Transformatie van de Dame

Schaakbeeld 40. zaterdag 30 januari 2011

TRANSFORMATIE VAN DE DAME

Ik weet het. Schaken is een oorlogsspel. De diverse speelstukken en speelstrategieën zijn afgeleid van het strijdtoneel tussen legers. Ik weet het, er is niets lieftalligs aan. Grimmige en harde strijd op het bord is inherent aan het spel. Ik weet het, dat maakt het ook juist zo spannend om te spelen.

Maar toch, ik mis iets. Schaken is en blijft op deze manier toch wel erg macho-achtig. Het zachte vrouwelijke element ontbreekt ten enenmale in het spel. Is het daarom dat zo weinig vrouwen schaak spelen? Schaken is ook niet lichtvoetig en kent geen greintje humor. Het spel is geharnast, rationeel en op het lomperikke af. Veel gebruikte schaaktermen als” slaan”, “afstraffen”, “aanval”, ”blokkeren”, ”machtsverhoudingen” illustreren dat. Gewoon te mannelijk dus.

Hoe dat te doorbreken en te komen tot ook een vrouwelijk accent, een wat lichtere toets ?

Het speelstuk bij uitstek dat dit gewenste vrouwelijk element zou moeten uitdragen is natuurlijk de Dame of de Koningin. Dat doet ze nu echter geenszins. In de praktijk is het een neutraal kaal stuk als alle andere. Er gaat niets vrouwelijks van uit. Ze gedraagt zich als een krijger, niet meer dan dat.

“Vrouwelijk” associeer ik met ronde vormen, bloemen, vruchtbaarheid, erotiek, charme, aantrekkingskracht, leuk om naar te kijken. Niets van dat alles.

Haar kroontje is ook saai, soms weergegeven als afgeplatte en gestapelde houten schijfjes. Regelmatig moet ik, bij een nieuw schaakspel, goed kijken wat nu de koning is en wat de Dame. Het verschil der speelstukken is vaak miniem en bedrieglijk verwarrend. Met andere woorden, het typisch vrouwelijke speelt in het huidige schaakspel dus geen rol.

Dat dient te veranderen.

Mijn boodschap is dat de Dame in het schaakspel expliciet vrouwelijk moet worden gemaakt.

Ik heb zelf een poging ondernomen en wel door de Dame in mijn schaakspel te vervangen door een klein vaasje. Een vaasje versierd met Keltische vruchtbaarheidsymbolen en lichte transparante glazuren (verwijzing naar vrouwelijke opmaak ). De nieuwe Dame mag wat mij betreft, als enige van alle schaakstukken, ook kleur hebben. Een boeketje echte bloemen in het vaasje als feestelijke afronding.

Ik heb er nog niet mee gespeeld. Ik geef toe, je moet even wennen aan dit nieuwe beeld. Door jarenlang met de klassieke Dame te spelen ben je al te zeer geconditioneerd.

Maar de nieuwe Dame is met name bedoeld voor junioren die het spel nog niet kennen en die de “open-mind” van de jeugd hebben.

Die vinden het vast heel gewoon en vanzelfsprekend dat ze bij het begin van het spel eerst met veel liefde en aandacht bloemetjes in een Dame-vaasje moeten schikken.

Meisjes vinden dat laatste dan geheid het leukste van het hele spel. Je zult het zien. Meisjes en vrouwen stromen toe bij alle schaakclubs

Om een en ander serieus op te starten krijgt degene die zijn bloemetjes vergeten is meteen een reglementaire nul. Al de andere regels van het schaakspel blijven verder precies hetzelfde. Dat maakt introductie makkelijk. Het spel wordt door de transformatie van de Dame alleen een vleugje charmanter en lichtvoetiger.

Gegarandeerd dat de nieuwe Dame snel als speelstuk wordt geaccepteerd en omarmd. Zeg nou zelf, ze is gewoon veel charmanter als haar voorgangster. Na een paar jaar weet niemand meer beter. Alleen voor de oudere speler zal het misschien wennen blijven, maar die gaan na enige trainingsworkshops op den duur ook wel om. Bovendien, zij hebben niet de toekomst en de jeugd wel.

De opbergdoos van de schaakstukken verandert mee. De oude Dame lag altijd schots en scheef op, onder of tegen andere stukken aan. Ze verdient meer respect, daarom krijgt de nieuwe Dame een eigen afgebakend bekleed hoekje waar ze haar toilet kan maken. Het vaasje kan zo ook niet gauw breken, ingebed in een fluwelen ondergrond. Ik voorspel dat ook de opbergdozen door die verandering er binnen de kortste keren fraaier en aparter uit gaan zien. Zo ver zijn we echter nog niet. Eerst moet de transformatie van de Dame geaccepteerd worden.

Ik heb mijn idee opgestuurd naar de Koninklijke Nederlandse Schaakbond met het verzoek of ze de transformatie van de Dame willen overnemen. Ben benieuwd. Het is daar bij de schaakbond wel een mannenbolwerk. Als ze het afwijzen ligt het daaraan. Maar ik blijf optimistisch want het is gewoon een heel goed idee.

Toekomstperspectief.

Ik zie het voor me…

De speelzaal van het Tata-schaaktoernooi in 2016. Er heerst een leuke ongedwongen sfeer, meisjes en vrouwen zijn in de meerderheid. De Indiase Tania Sachdev staat in de A-grootmeestergroep superieur aan kop. Bloemenstalletjes in de speelzaal doen goede zaken. Getik van naaldhakken in de zaal overstemt het getik van de schaakklokken. Er hangt een parfumgeur.

vr.groet

Frans Drummen

volgend schaakbeeld: Tata en Tania

alle schaakbeelden: www.smb.nl