Canon (1): KRO-matches

Jan Timman tegen de Rest van de Wereld, dat was de opzet van de matches die van 1982 tot en met 1991 werden gehouden in de KRO-studio. Ieder jaar kwam in december een absolute wereldtopper naar Hilversum om een match van zes partijen te spelen tegen Nederlands onbetwiste nummer één.

Het idee kwam van Hans Böhm en KRO-programmamaker Jos Timmer, die samen het radioprogramma Man en Paard maakten. De omroepen hebben veel voor het schaken gedaan: AVRO-toernooi 1938, VARA-tweekamp Euwe-Keres 1939, AVRO-toernooi 1973, AVRO-matches 1975, AVRO sponsorde acht Nederlandse kampioenschappen (1983-90), VARA sponsorde negen Nederlandse jeugdkampioenschappen (1982-90). De KRO-matches steken erboven uit, met name als je dat mag afmeten aan de publieke belangstelling.Per dag waren er soms meer dan duizend toeschouwers om naar één partij te kijken, tijdens de match tegen Kasparov in 1985 werden in zes dagen 15.000 bezoekers geteld! Journalisten en zelfs tv-ploegen kwamen dat jaar uit alle delen van de wereld. Het KRO-blad Studio: “’s Werelds stilste sport leidde tot een heksenketel in de KRO-gebouwen.”

Reden van het publiekssucces was waarschijnlijk dat Timman in 1982 de tweede plaats op de wereldranglijst bereikte, maar pas in 1986 voor het eerst een kandidatenmatch mocht spelen. Hij was dus bijna de sterkste schaker ter wereld, maar kon het niet bewijzen in de strijd om de wereldtitel. De KRO-matches zou je kunnen zien als compensatie. Hij had pech gehad op ‘het smalle pad’ naar de wereldtitel, zoals de titel van een van zijn boeken luidde, maar in Hilversum kon hij laten zien dat hij zich met de allersterksten kon meten. En dat wilde het publiek met eigen ogen zien. Gevechten van man tegen man spreken in de sport bovendien extra tot de verbeelding, in de schaaksport is altijd meer aandacht geweest voor matches dan voor toernooien.

Hoogtepunt was de match tegen Kasparov, diens eerste evenement na het bereiken van de wereldtitel. Timman verloor de match, maar won één partij, de eerste nederlaag van Kasparov als wereldkampioen. Een verslaggever van Studio omschreef echter het grote verschil tussen de twee: “IJzeren regelmaat was iedere dag om vijf voor twee waar te nemen in de Emmastraat. In gesloten formatie begaven Kasparov en zijn begeleiders zich dan van het hotel naar de studio, van veraf herkenbaar aan de Russische bontmuts. Keurig twee aan twee, de wereldkampioen voorop. Als een koning met zijn pionnen. Wie daarna Jan Timman zag komen aandrentelen, kan begrijpen hoe moeilijk het voor een Nederlander is om wereldkampioen schaken te worden.”

Timman won twee matches, speelde er vier gelijk en verloor er vier. De strijd van Timman tegen de Rest van de Wereld eindigde met 29 – 31 in een kleine nederlaag.

1982 Timman-Kortchnoi 3–3



1983 Timman-Spasski 3–3



1984 Timman-Portisch 3,5–2,5



1985 Timman-Kasparov 2–4



1986 Timman-Joesoepov 3–3



1987 Timman-Ljubojevic 4,5-1,5



1988 Timman-Tal 2,5–3,5



1989 Timman-Short 3–3



1990 Timman-Seirawan 2–4



1991 Timman-Ivantsjoek 2,5–3,5