Eindspelstudies 26 – Wereldkampioenschap!
website
E-mail:
Hierbij de 26ste eindspelstudie voor de Schaaksite uit mijn database.
- De vierde versie van de database bevat 76.132 eindspelstudies
- Het is de beste en grootste database van eindspelstudies ter wereld
- De database bevat driekwart van alle ooit gecomponeerde studies
- De database is in standaard pgn-format en leesbaar voor gangbare schaakprogramma’s
De schaakcomponisten zijn verenigd in de World Federation for Chess Composition (WFCC), een frisse nieuwe naam in plaats van de Permanent Commission of Chess Composition (PCCC), een commissie van de FIDE die nog net haar 50e verjaardag kon vieren. De reden van deze verandering is ongetwijfeld politiek getint, de perikelen waren in elk geval minder fris dan de nieuwe naam. Gelukkig weet ik de details niet, en wil dat graag zou houden.
Wat belangrijker is dat de vereniging zeer actieve leden heeft in allerlei commissies. Jaarlijks is er een congres (in 2011 in Jesi, Italië). Daarnaast wordt er regelmatig een wereldkampioenschap voor landenteams georganiseerd. Dat is een thematoernooi in diverse genres, waaronder studies.
Voor details zie: www.saunalahti.fi/~stniekat/pccc/9_wcct.htm.
Het eindspelstudiethema is een “stil dameoffer”: in een winststudie doet wit een zet met de dame zonder iets te slaan, een schaak te pareren of zelf schaak te geven, waarna die en-prise staat en dus onmiddellijk geslagen zou kunnen worden door zwart.
Thematoernooien zijn altijd lastig te beoordelen voor een scheidsrechter, want het is vaak appels met peren vergelijken. Is een matige studie waarin een prachtige thematisch idee zit beter dan een prachtige studie waarin ook nog toevallig een thematische zet zit?
Maar voor eindspelstudiecomponisten zijn thematoernooien juist wel aardig. Het valt namelijk niet mee om een goed idee voor een studie te bedenken. Zo’n voorgeschreven thema is dan een duwtje in de rug, zeker voor beginnende componisten. Bij de wereldkampioenschappen probeert men meestal een vrij algemeen thema te bedenken; geschikt voor beginners en gevorderden. Laten we snel maar eens naar wat voorbeelden van studies kijken waarin het thema voorkomt:
EG 1999, naar Fritz 1961
Zwart dreigt met schaak te promoveren en 1.Dh8+? Ka2 verandert daar niets aan. Met de thematische zet 1.Dh1! verhindert wit promotie met schaak 1…Txh1 2.a8D Tg1 en nog een keer de thematische zet: 3.Dh1! Txh1 4.a7 Tg1. Maar nu promoveert wit met schaak: 5.a8D+ Kb2 6.Db8+ en 7.Dxh2 met winst.
Zoals ook bij voorgaande gelegenheden hebben de programmeurs van Chess Query Language (CQL), Lewis Stiller en Gady Costeff een script gemaakt om studies met het thema te vinden in mijn database. Zie www.rbnn.com/cql , selecteer “sample CQL files” en kies “World championship 9 theme”. De zoekactie levert 283 voorbeelden op. Het is dus wel even zaak om te controleren of uw prachtige nieuwe idee niet al eens eerder bedacht is!
Een spektakelstuk is de volgende studie:
Speciale vermelding Dresden-olympiade 2008
Na de pittige inleiding 1.e7! cxb1D 2.e8D! 3.Pxf3 Dh7+ 4.Kg3 b1D
Heeft zwart twee dames en wit maar één. Wat te doen? De themazet is hier zonder twijfel de centrale zet in de studie: 5.De4! Now we’re talking! Als de b-dame neemt volgt Td1+ en mat, en als de h-dame neemt dan gebeurt hetzelfde met Th6+. Zwart probeert nog 5…Dg1+. Maar na 6.Pxg1+ Dxe4 hernieuwt wit beide matdreigingen met 7.Pf3 en zit er niets anders op dan ook de tweede dame op te offeren: 7…Dxf3+ 8.Kxf3 en wint, bijv. 8…Pf7 9.Td7 Pc5 10.Td5 Pe6 11.Kg3.
Ook een recent studie van Timman is niet te versmaden:
New in Chess Magazine 2009, naar Kotov 1977
Ook deze studie kent een tactische inleiding: 1.Tc8+ Lxc8 2.Pe6 Lxe6 3.Tc8+! Lxc8 4.La2 Lxf5+ 5.gxf5 e6 6.Lxe6 Da2!
Het aardige van de situatie is dat zwart de witte dame niet kan nemen vanwege Lxf7 mat, en dat wit de zwarte dame niet kan nemen vanwege pat. De dames dansen de tango: 7.Db2 (dreigt Db8+) 7…Db3 8.Dc3 (dreigt Dc8+) 8…Dc4 9.Dd4 (dreigt Dd8+) 9… Dd5 Nu lijkt wit het niet vol te kunnen houden, maar opeens is er een andere mogelijkheid: 10.De4!
Zwart moet nu een oogje op a8 blijven houden. 10...Da2 11.Da8+ Toch! 11…Dxa8 12.Lxf7 mat. Het thema komt dus viermaal voor. En ook zwart laat zich in deze studie niet onbetuigd met de stille dameoffers.
Het thema leent zich niet erg voor subtiele studies. De volgende kan mij wat dat betreft nog bekoren, niet in de laatste plaats omdat de studie, inclusief de thematische zet, een prachtige inleiding vormt op een finale waaraan ik zelf ook heb gewerkt.
Eervolle vermelding Birnov MT 2004
Na 1.Txh2? staat zwart al meteen pat. Dus wit speelt z’n troef maar meteen uit: 1.c6! Txc2 (1...bxc6 is een beetje dom, want dan is het geen pat meer na 2.Txh2) 2.cxb7 h2 3.b8D h1D+ 4.b7
Wits belangrijkste dreiging is nu 5.Da7 mat. Zwart heeft prachtig tegenspel met 4…Tc8! (4...Dg1 5.Dd6+) 5.Dxc8 Dd5!
6.Dd7! (themazet) 6…Dxd7 7.b8P+ Kb6 8.Pxd7+ Kc6 9.Pe5+ Kd5 10.Pd3 Kc4 11.Pb2+ en wint, bijv. 11…Kb3 12.Ka7 Kxb2 13.Ka6 Kb3 14.Kxa5 Kc4 15.Kb6.
Nog eentje om het af te leren:
2e Eervolle vermelding Shakhmaty v SSSR 1974
In deze wonderlijke stelling lijkt wit de dames te moeten ruilen, waarna de winst verkeken is. Echter 1.Ph6! Txh6 2.gxh6 Dg8
Wit heeft nu een van de meest onwaarschijnlijke dameoffers ooit: 3.Dh8 (themazet) 3…Dxh8 4.h7 a3 5.Kd7 Dg8 6.hxg8D+ Kxg8 7.Ke7! de witte koning geeft nog een kontje. 7…Kh8 8.Kd6 Kg8 9.Kc5 Kf8 10.Kb4 Ke7 11.Kxa3 en wint.
Tot slot de oproep aan Nederlandse componisten om zelf een eindspelstudie met dit thema te maken. Daar is nog ruim de tijd voor (zie bovengenoemde website). U kunt bij mij terecht voor advies (bijvoorbeeld of uw idee origineel is) en om de studie in te sturen. We zullen dan zien met welke studies Nederland gaat meedoen aan het wereldkampioenschap.
Alle studies via de viewer:
