De Telegraaf schaakrubriek 9 april 2011
Hans Böhm
Traditiegetrouw werd een onbekende schaker de nieuwe Europees Kampioen: Vladimir Potkin uit Rusland. Hij is 28 jaar en staat op de 97-ste plaats van de wereldranglijst met een Elo van 2650. Het verbaast niet echt: uit dat grote blik Russische schakers van wereldklasse kan zomaar weer een kampioen komen. Het is een beetje als met de verhalen over tafeltennissers uit China: de buitenlandse sterren verliezen eerst van de taxichauffeur en vervolgens van de ober. Die Russische schaakschool is niet meer wat hij was in de vervlogen Communistische tijden van Michael Michaeljevitsj Botwinnik maar hij is er nog wel. We zullen binnenkort wel meer van Potkin gaan horen want zo’n titel genereert niet alleen uitnodigingen maar is ook een extra motivatie om nog beter te spelen.
Het is een teken des tijds (tijd!, geld!) dat bij gelijk eindigen er geen tiebreaks meer worden gespeeld. Potkin eindigde gelijk met Judit Polgar (Hong), Wadoslav Wojtaszek (Pol) en Alexander Moisenko (Rus), allen met 8,5 punt uit elf partijen, maar Potkin won vanwege een betere tegenstand. Er is veel weerstand tegen deze grove bepaling van de eindrangschikking, het zogeheten Buchholz-systeem, want vaak geven de partijen in de eerste ronden tegen mindere goden de doorslag. En die paringen heeft niemand in de hand. Het zou een ander verhaal zijn als er een ondergrens is voor deelname van pakweg 2300 Elo. Maar ieder aangesloten EU-land mag onbeperkt deelnemers afvaardigen. En dus zien we op de deelnemerslijst een zekere Julien Zimmer, Elo 1140 (die schrikt van en-passant-slaan), of Madeleine Karsenty, Elo 1415 of Aubert Laurane, Elo 1420. Leuk voor die mensen (“Ik speelde mee voor het EK”) maar voor de professionals een crime, zeker als de kampioen wordt bepaald door de prestaties van zijn tegenstanders. Het verschil tussen die vier op de eerste plaats was niet groot en zij waren allen constant aan de kop te vinden. Geef mij maar rapidgames bij gelijk eindigen. Het prijzengeld, 46.000 euro, werd gelukkig wel gelijkelijk verdeeld. Potkin, nummer 43 op de plaatsingslijst, ging vliegend van start met 5 uit 5, hier zijn kenmerkende overwinning op Boris Savchenko (Elo 2620).
V. Potkin – B. Savchenko, ronde 5
1.d4 Pf6 2.c4 e5 3.dxe5 Pg4,
het Boedapest-gambiet, waarmee de stelling snel kan vervlakken.
4.Lf4 Pc6 5.Pf3 Lb4+ 6.Pbd2 De7 7.e3 Pgxe5 8.Pxe5 Pxe5
9.Le2 b6 10.0–0 Lb7 11.Pf3 Lxf3 12.Lxf3 Td8 13.Le2 Ld6 14.Dc2 h5 15.Ta-d1 c6?!
De eerste opmerkelijke zet. Waarom gaat zwart niet verder op de ingeslagen weg met 15…g5 16.Lxe5 Dxe5 17.g3 h4 en ook al staat wit wat beter (18.Td5), zwart heeft spel.
16.Td4 Lc7 17.h4!
en zo snel kan het ook gaan, wit staat klaar voor de afronding! Nu komt na 17…0-0 18.g3 g6 19.Tf-d1 met alle positionele troeven daarom
17… g6 18.Lg5! f6 19.f4! fxg5 20.fxe5 Dg7 21.Tf6 Lxe5 22.Txg6 De7 23.Lxh5! Lh2+ 24.Kh1 en zwart gaf op.
Judit Polgar betrad als eerste vrouw het podium met haar derde plaats. Zij speelde soms weer als vanouds. Haar partijen zijn altijd de moeite waard om na te spelen, zij zoekt het avontuur.
Zie hier hoe zij Viorel Iordachescu uit Moldavië (Elo 2630) opknoopt.
J. Polgar – V. Iordachescu, ronde 9
1.e4 c6 2.d4 d5 3.e5 Lf5 4.Pd2 e6 5.Pb3 Pd7 6.Pf3 Lg6 7.Le2 Ph6 Meestal stuurt zwart in deze doorschuifvarant van de Caro-Kann direct op c6-c5 aan, met Franse stellingsbeelden.
8.0-0 Pf5 9.c3 Tc8 10.Lf4 c5 11.dxc5 Lxc5 12.Pxc5 Pxc5 13.Lb5+ Pd7 14.Lg5 Dc7 15.c4! a6 16.cxd5! axb5 17.Tc1 Db8 18.dxe6 fxe6 19.Db3 Pf8
Wit heeft slechts een pion voor het stuk maar de verkrampte zwarte opstelling biedt genoeg compensatie.
20.Dxb5+ Kf7 21.Txc8 Dxc8 22.Tc1 Db8 23.g4! Ph6 24.Db4 Kg8 25.Lxh6 gxh6 26.De7 De8 27.Dxb7 Da4 28.b4 Le8 29.De7 Dd7 30.Tc7 Dxe7 31.Txe7 Lc6 32.Pd4 Ld5 33.b5 Pg6 34.Tc7! Pxe5 35.f4 Pf7 36.f5 exf5 37.Pxf5 Le6 38.b6 Lxf5 39.gxf5 Kg7 40.b7 Tb8 41.a4 Kf6 42.a5 Pd6 43.a6 Kxf5 44.a7 Tg8+ 45.Kf2 Pxb7 46.Txb7 Ta8 47.Ke3 Ke5 48.Txh7 Tc8 49.Kd3 Kd5 50.Txh6 Kc5 51.Ta6 Ta8 52.h4 Kb5 53.Ta1 Kb6 54.Ke4 zwart geeft op. Heerlijke partij!
De eerste 23 spelers van dit EK plaatsten zich automatisch voor de Worldcup 2011 die in augustus in het Siberische Khanty-Mansiysk wordt gehouden. Helaas vielen de beste Nederlanders, de grootmeesters Jan Smeets en Dimitri Reinderman, met zeven punten, net buiten de boot. Resultaten andere Nederlanders: Sokolov 6,5; l’Ami, Brandenburg, Van Kampen 6; Bok, Snuverink, Miedema 5,5; Vedder, de Graaf 5.
