Alexandr Fier wint ENCI-toernooi in Maastricht
De Braziliaanse grootmeester Alexandr Fier is de verrassende winnaar van het vijfde ENCI-toernooi . Hij klopte in de laatste ronde met de zwarte stukken de grote favoriet Sergej Fedorchuk in een gepolijste partij. Daarmee kwam de Braziliaan als enige uit op 6 punten uit 7 partijen.
Vier spelers moesten het met een halfje minder doen: GM Shshekachev, IM Bok, GM Ernst en GM Turov. In de schaduw van deze strijd ging de titel van de beste Limburger naar IM Martijn Dambacher die in een rechtstreeks duel zijn Duitse opponent (spelend voor de Limburgse vereniging Voerendaal) Christiaan Braun te slim af was.
Nadat hij zijn partij gewonnen had, kwam een glunderde Fier naar de commentaarzaal waar ik – als commentaar voor het publiek – net op dat moment het kritieke moment uit de partij aan het bespreken was. De stukken werden in de beginstelling teruggezet en Fier bleek een goede prater te zijn. Hij heeft in elk geval aan het publiek haarfijn kunnen uitleggen hoe een en ander in zijn werk ging. Hieronder mijn weergave van deze samenspraak met het publiek:
Fedorchuk, Sergej – Fier, Alexandr
1. e4 c5 2. Pf3 e6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pc6 5. Pc3 a6 6. Le2 d6 Via een andere volgorde is de stelling van de Taimanovvariant overgegaan in de Scheveningervariant van het Siciliaans. 7. O-O Pf6 8. Kh1 Le7 9. f4 O-O 10. Le3
10… Ld7 Fier legde na afloop uit dat zijn voorkeur uitging naar deze volgorde. [10… Dc7 werd veelal door Kasparov gespeeld.] 11. a4 Dit houdt de actie … b7-b5 tegen. [Zou wit dan kiezen voor 11. De1 dan heeft zwart namelijk 11… b5 12. a3 Db8 bij de hand gevolgd door … b5-b4.] 11… Tc8 12. De1 Een voor zwart onschuldig systeem. [Waarschijnlijk verdient 12. Pb3 de voorkeur, waarna 12… Pa5 de aangewezen zet is.] 12… Pb4 13. Ld3 Een nieuwtje, maar het lijkt allemaal weinig bijzonders wat wit hier heeft. [In een oude partij Jansa-Polugaevsky werd hier 13. Dg3 gespeeld maar dat liep niet goed af voor wit.] 13… e5 14. Pf3 exf4 15. Lxf4 Le6 16. Pd4 Pd7 17. Dg3 Zo verhindert wit tenminste nog dat het paard zich nestelt op e5. 17… Pc5 18. Lh6 Dit levert niets op. [Iets handiger lijkt 18. Le2] 18… Lf6 19. Pf5 Le5 20. Lf4
20… Lxf5 Zwart levert een loper tegen een paard in, maar daar staat tegenover dat zijn andere stukken zeer actief opgesteld staan. 21. exf5 Df6 22. Tad1 Tfe8 23. Dg4 Hij dreigt nu Lg5, maar in feite levert het niets op en kost de zet zelfs een tempo, maar het is moeilijk iets constructiefs voor wit aan te geven. [23. Lxe5 Txe5 24. Dg4 levert ongeveer dezelfde stelling op als in de partij.] 23… Lxf4 24. Dxf4 a5 25. Lb5
25… Te5 Het mooie is dat de zwarte paarden op b4 en c5 de cruciale velden d5 en e4 dekken, zodat het witte paard op c3 niet in actie kan komen. 26. Tf2 h6 27. h3 d5 Op dit moment verkeerde de witspeler in hevige tijdnood, terwijl de zwartspeler veel tijd over had. 28. Kh2 Pe4 Zwart maakt gebruik van zijn gecentraliseerde positie. 29. Tf3?! Dit kost een pion. [De enige kans bestond in 29. Te1 maar dat is nu typisch een zet die in tijdnood moeilijk gevonden wordt.] 29… Pxc3 30. bxc3
30… Pxc2 Hij mag ongestraft deze pion meenemen. 31. Dd2 Pa3 32. c4 [Na 32. Db2 is 32… Dd6 het meest adequate antwoord.] 32… Pxc4 en wit ging door zijn vlag in inmiddels verloren stelling. 0-1
Een van de spelers die net achter de winnaar eindigde was grootmeester Sipke Ernst. Hij gaf net een remise teveel af. Maar zijn partij in de slotronde mocht er wezen. Hij overklaste Enschedeër Floris van Assendelft. Voor laatstgenoemde stond er nog iets meer op het spel. In de wandelgangen werd gemeld dat Floris met inmiddels drie IM-normen op zak en een remise tegen Ernst zijn rating boven 2400 zou tillen. Daarmee zou hij de meestertitel op zak hebben. Maar met zwart tegen zo’n sterke speler, blijkt dat toch niet eenvoudig. En hoewel hij taai verdedigde slaagde Ernst erin om met fraaie manoeuvres, gelardeerd met de nodige tactiek, beslissend materiaal buit te maken.
Ernst, Sipke – Van Assendelft, Floris
1. d4 d6 2. Pf3 Lg4 3. e4 Pf6 4. Pbd2 g6 Via een vreemde volgorde zijn de spelers in een soort Pircverdediging terecht gekomen. 5. Lc4 Pc6 Deze stelling is nergens meer in de theorie te vinden. 6. c3 Lg7
7. Dc2 Sipke zet het bescheiden op. [In de commentaarzaal werd een tijd gekeken naar 7. Db3 O-O 8. Pg5 De8 9. Dxb7 en er werd niet gevonden waarom wit zich hierin niet had ingelaten. Hij heeft een pion buitgemaakt terwijl het lijkt dat zwart niet kan profieren van de geëxponeerde dame op b7.] 7… O-O 8. h3 Ld7 Het is begrijpelijk dat zwart zijn loper niet wil opgeven. 9. d5 Pb8 Maar zijn stukken lopen elkaar danig in de weg. 10. O-O c6 11. Te1 cxd5 12. exd5 b5 13. Lb3 Pa6 [Een andere speelwijze is 13… a5] 14. Pe4 Wit ontwikkelt nu in hoog tempo zijn stukken op de damevleugel. 14… Pxe4 15. Dxe4 Te8 16. Dh4 Pc5 17. Lg5
16… f6 Als dit moet (en het moet!) is het duidelijk dat zwart grote problemen gaat ondervinden met zijn pionnenstructuur. 18. Lh6 Pxb3 19. axb3 Wit staat nu klaar voor Pf3-d4-e6. 19… e5 Dat is een radicale oplossing van bovengenoemd probleem, maar hiermee geraakt hij van de regen in de drup. 20. dxe6 Txe6 21. Txe6 Lxe6 De zwakke pion op d6 en de verzwakte koningsstelling van zwart speelt hem vanaf nu parten. 22. Lxg7 Kxg7 23. Pd4 Dd7
24. Ta6! Zo belaagt wit de zwakte op d6 (en soms ook b5 en a7). 24… b4 Zo wil hij zich ontdoen van een zwakke pion. [Relatief beter is 24… Lf7 maar leuk is anders.] 25. Dg3 bxc3 26. bxc3 Sipke laat zich niet foppen. [Van Assendelft had een val gespannen met 26. Txd6 cxb2 27. Txd7+ Lxd7 28. Dd3 Tc8 en zwart staat beter.]
26… Lf7 Nu verliest hij zonder slag of stoot pion d6, maar er was geen redding meer. [Heel fraai is wat er volgt op 26… Td8? namelijk 27. De3! De meest gemakkelijke weg naar de winst. [In de commentaarzaal hadden we de variant 27. Txa7 Dxa7 28. Pxe6+ Kg8 29. Pxd8 Dd7 en geconcludeerd dat het dame-eindspel na 30. Pb7 Dxb7 31. Dxd6 Dxb3 32. Dxf6 gewonnen moest zijn voor wit.] 27… Lf7 [27… Kf7 28. Pxe6 Dxe6 29. Txa7+ Td7 30. Dxe6+ Kxe6 31. Txd7 Kxd7 met een gewonnen pionneneindspel.] 28. Txa7 Dxa7 29. Pf5+ gxf5 30. Dxa7] 27. Txd6 De8 28. Ta6 Dc8 29. Tc6 De8 30. Tc7 De toren is naar de zevende rij gemanoeuvreerd en dat heeft grote gevolgen.
30… a5? Nu begint er een leuk tactisch festijn. [Hardnekkiger is 30… De5 maar ook dat zal hem niet helpen.] 31. Te7! Dc8 32. Df3 Dreigt Pe6+ gevolgd door Dxf6. De rest van de zetten zijn min of meer geforceerd. 32… Ta6 33. Dd5 Dg8 34. Db7 Td6 35. Dc7 Ta6 36. Pe6+ Kh8
37. Pc5 en omdat hij teveel materiaal verliest gaf zwart zich gewonnen. 1-0
De tweede Nederlander die een vette prijs mee naar huis mocht nemen was de jeugdige Benjamin Bok. Hij kon zich permitteren om in de laatste ronde een snelle remise te spelen omdat hij de voorlaatste ronde een enerverend duel van zijn clubgenoot Robin Swinkels in zijn voordeel had weten te beslissen. Daarvoor moest Bok wel langs de rand van afgrond en het had niet veel gescheeld of Swinkels had hem over de rand kunnen duwen. Deze door beide spelers fascinerende partij heb ik hieronder van commentaar voorzien, met hulp van de witspeler.
Bok, Benjamin – Swinkels, Robin
1. e4 c5 2. Pf3 d6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 Pc6 6. Lg5 e6 7. Dd2 Db6 8. Pb3 Le7 9. O-O-O O-O 10. f3 a6 11. g4 Td8 12. Le3 Dc7 13. g5 Pd7 14. f4 [Bekend is hier 14. h4 b5 15. h5 Pce5 16. Dg2 Pc4 17. Lxc4 bxc4 18. Pd4 Tb8 19. Kb1 zoals in een oude partij door Anand werd gespeeld.] 14… b5 15. h4
15… b4 Zwart heeft geen zin om zich te laten oprollen op de koningsvleugel en trekt vanaf nu hard van leer op de andere kant van het bord. 16. Pa4?! Mijn vermoeden dat dit niet zo’n handige voortzetting is, werd door Benjamin na afloop ook beaamd. [16. Pe2 a5 17. Pbd4 Pc5 18. Pg3] 16… Tb8 17. Df2?! Hier was hij zelfs helemaal niet te spreken over. Betere zetten zijn [17. Ld3] [17. Kb1] 17… Pa5 Zwart opent niet alleen de diagonaal a8-h1 voor zijn loper, maar hij probeert ook via veld c6 het paard op a4 aan de tand te voelen (… Lc8-b7-c6).
18. Pd4 [Een alternatief is 18. f5 Lb7 19. f6 Lf8 20. fxg7 Lxg7 maar ook dan heeft zwart voortreffelijk spel.] 18… Lb7 19. Ld3 Pc5 [Benjamin vond zelfs 19… Pc4! nog sterker. 20. h5 Pxe3 21. Dxe3 Pc5 en dit moet groot voordeel opleveren voor zwart aangezien 22. b3 nu gedwongen is.] 20. Pxc5 dxc5 21. Pb3 Pxb3+ 22. axb3 a5 Zwart kan niet wachten, hij probeert de a-lijn te openen. 23. h5
23… a4 24. bxa4 c4 De hele actie impliceert een kwaliteitsoffer. 25. Lb6 Dc6 26. Lxd8 Lxd8 27. Le2 Lb6 28. Df3
28… Dxa4?! Waarschijnlijk mist zwart hier een grote kans op de overwinning. [In de analyseruimte analyseerden wij 28… b3! en dat lijkt ook inderdaad de sterkste voortzetting te zijn. De witte koningsstelling wordt aan flarden gereten en de lopers gaan nu een grote rol spelen. Een variant ter illustratie: 29. g6 Dxa4 30. gxf7+ Kxf7 31. c3 en nu is 31… Da1+ [Ook 31… Da8!? is interessant.] 32. Kd2 Dxb2+ vrijwel winnend.] 29. Lxc4 Da1+ 30. Kd2 Dxb2 31. Ld3 Td8 [31… Dc3+ 32. Ke2 Ta8 33. Td2 Ta3] 32. Ke1! Bok speelt vanaf dit moment telkens de enige zet. [Hier faalt 32. Ke2 op het fraaie 32… La6! 33. Lxa6 Dxc2+] 32… Dc3+ 33. Kf1 b3 34. cxb3 La6 35. Th3 Weer de enige zet.
35… Txd3!? Zwart blijft het frivool spelen. [Met 35… Dc5 36. Ke1 [36. Lxa6 Dg1+ 37. Ke2 Dxd1#] 36… Lxd3 37. Txd3 Da5+ 38. Kf1 Da1+ 39. Ke2 [39. Kg2 Dg1#] 39… Da2+ 40. Ke1 Da5+ met herhaling van zetten zou hij in elk geval een half punt uit dit avontuur hebben overgehouden.] 36. Txd3 Dc1+ [36… Dd2! 37. De2 Dxf4+ 38. Ke1 Dxg5] 37. Ke2 Lb5? Te traag. Swinkels dacht dat hij alle tijd van de wereld had in deze stelling. Ook meende hij dat Bok, die geplaagd werd door tijdnood, wel eens een fout zou kunnen maken. Maar het tegendeel is waar. Bok verdedigt zich juist zeer geschikt en bij de tijdcontrole staat hij op winst. [37… Dc2+ 38. Ke1 Dc1+ 39. Dd1 La5+ 40. Kf2 Dxf4+ 41. Df3 Dxg5] 38. e5
38… Da1? Een blunder. [Veel beter was 38… Lc5 39. Da8+ Lf8 en nu bijvoorbeeld 40. De4 waarna zwart opnieuw een herhaling van zetten kan afdwingen: door schaakjes op c2 en b1 te geven (dus te blijven hangen aan d3) kan de witte koning niet hieraan ontsnappen. 40… Dc2+ 41. Kf1 Db1+ 42. Ke2 [42. Kg2 Dc2+ en ook hier ontkomt de witte koning niet aan de schaakjes.] 42… Dc2+ met remise.] 39. De4! Nu is het wel heel sterk. [De beste zet is 39. Db7 maar dat zal een mens nooit spelen in tijdnood (met een halve minuut op de klok).] 39… g6 40. h6 Lc5 41. Kf3 Langzaam maar zeker komt de koning in veiligheid. 41… Lxd3 Na deze ruil is het in principe gedaan, maar er was geen oplossing meer. [Na 41… Df1+ 42. Kg4 Dg1+ 43. Thg3 Dh2 44. Td8+ Lf8 wint 45. Tg2!] 42. Dxd3 Dg1 Wit weet in het vervolg een veilig onderkomen voor zijn koning te creëren en dan is het definitief voorbij. De resterende zetten tonen deze strategie:
43. De2 Db1 44. Kg4 Dg1+ 45. Tg3 Dh1 46. Tg2 Lb4 47. Th2 Dg1+ 48. Kh3 Db1 49. Df3 Df5+ 50. Kg3 Le1+ 51. Kg2 Lb4 52. Th1 Dc2+ 53. Kg3 Da2 54. Td1 Da5 55. Kh3 Lf8 56. Tc1 Da6 57. Tc7 Db6 58. Tc8 Db4 59. Dd3 Db6 60. Te8 Dc5 61. Tb8 Dc6 62. Txf8+ Kxf8 63. Dd8+ De8 64. Dxe8+ Kxe8 65. Kg4 Kd7 66. Kf3 Kc6 67. Ke3 Kd5 68. Kd3 Kc5 69. Kc3 Kd5 70. b4 Ke4 71. b5 Kxf4 72. b6 Kxe5 73. b7 Kf5 74. b8D Kxg5 75. Dh2 e5 76. Dxe5+ Kxh6 77. Kd3 f5 78. Ke3 Kg5 79. De7+ Kg4 80. Dxh7 g5 81. Dg6 1-0
Alle fragmenten en partijen via de viewer:
Op de toernooisite maakt Hicham Boulahfa in opdracht van de organisatie filmverslagen van het toernooi. Deze kunnen worden bekeken via deze link .
Alles verder over dit prachtige toernooi kunt u bekijken via de toernooisite .
Opmerkelijke foto van Fier.
Wie seinde de zetten door naar zijn microfoontjes? 🙂
De wit- en zwartspelers zijn bij de partij Fedorchuk-Fier verwisseld.
Bedankt voor het commentaar, ik heb de namen in de tekst omgedraaid.
Verder trouwens zoals altijd een interessant, leerzaam artikel!