Eindspelstudies 25 – Vooruitziende blik
website
E-mail:
Hierbij de 25ste eindspelstudie voor de Schaaksite uit mijn database.
- De vierde versie van de database bevat 76.132 eindspelstudies
- Het is de beste en grootste database van eindspelstudies ter wereld
- De database bevat driekwart van alle ooit gecomponeerde studies
- De database is in standaard pgn-format en leesbaar voor gangbare schaakprogramma’s
Een categorie eindspelstudies die mij zeer bevalt staat bekend onder de naam logische studies. Daarin is er sprake van een zogenaamde thematische verleiding. Dat is een schijnbare oplossing die liefst zo veel mogelijk lijkt op de echte oplossing, maar dus faalt op een liefst zo subtiel mogelijk verschil.
De Rus Nikolai Ryabinin (1958) is wel een van de uitblinkers in dit genre. Hij probeert blijkbaar ook nog om dat verschil zo ver mogelijk van het keuzemoment af te leggen.
1e prijs Zadachy i Etyudy 1998
Het moge duidelijk zijn dat wit iets moet doen aan de matdreiging op a3. De enige mogelijkheid daartoe is om de loper op b3 te zetten. Maar wit, met Ryabinin’s fantastische vooruitziende blik, doet eerst 1.e3! We zullen later zien waarom. Na 1…Txe3 2.Lb3! c1D! 3.Txc1 Texb3 kan wit met 4.Tc7 de matdreiging pareren. Er volgt nu een systematische manoeuvre: 4.Tc7 Tb8+ 5.Ka7 T8b4 6.Tc6 Tb7+ 7.Ka6 T7b4 8.Tc5 Tb6+ 9.Ka5 en nu zou 9…T6b4 geen mat meer dreigen, dus probeert zwart nu een matdreiging aan de andere kant: 9…Tb7 10.Tc4+ Kh5! (10…Kh3 11.Tc3+ Txc3 12.f8D en a3 is gedekt).
Wit zou nu op het idee kunnen komen om 11.Tb4? te spelen. Maar na 11….Ta3+ 12.Ta4 volgt 12…Tab3 en de winst is verkeken. 11.Ka4! Zwart moet de matdreiging in stand houden: 11...Tb1 12.Tc5+ Kh4 en nu kan inderdaad 13.Tb5! Want na 13…Ta7+ 14.Ta5 Tab7 kan wit 15.f8D spelen: 14…Ta1+ 15.Da3. 13…T1xb5 14.f8D Tb1 Wit moet nu nog even opletten, want 15.Dc5? biedt wit wel de mogelijkheid om zowel op a5 als a3 tussen te plaatsen, maar na 15…Ta1+ 16.Da3 Ta7+ 17.Kb4 T1xa3 18.g8D T7a4+ houdt zwart eeuwig schaak. 15.Dh8+ Kg3 16.g8D+ Kh2
Het wordt hoog tijd om terug te denken aan de eerste zet. Wit speelde 1.e3! Txe3 2.Lb3. De thematische verleiding was toen 1.Lb3? waarna precies dezelfde zettenreeks volgt als hierboven, en het enige verschil is dat wit in deze stelling nog een pion op a2 heeft staan. Ok, er is nog een verschil: dan zijn we nu pas op de 16e zet. Dan heeft wit niet beter dan 16.Db3 T1xb3 17.f7, bijv. T7b4+ 18.Ka5 Tb5+ 19.Ka6 Tb6+ 20.Ka7 Tb7+ 21.Ka8 T7b5 met remise. Maar zonder die pion op e2 wint wit meteen met 17.Da2+.
Ook ikzelf heb me wel eens beziggehouden met dit thema:
Prijs Roslov-40 JT 2003
Wit’s troef is die h-pion die, ondersteund door de koning, zwart de toren zou kunnen kosten. Zwart’s plan is de h-pion met de toren van achteren aan te vallen en met de koning als een speer van a2 richting g8 te hollen. Bijvoorbeeld 1.Kg4? Tb1! 2.h4 Kb3 3.h5 Kc4 4.h6 Kd5. 1.d3! Dit doet sterk denken aan Ryabinin’s zet, maar de pointe is heel anders. 1…Txd3. Een mooie pointe van 1.d3 is dat het de route van de zwarte koning naar g8 verstoort. Want na 1…Tb1 2.h4 Kb3 3.h5 is veld c4 ontoegankelijk. Na 1…Tb4+ moet wit daarom vooral niet het echo-offer 2.d4? brengen, want zwart speelt dan weer 2…Kb3 3.h4 Kc4! 4.h5 Kd5. In plaats daarvan maakt 2.Kg5! remise. 2.h4 Kb3 3.h5 Kc4 4.h6 (Eerst 4.Kf5 Kd5 5.h6 is hetzelfde) 4…Kd5 5.Kf5 Th3 6.Kg6 Ke6 7.Kg7 Tg3+ 8.Kf8! Th3 9.Kg7 Ke7 10.h7 Tg3+ 11.Kh8 Kf7 pat.
Nu kijken we weer naar de thematische verleiding: 1.h4? Th3 2.Kg5 Kb3 3.h5 Kc4 4.h6 Kd5 5.Kg6 Ke6 6.Kg7 Ke7 7.h7 Tg3+ 8.Kh8 Kf7 en daar de witte d-pion de perikelen heeft overleefd is het geen pat, maar gaat wit snel mat na bijv. 9.d4 Te3 10.d5 Te8 mat.
Snel terug naar Ryabinin:
1e prijs teamkampioenschap Moskou 2007
Deze studie heeft een spectaculaire inleiding: 1.Tg8+! Kxg8 2.Lf7+! Dxf7 en nu 3.Dd8+! Kg7 4.Dg5+ Dg6 5.Dxg6+ hxg6 (Na 5…Kxg6 volgt dezelfde variant; zie verder). 6.b7 c5+ 7.Kxc5 Td3! 8.e4 Tc3+ 9.Kb6 Tb3 10.Ka5 Ta3+ 11.Kb6 Ta4 12.b5 Tb4 13.Kxa6 Lc4 14.b8D Txb5 (Na 5…Kxg6 heeft de witte dame nu een schaakje op d6 of e8) 15.Dxb5 Lxb5+ 16.Kxb5 Kf6 17.Kc4! Kg5 18.Kd(c)5 Kg4 19.Kd6 Kxg3 20.Kxd7 Kf4 21.Ke6! Kxe4 22.Kf6 remise.
De thematische verleiding was: 3.Dg5+? Dg7+! 4.Dxg7+ Kxg7 5.b7 c5+ 6.Kxc5 Td3! 7. Tc3+ 8.Kb6 Tb3 9.Ka5 Ta3+ 10.Kb6 Ta4 11.b5 Tb4 12.Kxa6 Lc4 13.b8D Txb5 14.Dxb5 Lxb5+ 15.Kxb5 Kf6! 16.Kc4 Kg5! 17.Kd5 Kg4 18.Kd6 Kxg3 19.Kxd7 Kf4 20.Ke6 Kxe4 21.Kf6 (zie diagram) en zwart wint nu met 21…Kf4! U herkent nu vast ons pionnenmotief uit rubriek no. 23. 22.Kg7 h5! en wint.
De studies via de viewer:
