FIDE Commissie Schaken op Scholen
FIDE Commissie Schaken op Scholen
Het jeugdschaak gaat weer beginnen
Het jeugdschaak gaat weer beginnen. Toen ik zelf jeugdleider was hield ik verkooppraatjes over het belang van schaken voor een kind. Links en rechts had ik er wel es wat over gelezen.
Voor de jeugdleiders in Nederland heb ik de belangrijkste informatie van de FIDE voor het project van de FIDE Schaken op Scholen vertaald. Wellicht kunnen zij bepaalde informatie gebruiken voor hun wervingsbrochures, en voor hun presentaties aan ouders van jeugdspelers. Wie de jeugd heeft, heeft de toekomst. Op de site van de FIDE staat overigens meer informatie. Zie: cis.fide.com
Bijzonder is de presentatie van de voorzitter van de Commissie Schaken op Scholen, zie aantekening 3. Hij zet alle informatie over jeugdschaak leuk op een rijtje. Aan het slot heb ik ter illustratie een voorbeeld opgenomen over het project in Algerije, en de reizen van de president van de FIDE om het project Schaken op Scholen te promoten.
Overzicht van aantekeningen
1. Brief van de president van de FIDE
2. Brief van de Voorzitter van de Commissie Schaken op Scholen
3. Schaken op Scholen, presentatie Presidentiële Raad, Antalya februari 2011
3.1 Doel/Missie
3.2 Lidmaatschap FIDE leerling
3.3 FIDE en Bonden werken gezamenlijk op
3.4 Model voor gevestigde bonden
3.5 Strategie
3.6 Structuur van de Commissie
3.7 Werkwijze
3.8 Conferenties
3.9 Website
3.10 Begroting
3.11 Tijdtabel
3.12 Onderwijskundige voordelen van het schaken
3.13 Voordelen voor de gezondheid door schaken
3.14 Sociale voordelen door schaken
4. Schaken erkend als een belangrijk instrument voor het onderwijs in Algerije
5. De promotietoer voor Schaken op Scholen
1. Brief van de president van de FIDE
Zaterdag, 5 februari 2011
Geachte leden van de FIDE,
Ik ben verheugd u te mogen verwelkomen op de website van CIS. Kinderen die leren schaken zijn – gemiddeld – intelligenter, gezonder en beter sociaal aangepast. Er bestaan ook grote voordelen voor de FIDE en onze nationale bonden wanneer er veel meer scholieren leren schaken. Ons uiteindelijke doel is dat ieder kind moet leren schaken. We zijn niet zo ver van dat doel af tot schaken wordt erkend als nummer één sport in de wereld.
Schaken op Scholen is ons belangrijkste aandachtsgebied tijdens dit mandaat (d.i. de huidige regeerperiode van Ilyumzhinov 2010-2014, pdg) en, zoals ik heb beloofd in Khanty-Mansiysk, heb ik vele landen bezocht om bij regeringsleiders en ministeries van Onderwijs Schaken op Scholen te promoten.
Ik ben enthousiast over de bijzondere CIS projecten. Deze website zal daarvan de voortgang laten zien.
Ik wens de Commissie geluk met de lancering van deze website en geef het mijn volledige steun, en moedig de Commissie aan om te streven naar grote prestaties.
GENS UNA SUMUS
Kirsan Ilyumzhinov
President van de FIDE
2. Brief van de Voorzitter van de Commissie Schaken op Scholen
Zaterdag, 5 februari 2011
Beste vrienden,
Deze website voldoet aan alle gebruikelijke functies, zoals u op de hoogte houden van het nieuws dat van belang is voor Schaken op Scholen (Nieuws, Verslagen, Programma). De site bevat een rijke bron aan onderzoek- en lesmateriaal (Centrum voor Informatie en Onderzoek). Er bestaat ook een innovatief onderdeel waarin u video’s kunt plaatsen die van belang kunnen zijn voor onze missie van de ontwikkeling van Schaken op Scholen.
Misschien wel het belangrijkste van alles is, dat u in staat zult zijn de voortgang van onze boeiende ‘Bijzondere Projecten’ te volgen, waarvan de eerste in een land zal worden uitgevoerd later dit jaar.
Neem alstublieft contact met ons op als u opmerkingen, meningen en ideeën hebt, en ook als u beschikt over video’s.
Tot slot wil ik onze president bedanken voor zijn bovengenoemde boodschap.
Ali Nihat Yazici
Voorzitter van de
FIDE Commissie Schaken op Scholen
3. Schaken op Scholen, presentatie Presidentiële Raad, Antalya februari 2011
In Antalya, Turkije, heeft de voorzitter van de Commissie Schaken op Scholen, Ali Nihat Yazici, een presentatie gehouden over het project van de FIDE Schaken op Scholen. Die presentatie staat op de site van de FIDE, bij 5 februari 2011. De belangrijkste passages heb ik hieronder weergegeven.
3.1 Doel/Missie
CIS staat voor Chess in Schools
– is een social project.
CIS staat voor Chess Investing in Society, Schaken investeren in de Samenleving
– is eerder gericht op het helpen tot stand komen van een betere, gezondere, intelligentere samenleving en tot bijstand tot integratie van alle minderheden in de samenleving, dan op het creëren van grootmeesters.
Alle belanghebbenden hebben voordeel bij:
• Individuen: schaken geeft jeugdigen een leermiddel voor het leven en heeft duidelijke voordelen voor de gezondheid
• Bonden: verkrijgen voornamelijk meer leden en meer inkomsten
• Overheden: verkrijgen voornamelijk:
– onderwijs: intelligentere generaties, beter toegerust voor een op kennis ingestelde samenleving
– maatschappelijke diensten: vermindering van sociale problemen in scholen en in de samenleving in het algemeen
– gezondheid: alle sporten zijn enigszins goed voor de gezondheid, maar recent bewijs laat zien dat schaken een krachtig middel is tegen Alzheimer en preventie is beter en goedkoper dan genezen
– FIDE: aanwezigheid in de wereld wordt groter en een toename van het aantal bonden door CACDEC
– sponsors: schaken heeft een uitstekend imago met sterke associaties met intelligentie en sophistication, een buitengewoon rijke erfenis en interessante verbindingen met kunst, muziek en wetenschap, echter, op dit moment ontbreekt een voldoende brede basis om wereldwijd sponsors aan te trekken.
De missie van de FIDE
Hetzelfde als voor de individuele bonden, maar op wereldschaal:
– schaken over de hele wereld populair maken en verspreiden
– het creëren van wereldwijde helden die schaken promoten bij sponsors en wereldwijd bij de media.
(…)
3.2 Lidmaatschap FIDE leerling
(…)
3.3 FIDE en Bonden werken gezamenlijk op
(…)
3.4 Model voor gevestigde bonden
(…)
3.5 Strategie
(…)
3.6 Structuur van de Commissie
(…)
3.7 Werkwijze
(…)
3.8 Conferenties
(…)
3.9 Website
(…)
3.10 Begroting
(…)
3.11 Tijdtabel
2011 januari: ontwikkelen van een website
2011 februari: presentatie in de vergadering van de presidentiële raad in Antalya
2011 februari: openbaarmaking samenstelling leden van de commissie Chess in Schools (na presidentiële raad)
2011 februari: website gaat de lucht in
2011 februari: uitnodiging voor aanvragen projecten
2011 april: ondertekening van overeenkomsten van de eerste proefprojecten
2011 mei: uitnodigingen voor Conferentie en oproep voor artikelen
2011 juni: voorbereiding van proefprojecten
2011 september: proefprojecten beginnen in de scholen
2011 september: CIS Conferentie in Istanbul
2011 oktober: voortgangsrapport voor het Congres van de FIDE in Krakow
2011 december: eerste resultaten van de proefprojecten
2012 januari: besluitvorming over de tweede golf van projecten voor het academische jaar 2012-2013
Uiteraard zijn wijzigingen in de tijdtabel onvermijdelijk, maar het is een onmisbaar hulpmiddel bij het halen van de doelen.
3.12 Onderwijskundige voordelen van het schaken
De voordelen van schaken voor het onderwijs zijn groot en gevarieerd. Ze zijn goed gedocumenteerd in een groot aantal wetenschappelijke rapporten uit de hele wereld.
Er bestaat zoveel bewijs, dat het gemakkelijk is door de bomen het bos niet meer te zien, daarom geeft deze presentatie een beperkte weergave.
Indien u gedetailleerd bewijs wenst, kunt u de bronnen en links raadplegen aan het einde van deze presentatie.
De presidenten van Cuba en de Verenigde Staten zijn het erover eens:
en helpt hen aan grotere zelfbeheersing en zelfvertrouwen …
We hebben harde bewijzen dat schaken op de scholen werkt’
– William Jefferson Clinton
– Fidel Castro Ruiz
De meestgenoemde algemene voordelen omvatten de ontwikkeling van:
– de cognitieve vaardigheden, zoals aandacht, geheugen, en logisch denken; essentiële vaardigheden voor de ontwikkeling van het individu
– de creativiteit door het oplossen van problemen
– het kritisch nadenken, de kunst om sterke en zwakke punten te verbeteren, het beoordelen van de feiten en het nemen van beslissingen
– ethische zin. Verbeteringen in houding en algemeen gedrag worden vaak genoemd.
Bijzondere voordelen die vaak worden genoemd zijn onder meer:
– de concentratie: kinderen worden de voordelen van het zorgvuldig onderzoeken en concentreren bijgebracht. Als ze niet opletten wat er gebeurt, kunnen ze niet erop reageren, en dan doet het er niet toe hoe slim ze zijn
– de visualisering: kinderen worden aangespoord zich de volgorde van handelingen voor te stellen voordat deze worden uitgevoerd. Daadwerkelijk versterken we het vermogen om te visualiseren door hen te trainen de stukken in hun hoofd te verplaatsen, eerst een, dan een aantal zetten meer
– het vooruit denken: kinderen wordt geleerd om eerst te denken, dan te handelen. Ze leren zich af te vragen: ‘Als ik dit doe, wat kan er dan gebeuren, en hoe kan ik daarop reageren?’ Na verloop van tijd helpt schaken bij de ontwikkeling van geduld en bedachtzaamheid
– het afwegen van de mogelijkheden: kinderen wordt geleerd dat zij niet het eerste hoeven te doen dat in hun hoofd opkomt. Ze leren alternatieven ontdekken en de voors en tegens van de verschillende handelingen te overwegen
– het concreet analyseren: kinderen leren de resultaten van de bijzondere handelingen en volgorde van zetten te evalueren. Helpt deze voortzetting mij of word ik er slechter van? Beslissingen worden beter wanneer zij zijn gebaseerd op logica, in plaats van in een opwelling gedaan
– abstract denken: kinderen wordt geleerd om zo nu en dan afstand te nemen van de details en te gaan letten op het grotere plaatje. Ze leren ook patronen ontdekken die in het ene verband worden gebruikt en deze in andere, soortgelijke situaties toe te passen
– planning: kinderen wordt geleerd doelen op langere termijn te ontwikkelen en stappen te nemen die daarnaar leiden. Ze worden ook geleerd hun plannen opnieuw te moeten evalueren indien nieuwe ontwikkelingen de situatie doen wijzigen
– jongleren met simultaan multiple overwegingen: kinderen worden gestimuleerd niet alleen vast te houden aan een bepaalde richting, maar te proberen om onmiddellijk alle mogelijke factoren af te wegen.
strategisch denken als aan concentratie, analytische vaardigheden en
probleemoplossend vermogen’
Zijne Excellentie President Jacob Zuma
***
Ministeries van Onderwijs over de hele wereld zijn overtuigd. De meer opmerkelijke ontwikkelingen zijn die in Turkije, de Verenigde Staten van Amerika en Zuid-Afrika. In 2005 is het Turkse ministerie van Onderwijs begonnen met een plan om schaken te leren aan alle kinderen in het basisonderwijs met als doel daardoor intelligentere en betere burgers te bereiken. De Turkse Schaakbond, onder haar voorzitter (en voorzitter van de Commissie van de FIDE Schaken op Scholen) Ali Nihat Yazici, heeft 40.000 docenten opgeleid en ongeveer twee miljoen kinderen leren momenteel schaken.
Dit jaar bedraagt het budget voor het progamma Schaken-op-de-Scholen in New York City $ 3.200.000. Het programma staat bekend om haar prestaties op het gebied van het verhogen van het onderwijs en het verbeteren van de socialisatie (opnemen in de samenleving) in de scholen in de binnensteden in de Bronx en in Harlem.
Ten slotte heeft de regering van Zuid-Afrika een omvangrijk programma openbaar gemaakt. Zetten voor Leven (Moves for Life) is een gezamenlijke inspanning van het Ministerie van Onderwijs, het Ministerie van Sport en de landelijke stichting Schaken.
Moves for Life aan op 26 oktober 2010
President Zuma zei:
Samengevat, de voordelen die gepaard gaan met het leren en promoten van schaken op scholen zijn de volgende:
1. het spel leert geduld te hebben. Je moet de tegenstander tijd en ruimte geven om na te denken over zijn of haar eigen zet
2. het leert dat een besluit de uitkomst moet zijn een van een serieus proces waarover is nagedacht
3. schaken brengt discipline bij, zoals schakers weten, ‘aanraken is zetten’. Wanneer je een stuk aanraakt moet je die zetten, je moet je beheersen (gedisciplineerd zijn)
4. schaken leert wat eerlijkheid is. U stelt de tegenstander op de hoogte wanneer u slaat, en houdt hem op de hoogte van uw zetten en bedoelingen.
Talrijke onderzoeksrapporten zijn de afgelopen jaren verschenen, bijvoorbeeld:
– Chess in the Schools and Communities Conference, Aberdeen University 2007
www.abdn.ac.uk/rowangroup/cisccon.shtml
– Chess, a game to grow up with, Turin 2009
www.turinchessinschools.com/en_presentazione.php
– Chess as an innovative school subject in the education system, Moscow 2010
www.moscowchessopen.ru/scientific_conference/resolution_eng.php
– El ajedrez, es una herramienta fundamental, Mexico City, November 2010
www.ajedrezunam.mx/contenido/paralelas-coloquio.htm
De bibliografische verwijzingen in de volgende boeken verwijzen naar vele honderen boeken en artikelen.
– Ferguson, R. (1995). Chess in Education Research Summary
– O’Connell, K.J. (1997). Sport and Education: transferability of skills, an in-depth examination of chess
– Blanco, U. (1998). “¿Por qué el ajedrez en las escuelas?. [Chairman of FIDE Chess in Schools Commission 2006-2010]
– Noir, M. (2002). Le Développement des habiletés cognitives de l’enfant par la pratique du jeu d’échecs. [492pp, doctoral thesis]
– Forrest et.al. (2005). Chess Development in Aberdeen’s Primary Schools: a study of literacy and social capital.
– Laplaza, J. (2006). Cuando hablamos de ajedrez escolar queremos decir…
– McDonald, P.S. (2005, 2006) The Benefits of Chess in Education, a collection of studies and papers on chess in education. [104pp, a kind of meta-analysis]
3.13 Voordelen voor de gezondheid door schaken
(…)
3.14 Sociale voordelen door schaken
Sociale voordelen, die vaak nauw verbonden zijn met de onderwijskundige voordelen van het leren schaken voor kinderen zijn:
– minder strafrechtelijk gedrag
– minder druggebruik
– beter ethisch bewustzijn
– betere discipline
– beter gevoel voor eerlijkheid
– integratie van minderheden
– betere sociale vaardigheden
Vermindering van strafrechtelijk gedrag en druggebruik is met name geconstateerd in het Chess-in-the-Schools programma en in het programma van Orrin Hudson ‘Be Someone’, met nadruk op et aanleren van ‘levenslessen’, beide in de Verenigde Staten van Amerika.
Schoolschaakprogramma’s in veel landen hebben verbeteringen in houding en algemeen gedrag laten zien (‘ethisch bewustzijn’).
President Zuma sprak over dat schaken discipline en eerlijkheid bijbrengt. Deze beide voordelen zijn ook gesignaleerd in het werken met gedetineerden (vergelijk bijvoorbeeld het werk dat in Almeria, Spanje, is verricht).
Een project in Denemarken heeft als doel duurzame verandering te creëren en verbetering in het leven van jongeren met een minderheid achtergrond. Dansk Skoleskak gebruikt schaakclubs op scholen niet alleen als een toegangspoort naar gemeenschappelijk georganiseerde activiteiten voor de kinderen en hun ouders – maar ook als een opstap naar deelname aan andere vormen van sociale activiteiten zoals sport en vrijwilligers werk.
Schaken heeft een reputatie van een katalysator van sociale mobiliteit. Voor mij (Kevin O’Connell), was het een geval van ‘eerst zien dan geloven’. In 1988 coachte ik een tienjarige jongen die letterlijk analfabeet was. Zijn familie had een erg laag inkomen, zij woonden in een huis van de gemeente en hij bezocht de plaatselijke ‘lagere’ school. Zijn toekomst was niet rooskleurig, maar hij hield van schaken, was getalenteerd en wilde aan toernooien deelnemen, dus moest hij zijn partijen kunnen noteren. Hij wilde in aanmerking komen voor een plaats in het Nationale Jeugdteam, dus moest hij schaakliteratuur lezen. Daarom leerde hij zichzelf lezen en schrijven. Zijn werk op school verbeterde zo goed, dat hij een plaats verdiende op de beste openbare middelbare school (in tegenstelling tot particuliere middelbare school, pdg) in de regio. Het laatste wat ik hoorde, was dat hij met vlag en wimpel was geslaagd voor zijn eindexamen en dat hij naar de universiteit ging.
Er bestaan wereldwijd tienduizenden andere voorbeelden en, hopelijk, honderdduizenden of zelfs miljoenen om te volgen.
4. Schaken erkend als een belangrijk instrument voor het onderwijs in Algerije
Een voorbeeld.
Op 11 november 2010 vond een belangrijke bijeenkomst plaats. Zij werd voorgezeten door twee ministers, de heer Boubekeur Benbouzid, minister van Onderwijs en de heer Hachemi Djiar, minister voor Jeugd en Sport. Voorts waren aanwezig de heer Lakhdar Mazouz, voorzitter van de Afrikaanse Schaakunie, en mevrouw Taous Ameyar, voorzitter van de Algerijnse Schaakbond. Tot slot namen eveneens onder anderen deel hoge ambtenaren van beide ministeries de heer Hocine Kennouche, directeur-generaal van Sport en de heer Abdelhafid Izem, voorzitter van de Algerijnse Sportscholen bond.
Gelet op de succesvolle ervaringen in Turkije als een goed voorbeeld om na te volgen, benadrukten beide ministers de noodzaak om schaken overal in Algerije populair te maken vanwege de vele voordelen voor de kinderen en de jeugd. Ze drongen erop aan dat een programma moet worden voorbereid en uitgevoerd om schaken te leren aan met name kinderen in het basisonderwijs. Er moet worden begonnen met proefscholen en om vervolgens geleidelijk uit te breiden over alle delen van Algerije.
Ze gaven de opdracht aan mevrouw Ameyar concrete maatregelen te nemen met twee hoofddoelstellingen:
– te beginnen met een lesprogramma in de proefscholen
– toernooien te organiseren tussen scholen.
Zonder twijfel wordt de Algerijnse Schaakbond geconfronteerd met een echte uitdaging om aan het ambitieuze streven van de ministers te voldoen om Schaken te zien als een wezenlijk instrument de mogelijkheden voor sport te verbreden en de vaardigheden van de schoolkinderen te verbeteren. Echter, de leiding van de Bond is vastbesloten haar taak volledig uit te voeren, wat voor moeilijkheden er ook komen, hoe ingewikkeld en hoe moeilijk het ook wordt.
5. De promotietoer voor Schaken op Scholen
Mededeling op de website van de FIDE van 1 augustus 2011:
Kirsan Ilyumzhinov verklaarde dat het programma van de FIDE Schaken op Scholen een van zijn belangrijkste aandachtsgebieden is in de periode 2010-2014.
Tegen het einde van juli 2011 heeft de president meer dan zeventien nationale bonden bezocht om Schaken op Scholen te promoten. Hij reisde naar Cambodja, Hongarije, India, Iran, Israel, Laos, Libanon, Libië, Myanmar (vroeger: Birma), Nigeria, Polen, Sri Lanka, Tajikistan, Thailand, UAE, Oekraïne and Oezbekistan. Voorts ontving hij in Elista de president van Mongolia en daarna ging hij naar het hoofdkwartier van UNESCO in Parijs.
In Moskou op het Russische Ministerie van Buitenlandse Zaken ontving Ilyumzhinov op 23 maart 2011 van de Minister van Buitenlandse Zaken van Rusland, Sergey Viktorovich Lavrov, de UNESCO-onderscheiding. Hij kreeg deze vanwege ‘grote persoonlijke verdiensten in de samenwerking tussen de Russische Federatie en de UNESCO’.
Onze jeugdschaakclub (die niet direct aan het onderwijs gelieerd is) heeft op het transparante venster (lees: de jeugdwebsite) al enkele jaren geleden uitleg geplaatst over waarom schaken goed is voor de ontwikkeling van een kind in het algemeen (leercompetities en persoonlijkheidscompetenties). Communicatie-technisch is het zaak niet met boekwerken vol informatie te komen; houd het sumier en overzichtelijk.
En de nadruk moet natuurlijk wel liggen op het feit dat schaken vooral leuk, spannend en cool is.