Canon (50): VSB – Euwe herdenkingstoernooi
De wereldtop is altijd goed vertegenwoordigd geweest in Nederlandse toernooien. Bij het Hoogovens- en het IBM-toernooi vormden ze de kersen op de taart, er hing een massaal amateurtoernooi onder. Bij het Interpolistoernooi in Tilburg (meestal een twaalfkamp) was dat niet zo, daar was alleen de wereldtop welkom. Het VSB-toernooi in Amsterdam was nog exclusiever, het waren vierkampen waarvan de deelnemers niet ver onder de mondiale toptien mochten staan.
Omdat de sponsornaam uiteraard voorop stond, is niet zo bekend dat dit toernooi ook een Euweherdenkingstoernooi was.
Toen Max Euwe 75 jaar werd, in 1976, werd er in Amsterdam een festival georganiseerd dat tien dagen duurde. In een tent op het Museumplein werd snelschaak, doorgeefschaak en simultaan gespeeld. Hoogtepunt was een dubbelrondige vierkamp in het Van Goghmuseum met Anatoli Karpov als grote trekpleister. Het was zijn eerste toernooi in Nederland sinds hij in 1975 wereldkampioen was geworden, zonder de WK-match tegen Fischer te spelen. Karpov won in Amsterdam, voor Browne, Timman en Olafsson.
De bedoeling was dat het een jaarlijks toernooi zou worden, maar de eerstvolgende kwam pas in 1979. Burgemeester Smallenbroek van Waddinxveen wilde een grootmeestertoernooi in zijn gemeente. Nadat het Nederlands jeugdkampioenschap er was georganiseerd, kreeg hij dusdanig goede contacten in de schaakwereld dat hij zijn wens kon realiseren. Het werd de tweede Euwevierkamp, georganiseerd door de Rotterdamse Schaakbond. Sponsors waren de Kats Bouwgroep te Leeuwarden en Amsterdam en de plaatselijke Rabobank. Karpov won opnieuw, nu voor Kavalek, Hort en Sosonko. De burgemeester zei bij de prijsuitreiking dat het als een paal boven water stond dat het toernooi het volgende jaar weer gehouden zou worden. Het bleef echter lange tijd bij deze twee edities.
In 1987 vroegen de KNSB en de stichting Max Euwe Centrum aan de Verenigde Spaarbank om de Euwevierkamp nieuw leven in te blazen. Euwe was inmiddels overleden. De bank sprong erop in en organiseerde het in het eigen hoofdkantoor aan de bloemenmarkt op de Singel in Amsterdam. VSB-werknemer Lies Muller werd toernooidirecteur, Geurt Gijssen arbiter. Beiden zouden dat tijdens alle edities blijven. Er was een bijzonder mooi deelnemersveld, waarin rivaliteit het kernwoord was. Karpov en Kortchnoi hadden bij een ander toernooi juist een conflict gehad, Van der Wiel stond tijdelijk net zo hoog als Timman op de wereldranglijst. Karpov en Timman wonnen het toernooi samen, tegen elkaar speelden ze twee remises.
In de jaren erna wonnen Short, Timman en Goerevitsj het toernooi. De eerste lustrumeditie werd een achtkamp, verrassend gewonnen door Salov en Short, voor Karpov en Kasparov. Short won het toernooi maar liefst vier van de tien keer, waarvan drie keer gedeeld. Kasparov won in 1994, maar zijn deelname in 1995 was gedenkwaardiger. Hij verloor zowel van Lautier als Piket. Na zijn nederlaag tegen Lautier liep hij volledig in zichzelf gekeerd de Singel op, waarop de toevallig passerende Volkskrantfotograaf Stijn Rademaker de foto’s van zijn leven maakte. Plaatjes van een heftig met zijn armen zwaaiende Kasparov werden als vierluik in de krant gepubliceerd. Kasparov achteraf: “Ja, zo gaat dat, slechte partij, goede foto’s.”
In 1996 werd het VSB-toernooi afgesloten met een tienkamp, gewonnen door Topalov en Kasparov. Piket en Timman eindigden op de plaatsen negen en tien.
