de eigen loper namelijk) te zetten. De pionnen zijn echter niet vastgelegd en kunnen dat ook niet worden, dus in de verre toekomst zal wit ook weer over de witte velden moeten komen. 25… g6 26. Tf3 Lb4 27. Td3 Txd3 28. Kxd3 Le7 29. Le3
29… c5?! Of zwart er goed aan doet om zelf pionnen te zetten op de ook voor haar verkeerde kleur (ditmaal zijn die namelijk wel vastgelegd!) is maar zeer de vraag. 30. Ke4 b6 31. Kf3 Lf8 32. g4 Wit wil sowieso met de koning terugnemen op g4 om ruimte te creëren, dus vandaar deze actie. 32… Le7 33. Kg3 c6 34. Kh3 Ld8 35. Lf2 Lc7 36. Lh4 Langzaam maar zeker wordt zwart weggedrukt. Omdat het pionneneindspel verloren is, moet de zwarte loper deze bescheiden positie innemen. 36… hxg4+ Dit moest vroeg of laat toch gebeuren: anders zou wit Lf6, gevolgd door Kh4 spelen. 37. Kxg4 Kg7 38. Lf6+ Kf7 39. Lh4 Kg7 40. Lf6+ Kf7 41. Kg5 b5 42. Kh6 bxa4 43. bxa4 Lb6
44. Le7! Fantastisch gevonden! Ten koste van een stuk wordt zwart in tempodwang gebracht en zij verliest daarmee een cruciale pion. 44… Lc7 Hou Yifan heeft nauwkeurig uitgerekend dat zij dit stuk mag offeren. [Na aanname van het stuk kan het spelverloop als volgt gaan: 44… Kxe7 45. Kxg6 Lc7 46. h4 Kf8 47. h5 Ld8 48. h6 Kg8 49. h7+ Kh8 50. Kf7 Kxh7 51. Kxe6 Kg7 52. Kd7 Lh4 53. f5 en wit staat op winst.] 45. Lxc5 Ld8 46. Lf2 Le7 47. c5 Dat ziet er merkwaardig uit, maar opnieuw speelt Hou de sterkste voortzetting. De zwarte loper blijft zo in bewegingsvrijheid beperkt. 47… Lf8+ 48. Kg5 Le7+ 49. Kg4 Ke8 50. Le1 Lxc5 Gedwongen. [Na 50… Ld8 51. Lh4 Lc7 52. Lf6 Kf7 53. Kg5 is zwart opnieuw in tempodwang gebracht en ditmaal vliegt pion a5 van het bord.] 51. Lxa5 Zo heeft wit een verre a-pion gekregen. 51… Le7
52. Kf3 [Veel eenvoudiger won volgens mij 52. Lc3! Kd7 53. a5 Kc7 54. h4 Kb7 55. h5 gxh5+ 56. Kxh5 Omdat zwarts koning de witte a-pion in de gaten moet blijven houden, kan hij niet voorkomen dat de witte aan de andere kant van het bord naar binnen komt.] 52… Kd7 53. Ke4 c5 54. Kd3 Kc6 55. Kc4 Lh4 56. Ld2 Lf2 57. h3 Lg1 58. Lc1 Lf2 59. Ld2 Lg1 60. Kd3 Lf2 61. Le3 Le1 62. Kc4 Lb4 63. Lf2 Kb6 64. Le3 Kc6 65. Lg1 Kb6 66. Lf2 Kc6 67. Lh4 Ld2 68. Lg5 Le1
69. Le7! Na wat aarzelingen begint wit aan een nieuw plan. 69… Lf2? En Koneru gaat vrijwel direct door de knieen. [Na 69… Lb4 zie ik nog niet meteen hoe wit de strijd in haar voordeel kan beslechten.] 70. a5! Deze pion wordt nu als afleider gebruikt. 70… Le3 71. Lg5 Lf2 72. h4 Het is wel de partij van de pionnen naar de verkeerde kleur! Maar Hou Yifan heeft juist getaxeerd dat de aanstaande doorbraak haar de zege brengt. 72… Lg3 73. a6 Lf2 En dan nu eindelijk het artistieke slotakkoord aan deze marathonzitting:
74. h5! gxh5 75. f5 exf5 76. e6 Deze twee vrijpionnen zijn niet meer af te stoppen. Merk op hoe vreselijk pion c5 de zwarte loper in de weg staat. 76… Lg3 77. e7 Kd7 78. a7 Een grootse eindspelprestatie van Hou Yifan. 1-0
De eerdere berichtgeving over de titelstrijd op Schaaksite:
Overige informatie:
Ik het gevoel dat het uitroepteken bij 44. Le7 (! Grooten) een typisch geval is van scorebordjournalistiek. Herman Grooten laat zwart in de variant 44…Kxe7 55. Kxg6 om onbegrijpelijke redenen eerst 55…Lc7?? spelen en pas na 56. h4 Kf8 57. h5 Ld8, waarna zwart inderdaad verliest, op één tempo!
Veel logischer en voor zover ik kan zien voldoende voor remise is direct 55…Ld8. Het logische vervolg is 56. h4 Kf8 57. h5 Kg8 58. h6 Lh4 59. h7+ Kh8 60. Kf7 Kxh7 61. Kxe6 Kg7 en zwart heeft gewoon een tempo meer. Ik zie niet hoe wit kan winnen: na 62. Kd7 Kf8 63. f5 is zwart net op tijd om de witte pionnen te blokkeren: 63…Lg3! 64. e6 (De koning achter de eigen vrijpionnen brengen wint ook niet: 65. Ke6 Ke8 66. f6 Lf4 67. Kf5 Le3 68. e6 Ld4 en wit komt niet verder). 64…Lh4 De witte pionnen zijn nu geblokkeerd, en dus heeft zwart telkens de optie om ze met de koning aan te gaan vallen, bijvoorbeeld 65. Kxc6 Kg7! 66. Kxc5 Le7+! 67. Kd5 Kf6 De zwarte koning houdt de e- en f-pionnen nu tegen, zodat de loper zich met de c-pion kan bemoeien: 68. c5 Ld8 69. c6 Lc7 en de zwarte vesting is onneembaar.
In de stelling voor 44. Le7 (! Grooten, ? JM) kan zwart niks doen, dus wit kan het missende tempo eenvoudig binnenhalen, bijvoorbeeld met 44. h3 Lc7 45. h4 Lb6 en nu wel 46. Le7! met overgang naar de voor wit winnende variant die Grooten aangeeft.