FIDE kandidatenmatches in Kazan 2011
Dezer dagen zijn de ogen van veel schaakliefhebbers en van de beroepsschakers gericht op de kandidatenmatches in Kazan. Dit toernooi zal uiteindelijk de uitdager moeten opleveren van de huidige wereldkampioen, Viswanathan Anand.
Voor de volgende ronde plaatsten zich Gelfand (2½-1½ winst op Mamedyarov), Kamsky (winst op Topalov met 2½-1½), Grischuk, die zegevierde over de gedoodverfde favorite Aronian met de cijfers 2-2 en 2½-1½ in de rapidpartijen en ten slotte Kramnik, die Radjabov de baas bleef na spannende strijd (4 remises, ook 4 remises in de rapidpartijen, 1-1 in de blitzpartijen, gevolgd door 1½-½ winst.
Gelfand koos voor een ambitieuze strategie in de Najdorf. Zijn beloning was winst met zwart. Die ene overwinning zou dankzij het solide spel van Boris voldoende blijken voor winst in de match.
Mamedyarov, Shakhriyar – Gelfand, Boris (ronde 1.4)
1. e4 c5! Gelfand opent hier met de Najdorf, waarmee hij Mamedyarov in de openingspartij verraste. Voor deze partij was Shakh goed voorbereid. Ik ben benieuwd of Boris zijn Russische verdediging tijdelijk of voorgoed heeft verlaten. Ik denk dat Kamsky daar ook nieuwsgierig naar is, maar dat weten slechts Boris en zijn secondanten… 2. Pf3 d6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 a6 6. Lc4!? Shakhriyar verraste Boris, want hij had deze variant nog niet eerder gespeeld. Maar in tegenstelling tot Shakhriyar had Gelfand al enkele tientallen jaren ervaring met deze variant, dus de term verrassing is hier eigenlijk niet van toepassing. 6… e6 7. Lb3 b5 8. O-O Le7 9. Df3 Dc7 10. Dg3 O-O 11. Lh6 Pe8 12. Tad1 Ld7 13. f4 Pc6 14. f5 Pxd4 Dit is allemaal al eens eerder gespeeld. Wit speelt een beetje recht voor zijn raap, om niet te zeggen naïef. (Lh6!) Toch is deze variant avontuurlijk en niet ongevaarlijk. 15. Txd4
15… Kh8!? een nieuwtje. Kasparov speelde Lf6 en won daarmee van Morozevich in een rapidpartij, maar Boris was niet benieuwd wat Shakh had voorbereid. 16. Le3 [16. f6! lijkt een cruciale test voor dit nieuwtje, maar ik twijfel er niet aan dat Boris het vervolg kende. Mamedyarov wist dat echter niet, en daarom lijkt de terugtocht van de loper een verstandige keuze.] 16… Pf6 17. Dh3 maakt de volgende krachtzet mogelijk, maar het was niet eenvoudig om de witte stelling te verbeteren of om de aanval over een andere boeg te gooien.
17… d5! Deze zet springt in het oog, maar het antwoord natuurlijk ook. 18. e5! Dxe5 19. Th4 Tfc8! 20. Kh1?! [20. Lg5!? zou de balans waarschijnlijk nog in evenwicht hebben gehouden, maar de stelling blijft niettemin vlijmscherp.] 20… Txc3! 21. bxc3 Dxc3 22. Td4 Mamedyarov had geen zin in een slecht staand eindspel, maar door de zaak te compliceren bewijst hij zichzelf ook geen dienst. [22. Ld4 Dxh3 23. Txh3 verdiende de voorkeur. Wit houdt goede remisekansen.] 22… a5! 23. Td3 Dc6 24. c3 a4! 25. Lc2 e5! 26. Lg5
26… b4! Bijna elke zet van Boris in deze partij verdient een uitroepteken. Gelukkig stelt Chessbase geen limiet in dat opzicht. 27. Dh4 bxc3 28. Th3 dreigt Lxf6 gevolgd door mat. Ik ben ervan overtuigd dat Boris niet onder de indruk kwam en hij speelde 28… Kg8! 29. Te1 e4 30. g4 Kf8! voor alle zekerheid! 31. Le3 Dc4 32. g5 Lxf5! 33. gxf6 Lxf6 34. Dh5 Lg6! 35. Dg4
35… Dxa2 ook die gaat in het doosje. Mogelijk was Boris al bezig met de verovering van de laatste boer op h2… 36. Lb1 Dc4 37. Dg2 a3 38. La2 Dc6 39. Tg3 Tb8! en met het oog op de dreiging Tb2 (ook na Lc1 komt die zet) gaf Mamedyarov op. Hij had trouwens ook al geen tijd meer op de klok. 0-1
Kamsky kreeg het zwaar te verduren in zijn Grünfeld. De secondanten in het kamp van Veselin (Cheparinov en L’Ami) hadden klaarblijkelijk goed werk geleverd. Topalov was evenwel in tegenstelling tot Kamsky niet in zijn beste doen. Hij maakte geen gebruik van de kansen die hij in zijn beide witpartijen kreeg en hij verloor er zelfs een van.
Topalov, Veselin – Kamsky, Gata (ronde 1.2)
1. Pf3 Pf6 2. c4 g6 3. Pc3 d5 4. cxd5 Pxd5 5. Db3 Pb6 6. d4 Lg7 7. Lf4 Le6 8. Da3 Pc6
9. O-O-O! een venijnig nieuwtje, bedacht door het team Cheparinov en L’Ami 9… Pd5 10. Lg3 Lh6+!? Aanvankelijk leek dit me een poging om de tegenstander uit zijn voorbereiding te halen, maar in feite is deze zet niet doelloos. Wit dreigde reeds d5! Zwart heeft nog wel meer mogelijkheden, maar dat moeten de theoretici van Gata Kamsky maar uitzoeken. 11. e3 a5
12. h4 Het plan om de h-lijn te openen is wat traag en het keerde zich tegen de witspeler, maar dat betekent nog niet dat het een slechte zet is. [12. Kb1!? met de dreiging e4 was ook een optie. Zwart kan antwoorden met 12… Pcb4 13. e4 en nu is Pxd5! een dreiging, zodat de enige zet het sterke 13… c6! met grote verwikkelingen, maar het is tegelijkertijd ook zeer risicovol voor zwart. Bijvoorbeeld Topalov’s zet 14. h4!? ziet er nu een stuk gevaarlijker uit.] 12… Pcb4 13. h5 [13. Pg5!?] 13… c6 14. hxg6?! vermoedelijk te vroeg. Zwart krijgt nu de beschikking over de dreiging Lxe3 terwijl wit daar niets tegenover kan zetten. Vermoedelijk heeft Topalov het idee f6-Kf7 onderschat. 14… hxg6 15. Td2?! [15. Le2! was een sterke zet, aangezien 15… Pxc3 16. bxc3 Pxa2+ 17. Kb1 niet zoveel voorstelt, en d5 nu een sterke dreiging vormt.] 15… f6 nu gaat het initiatief over op zwart en Kamsky buit vervolgens zijn voordeel op meesterlijke wijze uit. 16. Pe4 b6 17. Le2 Dc8 18. Th4 Kf7 19. Td1 g5 20. Th2 g4 21. Pfd2
21… c5! het begin van een rechtstreekse koningsaanval. 22. dxc5 f5 23. Txh6 Het kwaliteitsoffer waar Veselin zo vaak succes mee boekt, is in dit geval een wanhoopspoging. 23… Txh6 24. Pg5+ Kf8 25. Pxe6+ Dxe6 26. Lc4 Tc8 27. Lf4 Tf6 28. e4
28… Txc5! Kamsky kent geen pardon. 29. exd5 Dxd5 30. b3 Dd4 31. Le3 Dc3+ Gevolgd door Dc2+. In de persconferentie na afloop gaf Topalov aan dat deze partij vermoedelijk een andere uitslag had gekregen als hij zich de juiste openingszetten had herinnerd. 0-1
Grischuk – Aronian was een spannende aangelegenheid. Duidelijk was dat ook Levon goed voorbereid was tegen de Grünfeld, maar Grischuk verdedigde zich taai en hij slaagde erin om op miraculeuze wijze te ontsnappen in al zijn zwartpartijen. Hij won er zelfs eentje in de rapidserie. Na het zien van de lange partijen kreeg ik de indruk dat wanneer Grischuk zijn verdedigingskunsten kon herhalen en wanneer het geluk hem bleef toelachen (want geloof me, er komt een grote dosis geluk aan te pas), dat Levon weinig zou kunnen uitrichten. En inderdaad: de match werd beslist in de twee laatste rapidpartijen waarin Grischuk er opnieuw in slaagde een partij uit het vuur te slepen en in de vierde partij liep hij Levon onder de voet.
Een bittere teleurstelling voor de favoriet Levon, die nu zal moeten wachten op de volgende cyclus. Maar wel een grote prestatie van Grischuk!
Grischuk, Alexander – Aronian, Levon (ronde 1.2)
1. d4 d5 2. Pf3 Pf6 3. c4 e6 4. Pc3 Le7 5. Lf4 O-O 6. e3 Pbd7 7. c5
7… c6 een beproefde methode om remise te maken. Zwart wil b6, a5, La6, Dc8-b7 en Ld8-c7 spelen en dan de tegenstander de hand reiken. Wit staat zwart alle onderdelen van dit plan toe, behalve het handen schudden. Hij blijft geduldig manoeuvreren. [7… Ph5 Zo verliep ook Radjabov-Kramnik een tafel verder. Het is de moderne behandeling van deze stelling: onmiddellijk de gevaarlijke loper elimineren.] 8. h3 b6 9. b4 a5 10. a3 La6 11. Lxa6 Txa6 12. O-O Da8 13. Tb1 axb4 14. axb4 Db7 15. Dc2 Tfa8 16. Pe1 Ld8 17. Pd3
17… Ta3?! [17… b5! was hier al nodig. Wit heeft geen vastomlijnd plan, maar hij heeft iets meer ruimte en later kan de formatie b5-c6 onder vuur worden genomen. Veel later, als het al gebeurt…] 18. b5! Tot zover heeft Aronian a tempo zijn zetten gespeeld, maar nu verzonk hij in diep gepeins. Terecht: de stelling is verre van eenvoudig. 18… bxc5 19. dxc5 Le7
20. Tfc1!? Een sterke zet, die de tweede toren in het spel betrekt terwijl de spanning gehandhaafd blijft. [Verleidelijk was 20. Pb4 maar zwart houdt goede remisekansen met 20… Txc3! [20… Pxc5 21. bxc6 Dc8 22. Pb5 is aanmerkelijk slechter voor zwart dan het lijkt.] 21. Dxc3 Dxb5 22. Dc1 Dxc5 23. Pxc6 Lf8] 20… g5!? Grischuk noemde dit een geniale zet. Ik ga daar een heel eind in mee, maar toch begrijp ik de zet niet helemaal. In feite laat de volgende variant de diepere pointe zien. [Onmiddellijk 20… T8a5 kan beantwoord worden met 21. bxc6 [21. Dd1!?] 21… Dxc6 22. Pe2 en nu verliest het natuurlijk uitziende 22… Lxc5 wegens 23. Pxc5 Txc5 24. Dxc5 Pxc5 25. Txc5 Dxc5 26. Tb8+ Df8 27. Txf8+ Kxf8 28. Ld6+! dit alles werd onmogelijk door g5!?] 21. Lg3 [21. Pb4!? had gespeeld kunnen worden als Grischuk één geniale zet per partij niet genoeg had gevonden.] 21… T8a5 22. Dd1! [22. bxc6 is hier niet afdoende: 22… Dxc6 23. Pe2 Lxc5! en er is geen mat op de onderste rij na de slagenwisseling op c5.] 22… Lf8 Wat anders? 23. bxc6 Dxc6 24. Pb4 Dxc5 25. Pcxd5 Pxd5 26. Txc5 Txc5 27. Pxd5 Txd5
Het lijkt hier dat Levon goede remisekansen heeft, maar in tijdnood is zo’n stelling eenvoudig niet goed verdedigbaar. Vergelijk de witte koning die op h2 in slaap lijkt te zijn gesukkeld (ik noem het liever een coma) met zijn zwarte collega op g8, die meer gevaar loopt door de verzwakking g5. 28. Dc2 Vanaf dit punt was het een puur tijdnoodduel. 28… Tc5 29. Db2 Td3 30. Ta1 Lg7 31. Ta8+ Pf8 32. Db8 Tcd5 33. De8 h6 34. Kh2! Voer deze zet uit en kijk je tegenstander in de ogen. 34… Td2 35. De7 Td7 36. De8 Kh7 37. Db8 Tb2 38. Dc8 Kg6 39. Dc1 Tdb7 40. Td8
40… Ph7 Zulke zetten zijn geen pretje, maar het is duidelijk dat de koning op g8 ook niet veilig stond en Grischuk zou vroeger of later de vesting slechten (met op enig moment Ld6, of h4!?) 41. Dd1 T2b3 42. Dc2+ f5 Nu was het duidelijk dat er geen hoop meer bestond voor de Armeense topgrootmeester, die zeker als favoriet moest worden aangemerkt voor dit toernooi. 43. Dc6 Pf8 44. Ld6 T3b6 45. De8+ Tf7 46. Lxf8 Le5+ 47. g3 f4 48. Td7 fxg3+ 49. Kg2 een meesterwerkje van Grischuk! 1-0
Radjabov – Kramnik was een saaie match voor de schaakliefhebbers. Beide spelers hanteerden de oersolide Laskermethode. Terwijl Kramnik de zetvolgorde 1…Pf6 en 2…e6 speelde, deed Teimour in zijn zwartpartijen 1…d5 en 2…e6. Beide spelers losten zo de problemen voor zwart afdoende op. De match was hierdoor weinig boeiend totdat Teimour zijn doel bereikte en Kramnik tot een paar blitzpartijen dwong. Teimour won de eerste partij, maar hij had het geluk niet aan zijn zijde en hij verloor onnodig de volgende twee partijen. Buitengewoon jammer voor Teimour, die in grote vorm leek te steken en lange tijd gelijke tred hield met de veel ervarener matchspeler Kramnik.
Radjabov, Teimour – Kramnik, Vladimir (ronde 1.1)
1. e4! Bij het vluggeren een totaal andere Radjabov. Teimour gooide het over een geheel andere boeg en slaagde erin Kramnik in de allereerste partij te verslaan. 1… e5 2. Pf3 Pc6 3. Lb5 Pf6
4. d3! in vluggertjes liever geen Berlijnse verdediging! 4… Lc5 5. c3 O-O 6. O-O d6 7. Pbd2 a6 8. La4 La7 9. h3 Pe7 10. Te1 Pg6 11. Pf1 c6 12. Pg3 Bekende manoeuvres in het Spaans. 12… d5 13. exd5 Pxd5 14. Lb3 Te8
15. Lg5!? Lokt wat verzwakkingen uit. En even terzijde: de loperzet van c1 naar g5 is altijd plezierig in vluggertjes. Ik weet ook niet waarom. 15… f6 16. Le3 Lxe3 17. fxe3! Op de een of andere manier is wit erin geslaagd een prettige stelling op te bouwen en hoewel de pionnen c3-d3-e3 wat vreemd aandoen, op enig moment kun je d3 of e3 verwachten en dan worden de kaarten geschud… 17… Le6 18. Dd2 Dc7 19. Tad1 Tad8 20. Df2 Df7 21. Tf1 Df8?! Bereidt Kh8 voor. Te diep… In feite moet aan het nut van Kh8 ernstig getwijfeld worden. [21… c5!? brengt veld d4 onder controle. Een eventuele latere opmars op de damevleugel ziet er veelbelovend uit.] 22. Pd2 Kh8 23. Pde4 Pge7 24. De2 Lg8
25. Tf2!? Radjabov heeft geen haast met d4. En terecht, waarom zou hij?! 25… f5?! tijdens de partij leek dit me te gevaarlijk. Maar in vluggertjes is de definitie van gevaar een heel andere. Afstraffen of afgestraft worden. 26. Tdf1?! [26. c4! zou wit groot voordeel opleveren, maar zo’n zet vind je niet gemakkelijk. De pointe is dat veld f4 niet langer gecontroleerd wordt en f5 wordt plotseling zwak. Een idee is ook c5 gevolgd door Pd6.] 26… f4 27. exf4 Pxf4 28. Dg4 Lxb3 29. axb3
29… Peg6 [29… Txd3!? was wellicht beter en zeker meer cruciaal. 30. Ph5 Ped5 31. Pc5 Te3 32. Pxb7 Dg8! en het is feitelijk heel tweesnijdend. Toch geef ik de voorkeur aan wit, zeker in een vluggertje.] 30. d4! Dg8 31. Tf3 Een heel interessante zet, die Pd3 voorkomt. Hier wordt duidelijk dat Radjabov zich niet zozeer om pionnen bekommert, maar meer om de hangende paarden. 31… Pe6 [31… Dxb3 met een glimlach op je gezicht zou Teimour zeker zorgen baren, maar niet al te lang: 32. dxe5! [32. h4 De6!] 32… Pd3 33. Pg5 Pdxe5 34. Dh5 h6 35. Pf7+ Kh7 36. Tf6! en nu zou het Teimours beurt zijn om te glimlachen.] [31… Tf8!? was waarschijnlijk de degelijkste keuze. Maar ook nu wankelen de zwarte paarden al een beetje.] 32. Pf5! exd4
33. Dg3! Ik was diep onder de indruk van dit aardige idee, a tempo gevonden en uitgevoerd. Ik had gedacht dat zijn voorbereiding bestond uit het maken van remise met beide kleuren, onderwijl dagelijks veel blitzpartijen spelend… Deze strategie bracht hem bijna succes, maar dit is een eigenschap van ‘luck’: it is bad half the time. (Hier doel ik op Teimours tweede partij). 33… Tf8 34. Ped6 dxc3 35. bxc3 Td7
36. h4! Zwart is feitelijk weerloos tegen de dreiging h5. 36… Tf6!? 37. h5? [37. Pe4! eerst en dan pas h5 zou een soortgelijk verloop van de partij geven, maar beide spelers misten een betrekkelijk eenvoudige tegenkans. Ik besef evenwel goed dat beide spelers vooral oog hadden voor de resterende seconden op de klok.] 37… Pe7?? Laat de kans liggen. Nu staat zwart verrassenderwijs verloren en niet eens op één manier. [37… Pgf4! 38. Txf4 Pxf4 ziet er tamelijk eenvoudig uit, met een volkomen liquidatie want na het nemen met de toren op f4 slaat zwart eenvoudig op d6. (Dxf4? Tdxd6!-+)] 38. Ph6 gxh6 39. De5! De hele pointe. Goed berekend door Teimour. 39… Pd5 40. Txf6 Pxf6 41. Dxf6+ Tg7 42. Pf5 Df8 43. Pxg7 Dc5+ 44. Kh1 Pxg7 45. Df8+ Een machtige winstpartij, zeker voor een vluggertje! 1-0
Website Anish Giri: Klik hier.
