Schaken in gevangenissen
Schaken in gevangenissen
Toespraak mr. Fred Teeven, staatssecretaris van Veiligheid en Justitie
In Boxtel zijn van 25 juni tot en met 5 juli 2011 de Nederlandse Kampioenschappen schaken gespeeld.
De deelnemers bij het NK Algemeen zijn: Anish Giri (2687), Jan Smeets (2647), Ivan Sokolov (2645), Erwin l’Ami (2611), Sipke Ernst (2596), Wouter Spoelman (2564), Friso Nijboer (2538), Daan Brandenburg (2535), Ruud Janssen (2512) en Robin Swinkels (2483). Bij NK Vrouwen: Zhaoqin Peng (2375), Arlette van Weersel (2246), Anne Haast (2221), Martine Middelveld (2120), Lisa Hortensius (2111) en Annemarie Volkers (2046).
De kampioenschappen werden op 25 juni feestelijk geopend in Vugt, in Landgoed Huize Bergen. De aanwezigen waren de spelers en hun familieleden, de heer P. van de Wiel, wethouder van de gemeente Vught, functionarissen van de KNSB, organisatoren, vrijwilligers en andere genodigden.
De gastheer was Hans Böhm.
Wegens ziekte van de voorzitter van de KNSB, Eddy Schuyer, hield in diens plaats Patrick Bernhard, lid van het bestuur van de KNSB en belast met de portefeuille sponsorbeleid, een kort welkom. Vervolgens sprak Walter Tibosch, voorzitter van het College van bestuur van de stichting Sint Lucas. Hij zette uiteen dat Sint Lucas behoort tot de beste mbo-vakcolleges van Nederland. Dat komt door het toepassen van de methode van ‘denken’ en ‘doen’. Een methode die ook schakers toepassen. Vandaar dan ook dat Sint Lucas blij is een bijdrage te leveren aan het organiseren van het Nederlands kampioenschap.
Daarna sprak mr. Lex de Jager, partner van het advocatenkantoor Van Till in Amsterdam. Dat kantoor heeft een partnerovereenkomst gesloten met de KNSB. De Jager zag een verband tussen het recht/de advocatuur en schaken. Dat verband houdt in om aan de hand van de feiten een oordeel te vormen waarop vervolgens een strategisch plan wordt opgesteld om dat ten slotte uit te voeren. Op zijn kantoor wordt regelmatig geschaakt. Als sponsor van de KNSB is Van Till van plan een nieuw kampioenschap te organiseren, namelijk het Nederlands Kampioenschap voor juristen.
Vervolgens presenteerde Hans Böhm de spectaculairste zet.
Daarna hield mr. Fred Teeven, staatssecretaris van Veiligheid en Justitie, de openingstoespraak. Zijn toespraak heb ik hierna opgenomen.
De staatssecretaris sprak onder meer over het nut van schaken in gevangenissen. Hij deed een handreiking aan de KNSB in contact te treden met de hoofddirecteur van de Dienst Justitiële Inrichtingen van het Ministerie van Veiligheid en Justitie om schaken in penitentiaire inrichtingen te bewerkstelligen. Dit was voor de algemeen directeur van het Bondsbureau van de KNSB, Mark van der Werf (2441), aanleiding direct na de toespraak contact op te nemen met de staatssecretaris om dit voorstel verder uit te werken.
Vervolgens vond de loting plaats. Tot slot werd de bijeenkomst beëindigd met de gebruikelijke borrel om zo een toost uit te brengen op de start van het NK en om kennis te maken met de topschakers en met vertegenwoordigers uit bedrijfsleven en politiek.
Toespraak Staatssecretaris Teeven ter gelegenheid van de opening van de Nederlandse Kampioenschappen Schaken 2011. Vught, Huize Bergen, 25 juni 2011
Dames en heren,
Welkom in dit prachtige Huize Bergen – gelegen op een heus landgoed, waarvan de oudste delen dateren uit de vroege zestiende eeuw. We zijn hier vandaag te gast in Vught, de gemeente waar de deelnemers aan de Nederlandse Kampioenschappen Schaken 2011 zullen verblijven. Het toernooi zelf vindt plaats in Boxtel.
Dat het NK Schaken plaatsvindt in zo’n relatief kleine gemeente is vrij uniek. Maar na het wegvallen van Eindhoven als organisator, heeft Boxtel zich bijzonder slagvaardig getoond en in korte tijd deze mooie kampioenschappen weten binnen te halen. Een knappe prestatie, waarmee ik het MBO-Vakcollege SintLucas en schaakvereniging Dubbelschaak ‘97 graag van harte wil feliciteren!
U zult denken: wat doet de staatssecretaris van Veiligheid en Justitie bij de opening van het Nederlands Kampioenschap schaken? U had eerder de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport verwacht. Schaken staat toch bepaald niet bekend als een sport waarbij supporters elkaar naar het leven slaan? Of waarbij de deelnemers zelf elkaar met lopers of pionnen bekogelen, dan wel met schaakborden te lijf gaan? Vrees niet: ik ben hier vandaag niet gevraagd omdat ik over de veiligheid ga. Mijn aanwezigheid heeft eenvoudigweg alles te maken met mijn liefde en fascinatie voor de schaaksport. Die zaten er bij mij al vroeg in: mijn vader leerde me schaken toen ik vijf jaar oud was. Dat klinkt heel spannend, maar een wonderkind was ik bepaald niet. Ik heb nog steeds veel bij te leren. Dat zou me natuurlijk mateloos hebben kunnen frustreren, maar dat doet het niet. Nog steeds vind ik schaken een machtig mooie sport, die ik in mijn schaarse vrije tijd graag beoefen.
Daar komt nog iets bij. Een politicus heeft natuurlijk wel wat van een schaker. Ook op en rond het Binnenhof wordt heel wat vooruitgedacht, gewikt en gewogen: welke zet in het politieke schaakspel is op dit moment de meest gepaste? Hoe kan ik het beste anticiperen op wat mijn politieke opponent waarschijnlijk gaat doen? Heb ik geen slimme tegenzet over het hoofd gezien?
Benjamin Franklin, de befaamde politicus en wetenschapper, een van de founding fathers van de Verenigde Staten van Amerika, was ervan overtuigd dat schaken bijdroeg aan de ontwikkeling en aanscherping van vier belangrijke competenties:
– vooruitzien
– ruimtelijk inzicht
– behoedzaamheid
– doorzettingsvermogen
Immers: al staan de zaken er nog zo slecht voor, een schaker zal blijven doorzetten, op zoek naar een slimme oplossing, die de partij liefst een gunstige wending kan geven.
De competenties die je via schaken kunt ontwikkelen, strekken overigens niet alleen de politicus tot voordeel. Ze betekenen een verrijking voor eenieder die zich er serieus op toelegt. In mijn functie als voorzitter van het Max Euwe Centrum – ik was toen nog Kamerlid – heb ik wel eens gezegd dat ik een voorstander zou zijn van het stimuleren van de schaaksport in gevangenissen. Allereerst is schaken natuurlijk een prima tijdverdrijf, waardoor gedetineerden de muren minder snel op zich af zullen zien komen. Maar het is ook zo dat veel van die mensen in de gevangenis zijn beland, juist doordat ze in hun leven niet voldoende vooruit keken: wat zijn de consequenties van mijn gedrag, van mijn handelen? Als schaken ertoe kan bijdragen dat mensen behoedzamer worden en beter gaan nadenken over de mogelijke gevolgen van hun daden – wie weet hoeveel maatschappelijk voordeel ons dat nog kan opleveren…
Hierbij doe ik graag een handreiking aan de KNSB om met de hoofddirecteur van de Dienst Justitiële Inrichtingen van het Ministerie van Veiligheid en Justitie in overleg te treden om hieraan invulling te geven.
Dit alles uiteraard nog gevoegd bij de belangrijke maatschappelijke functie van sport in het algemeen. Denk maar aan versterking van de sociale cohesie, de mogelijkheid om het isolement van bepaalde bevolkingsgroepen via sportbeoefening te doorbreken en het bevorderen van sportief gedrag en respect voor elkaar. Als je het onder één noemer zou willen samenvatten: sport en ook schaken draagt bij aan verbetering van de leefbaarheid. Niet voor niets noemt het kabinet deze belangrijke functie van de sport dan ook expliciet in het Regeerakkoord – en neemt het maatregelen om de sportbeoefening te bevorderen. En hoewel sport an sich niet in mijn portefeuille van staatssecretaris Veiligheid en Justitie zit, ben ik daar toch nauw bij betrokken. Zoals u weet ga ik namelijk wel over de kansspelen. En op dit moment werken we, conform het Regeerakkoord, aan een convenant dat moet bevorderen dat meer geld van de loterijopbrengsten aan sport wordt besteed.
Terug naar het NK Schaken, dames en heren. De komende tien dagen gaat u weer strijden om het felbegeerde kampioenschap van Nederland. De beide titelverdedigers, Jan Smeets en Zhaoqin Peng, zijn ook dit jaar weer present; het belooft een spannende strijd te worden! Aan mij de eer om hier zo meteen de loting te verrichten en te bepalen wie wanneer in actie komt tegen wie, en wie met wit mag spelen. Dat is op zichzelf natuurlijk al een opwindende gebeurtenis, maar ik realiseer me ook heel goed dat ik het toernooi op die manier nog extra spannend kan maken. Denk maar aan de superspannende ontknoping van de voetbalcompetitie dit jaar. Het lot had bepaald dat de nummers één en twee – FC Twente en Ajax – elkaar op de allerlaatste speeldag in een rechtstreeks duel zouden treffen.
Of ik voor het NK Schaken net zo’n spannende ontknoping kan realiseren als in de eredivisie, zal de tijd leren. Ik mag dan wel verantwoordelijk zijn voor het kansspelbeleid; daarmee is nog niet gezegd dat ik ook een gelukkige hand van loten heb.
Hoe dan ook, ik ga mijn best doen… En mocht het onverhoopt niet lukken, dan krijg ik volgend jaar een nieuwe kans. Dan organiseert mijn ministerie – dat van Veiligheid en Justitie – in Den Haag het Nederlands Kampioenschap Bedrijvenschaak 2012. En daarbij verwelkom ik ook graag het team van Van Till advocaten.
Ik wens u allen een spannend kampioenschap, met mooie, enerverende partijen. En liefst met weinig snelle remises – want daar ben ik nooit zo van gecharmeerd, van spelers die al na vijftien zetten remise overeenkomen.
Ook hoop ik dat het kampioenschap sportief zal verlopen, zonder merkwaardige incidenten. Zoals tijdens het WK 1977, toen Boris Spasski – uit angst gehypnotiseerd te worden – met een zonneklep en later zelfs met een duikbril op achter het schaakbord plaatsnam.
Graag overhandig ik aan de toernooidirecteur van het NK, de heer Jan Stomphorst, en de organisator alhier, de heer Huub van Dongen, een beeltenis van Vrouwe Justitia.
Kortom: ik wens u een mooi, spannend en sportief kampioenschap toe. Moge zowel bij de dames, als bij de heren de beste winnen!
Op de foto: Staatssecretaris Fred Teeven feliciteert Boxtelaar Huub van Dongen met de organisatie van het Nederlands kampioenschap schaken. (Foto: Albert Stolwijk).
