de Volkskrant schaakrubriek 28 mei 2011
Gert Ligterink
De ergernis van het Damegambiet
Het is niet moeilijk aan te geven waarom het kandidatentoernooi zo buitengewoon teleurstellend was. Te veel deelnemers hadden zich voorgenomen met zwart geen risico’s te nemen en te vertrouwen op het Klassiek Damegambiet. Omdat de witspelers geen nieuwe ideeën hadden meegenomen om die granieten verdediging te bestrijden, verzandde het toernooi in een moeras van vlakke remises.
Het is vaker gebeurd dat het Damegambiet tot ergernis heeft geleid bij de liefhebbers van avontuurlijk spel. In de periode tussen de twee Wereldoorlogen beheersten de topspelers die opening zo goed dat sommigen de remisedood van het spel voorspelden. De grote WK-match van die jaren, Aljechin – Capablanca in 1927, werd vooral een teleurstelling omdat 32 van de 34 partijen met de grote gelijkmaker werden geopend.
De jammerklachten over het Damegambiet keerden terug tijdens de beruchte remisefase in de eerste tweekamp Karpov – Kasparov in 1984. Met een achterstand van 4-0 en later zelfs 5-0 mocht Kasparov geen partij meer verliezen. Hij begreep dat het Damegambiet het juiste wapen was om dat doel te bereiken. Een lange serie saaie remises was het gevolg.
Maar wanhoop niet, de geschiedenis heeft geleerd dat een impasse als gevolg van een niet te kraken opening altijd tijdelijk is. Er zullen nieuwe wegen worden gevonden om het Damegambiet aan te pakken en er komt een moment waarop de voorzichtigen van deze wereld tot het inzicht komen dat spelen om niet te verliezen geen voldoening geeft. Een prachtige vechtopening als het Konings-Indisch zal in een toekomstig kandidatentoernooi zijn rentree maken.
Om het plezier in het spel te behouden kon het de afgelopen weken geen kwaad de blik elders te richten. In het Poolse Lublin werd een mooie achtkamp gehouden die tot veler genoegen werd gewonnen door een man die gehuiverd zal hebben bij al die remises van zijn collega’s in Kazan. Alsof hij hen op hun verloren jeugd wilde wijzen, koos Alexei Shirov in een van zijn winstpartijen het woeste Koningsgambiet, de leukste opening van het schaakspel. Al na enkele zetten stond het bord in brand.
Shirov – Alekseev
Lublin 2011
1. e4 e5 2. f4 exf4 3. Pf3 h6 4. Pc3 d6 5. d4 g5 6. g3 Lg7
Ook met 6 … g4 7. Ph4 f3 8. Le3, gevolgd door 9. Dd2 en 10. 0-0-0 is in de praktijk ruime ervaring opgedaan.
7. gxf4 g4 8. Tg1
Een zet die vooral in correspondentiepartijen is getest. Wit kan ook onmiddellijk een stuk offeren met 8. Le3 gxf3 9. Dxf3.
8 … Kf8
Na 8 … Lf6 is het stukoffer 9. Le3 gxf3 10. Dxf3 nog gevaarlijker voor zwart dan bij de vorige zet.
9. Le3 Pc6
Liever dan zich moeizaam te verdedigen na 9 … gxf3 10. Dxf3 gaat zwart op zoek naar tegenspel.
10. d5 Pb4 11. a3 gxf3 12. axb4 Dh4+ 13. Tg3 Pf6 14. Dxf3! Ph5 15. Le2 Pxg3 16. hxg3 Dd8 17. Kd2
Het voor de hand liggende 17. 0-0-0 geeft zwart aanknopingspunten: 17 … a5 18. b5 a4 met gevaarlijk tegenspel.
17 … Ld7 18. e5!
Wit blokt de lange diagonaal en krijgt veld e4 voor zijn stukken.
18 … dxe5 19. f5 b6 20. d6?!
Met deze en de volgende zet gaat wit te ver. Na 20. Pe4 heeft hij prachtig spel.
20 … Le8 21. f6?! Lxf6 22. Tf1 Lg5! 23. Lc4 Dxd6+ 24. Ke2
24 … Lxe3! 25. Dxa8 Dd2+ 26. Kf3 f5?
De stand van de klok begon een rol te spelen. Na 26 … Ld4 zou wit het niet hebben overleefd, bijvoorbeeld 27. Lb5 Kg7 28. Lxe8 f5 met dodelijke aanval voor zwart.
27. Dc8! Kg7?
Correct is 27 … e4 28. Pxe4 fxe4+ 29. Kxe4+ Lf2 30. Df5+ Kg7 31. De5 met remise door eeuwig schaak.
28. Dxc7+ Kf8?
De enige kans was 28 … Kg6 29. Dxe5 Ld4 30. De6+ Kg5 31. Pe2 Lh5+ 32. Kg2 Dxc2 33. De7+ Lf6.
29. Dxe5 Lh5+ 30. g4 Lxg4+ 31. Kg3
Nu is zwarts koning reddeloos verloren.
31 … Dd4 32. Db8+
Nog sneller wint 32. De6 Lf4+ 33. Kg2
32 … Kg7 33. Dc7+ Kg6 34. Df7+ Kg5 35. De7+
Om na 35 … Kg6 te besluiten met 36. Lf7+ Kh7 37. Pe4! fxe4 38. Le6+ Dg7 39. Tf7.
Zwart geeft op.
