Canon (40): John van der Wiel

Nummer twee van Nederland, nummer vijftien van de wereld, winnaar van vele toernooien, recordhouder bij Nederlandse kampioenschappen en in clubcompetities: John van der Wiel is een van de allergrootsten in de Nederlandse schaakgeschiedenis en blijft gewoon doorgaan.

John van der Wiel werd geboren op 9 augustus 1959 en bracht zijn schaakjeugd door bij Philidor Leiden.

In 1978 werd hij jeugdkampioen van Nederland en in Groningen Europees jeugdkampioen. Die zege leverde hem direct de titel van internationaal meester op. In 1979 won hij het Open kampioenschap van Nederland in Dieren voor Langeweg en Van der Sterren en in 1981 de B-groep van het Hoogovenstoernooi voor Ligterink en Böhm. Daarmee vestigde hij zijn naam als een van de sterkste schakers van Nederland.

Na twee jaar rechten te hebben gestudeerd, werd Van der Wiel in 1980 profschaker. In 1982 won hij een toernooi in Novi Sad, wat hem de grootmeestertitel opleverde. Eerder dat jaar was hij in het Hoogovenstoernooi derde geworden achter Nunn en Balasjov, daarbij naast diverse wereldtoppers ook Sosonko en Timman achter zich latend. In 1986 werd hij in Wijk aan Zee zelfs tweede achter Short.

Een hoogtepunt in zijn carrière was het interzonetoernooi in 1985 in Biel. Van der Wiel won onder anderen van Sax, Andrei Sokolov en Poloegajevski en werd vierde, samen met Short en Torre. Omdat er maar vier spelers naar de kandidatenmatches gingen, speelden ze een driekamp. De uitslag was bizar: Van der Wiel versloeg Short met 2,5-0,5 maar verloor met 1-2 van Torre. Short won met 3-0 van Torre, eindigde dus gelijk met Van der Wiel en ging naar de kandidatenmatches op basis van meer Sonneborn-Bergerpunten in het toernooi.

In 1986 werd Van der Wiel in de kroongroep (zeskamp) van het OHRA-toernooi in Amsterdam tweede achter Ljubojevic, voor Ribli, Timman en Vaganjan. Een jaar later won hij OHRA zelfs, voor Chandler, Goelko en Timman. In januari 1987 stond Van der Wiel vijftiende op de wereldranglijst, waarmee hij Sosonko had afgelost als nummer twee van Nederland. Achter Timman uiteraard, die hij zoals gezegd wel een paar keer voorbleef in toernooien. Van der Wiel boekte verder nog toernooizeges in Arhus en Oostende, beide 1983, San Bernardino 1986, Baden-Baden 1992 en Elgoibar 1998.

In 1984 werd Van der Wiel Nederlands kampioen voor Ree, Scheeren en Böhm. In 1986 herhaalde hij dat voor Van der Sterren, Kuijf en Ligterink. In totaal nam hij vanaf 1979 maar liefst 26 keer op rij deel en later nog twee keer, een record dat niet snel zal worden verbroken. Hij werd twee keer kampioen, negen keer tweede (waarvan twee keer achter Timman) en vier keer derde, toevallig exact dezelfde score als Paul van der Sterren. Van der Wiel nam deel aan negen Olympiades en speelde aan het eerste bord toen Nederland in 1988 in Thessaloniki brons won. Hij werd met Rotterdam veertien keer kampioen van Nederland en met De Variant (Breda) tien keer. Ook met Anderlecht (België) en SG Porz (Duitsland) werd hij een paar keer nationaal kampioen. In de Nederlandse competitie is hij met een score van 191 uit 278 topscorer aller tijden in de hoogste klasse.

John van der Wiel wil nog steeds blijven spelen op het hoogste niveau. Daarnaast treedt hij regelmatig op als schaakentertainer en ook gewoon als publiekscommentator bij toernooien. Hij was hoofdredacteur van Schaaknieuws tijdens de hele 23 jaar dat het tijdschrift bestond.

Hierbij een groot aantal partijen van John van der Wiel in de viewer (laden duurt wat lang want het zijn meer dan 1600 partijen).