Het was brandhout….

schaakbeeld 67, 8 0ktober 2011

Het was brandhout….

…..Zei een medespeler mismoedig toen ik hem afgelopen dinsdagavond op de schaakclub vroeg hoe zijn schaakpartij verlopen was. Het was niks, het was bar slecht, het was waardeloos.

Misschien bedoelde hij het ook wel letterlijk.

De schaakstukken in mootjes willen hakken en de brand er in steken. Zo’n aandrang heeft menige schaker tenslotte na een dik verloren partij. Brandhout kun je in de fik steken, daar is het voor. De frustratie van een verloren schaakpartij wordt daarmee prima afgereageerd. Oude vermolde denkprocessen gaan mee op de brandstapel en

het hoofd is weer leeg. Er is nieuwe energie, een nieuwe kans en een nieuw perspectief. Het vuur en de vonken kunnen zorgen voor een frisse herstart van de geest. Uit de as zal dan, als een feniks, een prachtige winst-partij herrijzen.

Toch wil ikzelf de negatieve typering die met brandhout samengaat nadrukkelijk verwerpen.

Sterker nog, “brandhout” verdient absoluut een eretitel. Ik verkondig de stelling dat brandhout juist synoniem is met een prachtig gespeelde winst-schaakpartij. Ik wil daar graag in beelden mijn zegje over doen

Brandhout is met zijn vormentaal een lust voor het oog. Althans voor diegene die het wil zien. Brandhout is als stapeling fantastisch, een ware goudmijn aan visuele impressies. Zowel los gestapeld als systematisch geordend. De hele organische vormentaal van de natuur komt zowel bij de afzonderlijke houtblokken en spaanders als in de hoop als totaal bij elkaar. Rondingen, spitse punten, lange en korte lijnen, breekpunten, hoeken, etc.

Het beeld is nooit gekunsteld of gezocht. Vooral dat maakt brandhout zo interessant en boeiend om naar te kijken. Je loopt eraan voorbij terwijl je er juist eens goed naar zou moeten kijken. Je ziet gekke openingen in gesloten formaties, dubbele blokkades die plotseling kantelen, valkuilen, duizend- en- een verbanden.

“Partijen brandhout” kennen veel analogie met partijen uit het schaakspel. Het wemelt van varianten. Geen enkele partij is precies hetzelfde. De combinaties en opstellingen zijn legio. Je vindt gesloten en open partijen, strak gestapelde partijen maar ook volslagen grillige fantasiehopen zonder logica maar … toch altijd met innerlijke samenhang. Het beeld ordent zichzelf.

De stapeling van houtjes en houtblokken is grotendeels bepaald door toeval en willekeur. Dat levert altijd interessante visuele beelden op. Materiaal wat zich zelf is, zonder teveel opgelegde bedoelingen, herbergt verborgen krachten. Bovendien oogt het zeer decoratief.

Als toeschouwer kun je er vrij en naar hartenlust over associëren. Mij doet een berg brandhout bv.vaak denken aan rituelen van Afrikaanse medicijnmannen die allerlei betekenissen kunnen duiden aan de “ordening” van houtjes.

Partijen met duidelijke stapelstructuur vind je op boerderij-erven. Bedoeld voor de houtkachel. Bij die strakke brandhoutstapels is er eigenlijk steeds een mix te zien van orde en chaos. In essentie mijn inziens de kern van het schaakspel.

Ik heb inmiddels een flink archief aan brandhoutpartijen opgeslagen in foto’s. Ik verzamel ze omdat ik ze zo mooi en verrassend vind. Ik kom ze tegen op wandelingen en fietstochten. Altijd onverwacht en elke keer raak ik gefascineerd door hoe het er bij ligt. Een kleine selectie hieronder:

De mooiste brandhoutpartij?

Dat vind ik deze laatste van de selectie.

Een hele nonchalante compositie en opstelling. Ik vond deze partij tijdens een wandeling vlakbij Kleef in Duitsland. Daarom is hij opgeslagen in mijn fotoarchief onder de benaming: “ Kleefse variant”.

Ik hoop nog eens zo’n schaakpartij te mogen spelen: gedurfd, krachtig, fantasievol, onconventioneel met wurgende combinaties.

Frans Drummen