Ivanchuk wint, Ivanchuk verliest
Vassily Ivanchuk staat halverwege de Grand Slam Masters nog steeds bovenaan. In de vierde ronde breidde hij zijn voorsprong uit door met zwart Aronian te verslaan, maar de ronde erna maakte hij het toernooi spannend door met wit tegen Carlsen onderuit te gaan. Die haalde daarmee zijn eerste overwinning binnen, iets wat Anand deed door Vallejo in een instructieve partij te verslaan (zie de uitgebreide analyse onderin).
Als je net met zwart van Anand gewonnen hebt durf je wel een scherpe stelling tegen Aronian aan. Ivanchuk tenminste wel, en het betaalde zich uit in drie punten door twee fouten van Aronian:
20. Pxf7? Beter was 20.exf7+ Kg7 21.Dh2 waarmee h1 en g2 gedekt staan. 20… Dd5! 21. Lxf6 Na 21.Dh2 Dxe6 22.Ph6+ Kh8 23.Tae1 dxe3 staat wit twee pionnen achter in een hopeloze stelling. De dame toelaten op h1 is echter ook geen pretje. 21… Dh1+ 22. Kf2 Dxh3 23. Ke1 cxb2 24. Dxb2 Lb4+ 25. Kd1 Lf3+ 26. Txf3 Dxf3+ 27. Le2 Dxf6 En zo staat zwart na alle verwikkelingen een kwaliteit voor. En wat doet de witte koning op d1? 28. g5 Dg7 29. Dxd4 Txf7 In plaats hiervan kon zwart met 29… Lc3 een technisch gewonnen eindspel bereiken. 30. exf7+ Dxf7 31. Tc1 Tb8
32. a4? Na een zet als 32.Tc6 had wit weer hoop mogen koesteren. Slaan op a2 was geen dreiging wegens Lf3. 32… Db3+ 33. Tc2 Db1+ 34. Tc1 Db3+ 35. Tc2 Tc8 Maar nu gaat alles verloren. 36. Lc4+ bxc4 37. Dd5+ Kf8 38. Dd7 Te8 0-1
De volgende dag bereikte Ivanchuk een remise-eindspel tegen Carlsen. Hij moest echter nog wel een paar nauwkeurige zetten doen en mede vanwege tijdgebrek lukte dat niet.
37. Kf2? Het verkeerde veld om de g-pion te dekken, omdat nu Ld4+ in de stelling komt. Na 37.b6 Ld3 38.Kg2 c2 39.Ld2 zijn beide vrijpionnen even sterk. 37… Ld3 38. Ke3 Lg6 39. Le4? Na 39.b6 c2 40.Ld2 Lxg3 41.b7 mag wit ondanks de minuspion op remise hopen. In de partij is wit kansloos. 39… c2 40. Ld2 Lxg3 41. Lxg6 Kxg6 42. Kd3 Lf2 43. Kxc2 g3 44. Lf4 g2 45. Lh2 Kf5 0-1
Anand speelde een partij die het best wel eens tot de leerboekjes zou kunnen brengen. In de opening veroverde hij het loperpaar, maar dat leek op dat moment een onbelangrijk detail. Vele zetten later was zijn loperpaar echter dominant.
Vallejo Pons – Anand
1. Pf3 c5 2. c4 Pc6 3. Pc3 g6 4. e3 Pf6 5. d4 cxd4 6. exd4 d5 Met zetverwisseling is de Panov-variant van de Caro-Kann bereikt. 7. cxd5 Pxd5 8. Db3 e6 9. Pxd5 Dit is ongebruikelijk, meestal speelt wit hier 9.Lb5 of 9.Lg5. Er is echter een reden dat Paco deze zet speelt… zie het commentaar bij 15.Tc1 9… exd5 10. Lb5 Lg7 11. Da3 De7+ 12. Dxe7+ Kxe7 13. Lxc6 Hiermee krijgt zwart een achtergebleven c-pion, c5 lonkt voor de witte stukken, en mocht ooit de zwartveldige lopers geruild worden dan blijft er voor wit een goed paard tegen een slechte loper over. 13… bxc6 Maar zwart heeft nu het loperpaar. Dat lijkt in deze stelling niet zo’n groot voordeel, maar toch is het iets om op te spelen. 14. Lf4 f6 15. Tc1 Tot nu toe zijn de zetten gelijk aan de partij Ragger-Vallejo Pons (!) die een paar maanden geleden in Gran Canaria werd gespeeld. Daarin werd vrij snel afgeruild naar een potremise lopereindspel. De Spanjaard, die elke partij van het toernooi verloren heeft gestaan, wilde deze partij waarschijnlijk een vergelijkbaar eindspel krijgen.
15… g5 Hiermee wijkt Anand af van bovengenoemde partij, waarin de pion de hele partij op g6 bleef staan. 15…g5 past echter in een bekende strategie bij bezit van het loperpaar, waarin de pionnen gebruikt worden om velden van de tegenstanders stukken af te nemen (concreet f4 en e5 in dit geval). 16. Le3 Ld7 17. h4 h6 18. hxg5 hxg5 19. Txh8 Txh8 20. Kd2 Lf8 21. Pe1 Kf7 22. Pd3 Kg6 23. Pc5 Le8
Op het eerste gezicht lijkt wit best goed te staan. Het paard staat mooi, c6 en a7 zijn zwak en de zwarte lopers staan op de onderste rij. Het valt echter tegen: de zwarte zwaktes zijn makkelijk te verdedigen en de lopers hebben genoeg toekomst. 24. g3 Wit moest rekening houden met dat zwart de g-pion met Th2 zou aanvallen. Achteraf gezien zou je echter kunnen zeggen dat 24.g3 de beslissende verzwakking was. 24… Kf5 25. Tc3 Ld6 26. Ta3 Th7 27. Ta6 Kg4 Naast dat de koning op f3 een mooie bestemming heeft komt ook het plan f5-f4 op de agenda. 28. Pd3 Tc7 29. b4 Ld7 30. b5 Le7 31. bxc6 Lxc6 Om nou niets te doen is ook weer wat, maar de witveldige loper van zwart is niet ontevreden over het openen van de stelling door wit. 32. Ta5 Ld8 33. Pb4 La8 34. Tc5 34.Pxd5 Td7 verliest een stuk. 34… Td7 35. a3 Wit wil het paard dekken omdat Le7 (of soms La5) vervelend kan zijn, maar de a-pion is nu wel makkelijker aan te vallen door zwart. 35… Lb7 36. Pd3 36.Tc1 om het paard naar c5 te spelen lijkt me beter. 36… La6 37. Pb4 Lc4 De loper is nu een tevreden figuur. 38. Tc8 Le7 39. Ta8 Tb7
Het is nog geen zetdwang, maar wit kan weinig doen hier. De toren moet a5 voorkomen, het paard voorkomt Lxa3 en/of Tb2+ en de loper en pionnen kunnen sowieso niet zonder materiaalverlies bewegen. Afwachten was hier het beste geweest. 40. Pc6 Lxa3 41. Txa7 Txa7 42. Pxa7 Lb4+ 43. Kc2 Als wit naar d1 gaat (om de loper van e1 te houden) dan forceert zwart toegang tot het veld met Kf3 en Lb3+. 43… Kf3
Bestemming bereikt. f2 is ten dode opgeschreven en zwart moet er alleen maar even letten op dat het witte paard niet iets vervelends gaat doen. 44. Pc8 Lb5 44…Le1 45. Pb6 zou zo’n vervelend iets zijn, waarna slaan op f2 zelfs verliest. 45. Kd1 La4+ 46. Kc1 Ke2 47. Kb2 Ld7 48. Pb6 Lc6 De loper moet naar e6, maar het hoeft niet per se meteen te gebeuren. 49. Pc8 g4 50. Kc1 Ld7 51. Pb6 Le6 Nu staat alles klaar om f2 te veroveren. 52. Pa4 Le1 53. Pc5 Lf5 54. Pa4 Lxf2 55. Lxf2 Kxf2 En zoals werd gezegd van Zuid-Amerikaanse landen in de tijd van de koude oorlog tegen het communisme: als er eentje valt, valt de volgende ook. 56. Pc3 Le4 57. Kd2 Lf3 0-1
Stand na vijf ronden:
1 Vassily Ivanchuk 10
2 Hikaru Nakamura 7
3-5 Levon Aronian, Vishy Anand, Magnus Carlsen 6
6 Francisco Vallejo 3
Donderdag is in Bilbao de zesde ronde.
