HDC Media schaakrubriek 22 oktober 2011
Johan Hut
Kramnik kent nu ook Hoogeveen
Nu ex-wereldkampioen Vladimir Kramnik voor het eerst meespeelt in het Univétoernooi in Hoogeveen (vandaag is de laatste ronde), heeft hij in alle grote traditionele Nederlandse toernooien minstens eenmaal gespeeld. Dat zei toernooidirecteur Jeroen van den Berg vorige week zaterdag bij de openingsceremonie in het Drentse stadje. Kennelijk rekent hij de open toernooien van Dieren, Vlissingen en Amsterdam niet tot die categorie, daar is de grote Rus nog nooit geweest. Daar heeft hij ook niet veel te zoeken, dus de uitspraak van Van den Berg is wel te begrijpen.
Kramniks eerste optreden in Nederland was in 1990 in Arnhem, bij het Europees jeugdkampioenschap, dat zestien jaar in Groningen en vier jaar in Arnhem werd gehouden. Kampioen werd Runne Djurhuus uit Noorwegen, die al snel in de vergetelheid raakte. De pas vijftienjarige Kramnik werd vierde, samen met Dimitri Reinderman. Op de vraag in het toernooiboekje wat zijn doel in het schaken was, antwoordde hij: “To be a strong grandmaster.” Vragenstellers en redacteuren van het boekje: Jeroen van den Berg en Tom Bottema. Destijds loopjongens van de persdienst, nu toernooidirecteur en perschef van het Univétoernooi en ook van het Tatatoernooi in Wijk aan Zee. Hun opmars liep synchroon met die van Kramnik, die in 1991 aan het kersttoernooi in Groningen deelnam en daarna één of meerdere malen aan drie Nederlandse supertoernooien waar hij alleen de absolute wereldtop ontmoette: het Interpolistoernooi in Tilburg, het VSB-toernooi in Amsterdam en het Hoogovenstoernooi in Wijk aan Zee.
Ook in Hoogeveen ontmoette hij deze week alleen de allersterksten. De kroongroep, een dubbelrondige vierkamp, bestaat voor het eerst in de vijftienjarige geschiedenis van het toernooi uit louter spelers met een rating boven de 2700, de wereldelite van ongeveer vijftig spelers. Behalve Kramnik zijn dat Neerlands sterkste schaker Anish Giri, de winnaar van vorig jaar Maxime Vachier-Lagrave en Judit Polgar. Zij is er in Hoogeveen voor de tiende keer bij en won de kroongroep maar liefst vijf van de voorgaande negen keer.
In de eerste ronde ging Kramnik spectaculair van start met een flitsende overwinning op Neerlands hoop.
Kramnik-Giri
1.Pf3 Pf6 2.c4 g6 3.Pc3 Lg7 4.e4 d6 5.d4 0-0 6.Le2 e5 7.0-0 Pc6 8.d5 Pe7 9.b4 Ph5 10.g3 f5 11.Pg5 Pf6 12.Lf3
Teimour Radjabov speelt deze variant graag met zwart en is er een groot kenner van. Omdat Kramnik vijf maanden geleden een match tegen Radjabov speelde, suggereert Ligterink op de toernooisite dat Kramnik dit goed heeft bestudeerd, dat Giri dat had moeten begrijpen en het maar had moeten ontwijken. De zet 12.Lf3 was voor Giri nieuw, terwijl uit het tijdverbruik bij de volgende zetten bleek dat Kramnik nog een tijdje op bekend terrein was. Gebruikelijk is 12.f3, vooral bekend van enkele partijen Van Wely-Radjabov.
12…c6 13.La3 cxd5 14.exd5 e4 15.Le2 Pe8 16.Tc1 h6 17.Pe6 Lxe6 18.dxe6
Deze pion is de karakteristieke indringer in deze variant, die ook wel ‘bajonetaanval’ wordt genoemd. Is hij sterk of juist zwak? En zoals Herman Grooten op Schaaksite schrijft: de eigenlijke problematiek is of wit compensatie krijgt als de pion verloren gaat.
18…Pc7 19.b5 Le5 20.Db3 Kg7 21.Tfd1 Pxe6 22.c5 Pd4
23.Txd4
Dit kwaliteitsoffer moet Kramnik al ver van tevoren gezien hebben.
23…Lxd4 24.cxd6 Pg8 25.Pd5 Kh8
Na 25…Tf7 (om Tc7 tegen te houden) volgt 26.Pc7 met de dodelijke dreiging Pe6. Na 26…Tf6 27.Pxa8 Dxa8 28.Tc7+ staat wit dan huizenhoog gewonnen.
26.Tc7 Le5 27.Lb2
Kramnik na afloop: “Alles wint in die stelling behalve mijn blunder Lb2.” Aangewezen was 27.Pe7, waarna bijvoorbeeld 27…Tf6 28.Dd5 heel sterk is voor wit.
27…Dxd6
Hier had Kramnik 28.Db4 willen spelen, waarna Dxb4 faalt op het tussenschaakje Lxe5. Pas op dit moment zag hij echter dat zwart dan 28…Dxd5 speelt. Kramnik: “Ik had echt geluk dat mijn stelling zo goed was dat ik nog steeds duidelijk beter stond.”
28.Txb7 g5 29.b6 a5 30.Lh5 Tab8 31.Ta7
31…Lxb2
Het was moeilijk een goede zet te bedenken. Na 31…Tfd8 32.Lg6 dreigt Th7 mat, wat door 32…Pf6 niet wordt opgeheven, want na 33.Pxf6 bestrijkt de witte dame g8. Na 31…Ta8 32.Db5 dreigt Td7, terwijl ruil op a7 de problemen voor zwart nog groter maakt.
32.Dxb2+ Pf6 33.Lf7
Beslissend, het paard gaat verloren.
33…Kg7 34.Td7 Dc6 35.Le6+
Zwart geeft het op.
