Gespot 4: Een geniaal concept
Bij het grasduinen in schaakboeken, het doorbladeren van schaaktijdschriften, het surfen op het internet, het bekijken van schaakfilmpjes valt het oog wel eens op interessante stellingen, bijzondere voorvallen, geniale zetten en grappige blunders.
In deze rubriek wil ik u die graag voorleggen.
Bent u ook iets tegengekomen? Laat het ons weten.
Een van de meest creatieve schakers die ik ken, is de Engelsman Julian Hodgson. Helaas heeft hij het schaakbord in de ijskast gezet, hij laat zich niet meer zien in de actieve arena. In zijn goede tijd is hij kampioen van Engeland geweest, ik meen zelfs tweemaal. Zijn rating fluctueerde een tijdlang tussen 2550 en 2650 en dat was in een periode dat je met 2650 wat hoger op de wereldranglijst stond, dan nu het geval is.
Grootmeester Julian Hodgson (bron onbekend)
Ooit was Hodgson aanwezig in een supertoernooi dat in Groningen werd gespeeld. Het was gesponsord door de PCA, de Professional Chess Assocation van Kasparov en Short, de wilde bond, die zich had afgescheiden van de wereldschaakbond.
In Groningen werd een kwalificatietoernooi gespeeld, waarbij de beste uitdager van de (alternatieve) wereldkampioen zou worden. Samen met IM Erik Hoeksema was ik benaderd om mee te helpen aan het toernooiboek.
Ik kan me herinneren dat ik met hem naar het demonstratiebord (ja, er waren nog geen liveborden…) stond te kijken, waarop de volgende stelling stond.
In deze stelling lijkt zwart goed te staan. Zijn dame en paard staan goed, er zijn aanvalskansen tegen de witte koning. De witte loper staat op een sterk veld, maar die doet daar hoegenaamd niets. Maar wit heeft de enige open lijn in zijn bezit. Zwart zit met een probleem: hoe kan hij zijn toren activeren? Het is niet te zien hoe hij die erbij moet zien te halen, maar Hodgson heeft een lumineus plan. 34… Kh7!!Vooral het concept achter deze zet is briljant. [Mijn engine geeft 34… a4 maar daarmee komt zwart (voorlopig) niet verder mee.] 35. Dc5 Wit besluit te blijven ‘staan’. [Het eindspel na 35. Dc2 Dxc2 36. Txc2 b4 37. Tc5 Ta8 is zeer onaantrekkelijk omdat de zwarte koning via g6 en f5 de witte stelling binnen kan dringen. Een voorbeeld: 38. h4 Kg6 39. g4 Th8 40. h5+ Kg5 41. Txa5 Kxg4 en zwart wint minimaal een pion.] 35… Kg6 36. h4
36… Th8! Dat was de gedachte: de toren probeert via de h-lijn te ‘enteren’. 37. a3 Th5 38. Dg1 [Ook na 38. Da7 a4 heeft wit niets meer in de melk te brokkelen. 39. Dc5 Tf5 40. g4 Tf1 en de aanvalscombinatie dame plus paard is veel sterker dan dame plus loper.]
38… Kh7 Hodgson brengt eerst de koning in veiligheid. Dat was noodzakelijk, zwart had zijn plan verder kunnen uitvoeren of zelfs direct tot actie kunnen overgaan. [38… Tf5!?] [Bijvoorbeeld met 38… b4!?] 39. Td1 Db3 40. Td2 Tf5 De toren is in het spel gebracht. Het zwarte initiatief is moordend. 41. g4 [41. Db1 Kg8!?] 41… Tf4 42. Db1+ Kg8
Het grappige is dat de koning weer op zijn uitgangspositie terug is, maar dat hij ondertussen al zijn stukken geactiveerd heeft, terwijl die van wit uit positie gespeeld zijn. De suprematie over de c-lijn is ook weg. 43. g5 [43. Tc2 Tc4 44. Txc4 Dxc4 -+] 43… b4 Er zijn verschillende wegen die naar Rome leiden, dit is wel de meest directe.
44. Td3? Eigenlijk is dit pas de beslissende fout. [Maar ook na het objectief betere 44. Dd3 heeft wit geen schijn van kans: 44… Dxd3 45. Txd3 Txh4 en het resterende eindspel is zonder perspectief voor wit.] 44… Pc3! Een mooie zet: het paard kan niet geslagen worden. 45. axb4 Oll gunt zijn tegenstander een mooi slot. [45. bxc3 Dxa3+ 46. Da2 Tf1+]
45… Da2+! 46. Dxa2 Tf1+ 0-1
We hadden het probleem goed geformuleerd: de toren moest in het spel gebracht worden. Maar we zagen voor onze ogen deze toch niet alledaagse manoeuvre uitgevoerd worden. En tegelijk dachten we: wat is het toch simpel. Maar ook wat is schaken toch mooi!
Dit fragment via de viewer:
