de Volkskrant schaakrubriek 5 maart 2011
Gert Ligterink
Russische hitparade van meesterwerken
Wie er zeker van wil zijn dat geen parel van ware schaakkunst aan zijn aandacht ontsnapt, doet er verstandig aan eens per maand de rubriek `Hitparade’ op de Russische website chesspro.ru te raadplegen. Met dank aan een panel van eminente grootmeesters stelt de redactie een toptwintig op van de beste partijen van de afgelopen maand. Doorgaans gaan de meeste stemmen naar een partij van de bekende topgrootmeesters, maar een enkele keer blijken twee onbekende Russen in het kampioenschap van de Oeral een meesterwerk te hebben gecomponeerd.
Het spreekt vanzelf dat de hitparade van januari wordt gedomineerd door het Tata toernooi. Nepomniachtchi en Anand krijgen hoge waarderingen voor hun overwinningen op Nakamura en Wang Hao en de afgetekende winnaar is Vladimir Kramnik. Zijn schitterende partij tegen Sjirov krijgt van zeven van de dertien panelleden het maximale aantal punten.
Wat lager op de lijst staan enkele partijen uit het andere topevenement in januari dat door de overweldigende aandacht voor het Tata festival altijd onderbelicht blijft. Het Gibraltar Masters zou je het troosttoernooi kunnen noemen voor de ongelukkigen die niet voor de echte klassieker zijn uitgenodigd. Ivanchuk won dit jaar met de formidabele score van 9 uit 10 vóór trouwe Wijk aan Zee-gangers als Short, Adams en Caruana.
Op de vierde plaats van de chesspro januarilijst staat de bijna 80-jarige Viktor Kortchnoi, die in Gibraltar lang meevocht in het voorste gelid en pas na een nederlaag in de slotronde terugzakte naar de middenmoot. Gezien de kracht van zijn tegenstander en het leeftijdsverschil van zestig jaar mag Kortchnoi’s overwinning op Fabiano Caruana een bijzonder moment in de schaakhistorie worden genoemd.
Caruana – Kortchnoi
Gibraltar 2011
1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lb5 a6 4. La4 Pf6 5. d3
Opmerkelijk tam. Was hij bang voor Kortchnoi’s kennis van het open Spaans na 5. 0-0 Pxe4?
5 … d6 6. c3 Le7 7. 0-0 0-0 8. Te1 Pd7
Een zet die honderd jaar geleden voor het eerst werd gespeeld door de Hongaar Maroczy in een toernooi in San Sebastian.
9. Le3 Pb6 10. Lb3 Kh8
Rechtlijnig spel. Zwart bereidt … f7-f5 voor.
11. Pbd2 f5 12. Lxb6 cxb6 13. Ld5 g5
Kortchnoi’s commentaar: `Deze zet verraste de youngster zichtbaar. Maar ik was zelf ook verbaasd dat hij er niet in slaagde actief te reageren.’
14. h3
Geen zet om aan te bevelen aan jonge schaakstudenten. Wit creëert zelf een doelwit voor de zwarte aanval en zijn na de volgende zet naar h2 gedreven paard speelt vanaf nu een bescheiden rol. Beter was 14. Pc4.
14 … g4 15. hxg4 fxg4 16. Ph2 Lg5 17. Pc4 b5 18. Pe3 Lxe3 19. Txe3 Df6 20. De1 Pe7 21. f3 Pxd5 22. exd5 Tg8
Volgens de computerprogramma’s is deze stelling nog best speelbaar voor wit. Maar in de praktijk staat hij voor een zware opgave. Hij heeft geen duidelijk tegenspel en de de aanval tegen de witte koning is blijvend. De volgende zet doet wits kansen op overleving geen goed.
23. Dg3?
Sterker is 23. Td1.
23 … gxf3 24. Dxf3 Lf5 25. Tf1 Tg5 26. Kh1 Dh6 27. Tf2 Tag8 28. Te1
Ook na 28. Kg1 Th5 29. g3 Dg6 staat wit onder zware druk.
28 … Dg6 29. Te3
Dit laat een kleine combinatie toe, maar wat moest hij? Na 29. Td1 volgt 29 … e4 en het eindspel na 29. Pf1 Lxd3 30. Pe3 Le4 31. Df6+ Dxf6 32. Txf6 Lxg2+ 33. Pxg2 Txg2 34. Txd6 Txb2 biedt geen hoop.
29 … Lxd3! 30. Kg1
Niet 30. Txd3 e4.
30 … e4 31. Dh3 Txd5 32. Dd7 Tg5 33. g4 Dh6 34. Tf7
34 … T5g7
Goed genoeg, maar het kon sneller. Na 34 … Th5! moet wit opgeven.
35. Txg7 Txg7 36. Dd8+ Tg8 37. Db6 Df6 38. Dxb7 Tf8 39. Da7 b4
De aanval heeft zo veel materieel rendement opgeleverd dat zwart bereid is een eindspel te spelen, Na 40. Dd4 Dxd4 41. cxd4 Tc8 wint zwart gemakkelijk.
40. Th3 Dg7 41. De3 bxc3 42. bxc3 Dxc3 43. Th5 d5 44. g5 Da1+ 45. Kg2 Lf1+ 46. Kg3 De5+
Om na 47. Kg4 te besluiten met 47 … d4.
Wit geeft op.
