Canon (23): Sergei Tiviakov
Drie keer was Sergei Tiviakov Europees kampioen: twee keer met het Nederlandse team en één keer individueel. Hij werd twee keer Nederlands kampioen en won talloze toernooien. Toch kreeg hij in ons land nauwelijks de waardering die hij verdiende.
Sergei Tiviakov werd geboren op 14 februari 1973 in Krasnodar (Rusland). Hij kreeg les op de schaakschool van Vassili Smyslov en werd wereldkampioen tot zestien en achttien jaar. In 1994 drong hij door tot de WK-kandidatenmatches van de PCA (de alternatieve bond van Kasparov), waarin hij werd uitgeschakeld door Michael Adams. In datzelfde jaar maakte hij deel uit van het Russische team dat de Olympiade won.
Tiviakov was dus al een wereldtopper toen hij zich in september 1997 in Nederland vestigde. In Groningen hielpen organisator Johan Zwanepol en zijn medewerkers hem bij zijn inburgering. Als dank daarvoor speelde hij jarenlang in de KNSB-competitie voor Groningen.
In Nederland won Tiviakov alle grote toernooien: Groningen, Dieren, Vlissingen, Amsterdam en Hoogeveen. Vanaf 2000 werd hij bij het Nederlands kampioenschap drie keer derde, drie keer tweede en kampioen in 2006 en 2007. Over de hele wereld won hij vele toernooien, vaak iets onder zijn niveau en daardoor met hoge scores. Fameus was een serie in 2005, toen hij uit 26 partijen op rij 23,5 punten haalde. Het bracht hem met een rating van 2700 op de twintigste plaats van de wereldranglijst. Zijn grootste succes boekte hij in 2008, toen hij Europees kampioen werd. Zijn grote ervaring in open toernooien was daarbij cruciaal, zei hij.
In 2001 werd het Nederlandse team Europees kampioen, Tiviakov scoorde 7 uit 9. Vier jaar later won Nederland weer, nu scoorde hij 5 uit 8 en bleef opnieuw ongeslagen. Op de Olympiades van 2002 tot en met 2006 won hij negen partijen, verloor er slechts één en scoorde dertig remises. Nederland heeft dus veel aan hem te danken, maar populair werd Tiviakov nooit. De veelgehoorde kritiek is dat hij op het hoogste niveau (bijvoorbeeld A-groep Wijk aan Zee) niet tot opzienbarende prestaties komt en dat hij vooral een degelijke speler is die weinig verliest.
Tiviakov mengt zich ook niet makkelijk in gezelschappen. Zelf draait hij dat om: schakers zijn eenzijdig. Hij heeft een brede belangstelling, is afgestudeerd als landbouweconoom, spreekt vele talen en doet na toernooien vaak verslag van zijn culturele uitstapjes.
De verhouding met Groningen bekoelde toen hij in het kampioensjaar 2007 afzegde voor de kampioenswedstrijd tegen HSG omdat hij weer ergens een toernooi wilde spelen. Met het KNSB-bestuur brak hij, toen hij in 2009 na de derde ronde wegliep uit het Nederlands kampioenschap. Hij had al direct na de loting een remise afgesproken voor de laatste ronde, weer omdat hij ergens anders een toernooi zou spelen. De organisatie pikte dat uiteraard niet en de breuk was een feit. Tiviakov speelt sindsdien geen NK’s en landenwedstrijden.
Nadat Tiviakov Nederland in 2001 voor het eerst aan het Europees kampioenschap hielp, werd hij benoemd tot Lid van Verdienste van de KNSB. Misschien besluit het bestuur nog eens dat met dit verdienstelijk lid een verzoeningsgesprek mogelijk moet zijn.
Hierbij een aantal partijen (meer dan 1000) van Tiviakov in de viewer:
Leuk, een lemma over Tiviakov. Prima, alleen over zijn laatste NK ‘De organisatie pikte dat uiteraard niet’: dat lag toch wat genuanceerder. Zo lijkt het alsof Tiviakov een geldwolf was, terwijl het een miscommunicatie met de organisatie was, die minstens net zoveel te verwijten was en een zowel onrechtvaardige als overdreven straf oplegde. Terzijde, Tiviakov had met een slimmer reisplan de laatste partij gewoon kunnen spelen.