de Volkskrant schaakrubriek 22 oktober 2011
Gert Ligterink
Kramnik heeft uitstraling wereldkampioen behouden
Vladimir Kramnik verloor de wereldtitel in 2007 en op de internationale ranglijst is hij gezakt naar de vierde plaats. Maar de uitstraling van een wereldkampioen heeft hij behouden. Telkens als ik hem zie analyseren met een zojuist verslagen tegenstander, denk ik onwillekeurig dat niemand het spel beter begrijpt dan hij.
Ik dacht het opnieuw toen Kramnik en Giri na de eerste ronde van de Univé-vierkamp hun partij analyseerden. Doorgaans heeft Giri bij de nabesprekingen het hoogste woord, maar ditmaal niet. Kramnik was de docent die alle tegenwerpingen van zijn leerling moeiteloos pareerde. Meestal had hij twee weerleggingen paraat als Giri iets voorstelde.
Giri is jong, hij heeft tijd om de oplossing te vinden van het raadsel Kramnik dat in het afgelopen jaar te moeilijk bleek. Tegenover één remise met wit stonden drie kansloze nederlagen met zwart in Wijk aan Zee, Dortmund en Hoogeveen. Maar hij moet de oplossing snel vinden, want het einde van de carrière van zijn kwelgeest nadert. Kramnik heeft aangekondigd dat hij volgend jaar voor het laatst Rusland zal vertegenwoordigen op de Olympiade in Istanbul.
Judit Polgar zei iets over Giri wat me verbaasde. Twee jaar na haar eerste kennismaking met de Nederlandse kampioen vond ze dat hij zeker vorderingen had gemaakt. Maar ze zag ook een lacune: `Om aansluiting te krijgen bij de elite zal hij hard aan zijn openingenrepertoire moeten werken. Op dat gebied heeft hij nog een grote achterstand.’
Polgars kritiek zal vooral gebaseerd zijn op de partij die Giri in Hoogeveen van Kramnik verloor. Giri’s keuze voor de Konings-Indische opening was discutabel omdat hij er zeker van kon zijn dat zijn tegenstander tot de tanden gewapend was. In mei speelde Kramnik in het kandidatentoernooi een tweekamp tegen Radjabov, ’s wereld grootste expert in het Konings-Indisch. Omdat die opening toen niet aan de orde kwam, kon Kramnik tegen Giri laten zien wat hij zo al had voorbereid.
Kramnik – Giri
Hoogeveen 2011
1. Pf3 Pf6 2. c4 g6 3. Pc3 Lg7 4. e4 d6 5. d4 0-0 6. Le2 e5 7. 0-0 Pc6 8. d5 Pe7 9. b4 Ph5 10. g3 f5 11. Pg5 Pf6 12. Lf3
Na deze ongebruikelijke zet nam Giri een lange denkpauze. De standaardzet 12. f3 is honderden malen in de praktijk getest.
12 … c6 13. La3
Alles à tempo gespeeld door Kramnik. Hij bevond zich nog op zeer vertrouwd terrein.
13 … cxd5 14. exd5
Verrassend. Zwart krijgt de kans de lange diagonaal voor zijn loper op g7 te openen.
14 … e4 15. Le2 Pe8
Bij de analyse zei Kramnik dat 15 … Pfxd5 misschien zwarts beste kans was. Zijn geheugen moet hem even in de steek hebben gelaten. Zwarts stelling is onspeelbaar na 16. Pxd5 Lxa1 17. Pxe7+ Dxe7 18. Dd5+! Kg7 19. Txa1 Dxg5 20. Lb2+ Kh6 21. Dxd6.
16. Tc1 h6 17. Pe6 Lxe6 18. dxe6 Pc7 19. b5 Le5 20. Db3! Kg7
Er waren commentatoren die ten onrechte meenden dat zwart zich 20 … Pxe6 kan permitteren. Kramnik liet zien dat zwart verloren staat na 21. Tfd1 Pd4 22. Txd4 Lxd4 23. c5+ d5 (23 … Kg7 leidt tot de partijvoortzetting) 24. Pxd5! Pxd5 25. Td1!. Hoewel hij een toren voorstaat, kan zwart in die stelling opgeven.
21. Tfd1 Pxe6 22. c5 Pd4 23. Txd4!
Wit geeft graag een kwaliteit om zwarts lastigste stuk te elimineren.
23 … Lxd4 24. cxd6 Pg8 25. Pd5 Kh8 26. Tc7 Le5
27. Lb2?
Een ernstige smet op wits prachtige spel. Zwart zou na 27. Txb7 of 27. Te7 volslagen kansloos zijn geweest.
27 … Dxd6
Ook een ex-wereldkampioen heeft soms last van vreemde hersenkronkels. Kramnik dacht dat deze zet weerlegd kon worden door 28. Db4. Nu zag hij in dat die zet na het simpele antwoord 28 … Dxd5 een stuk verliest. `Ik had alle geluk van de wereld dat wit nog steeds gewonnen stond,’ erkende hij.
28. Txb7 g5 29. b6 a5 30. Lh5
Ook 30. Db5 met de dreiging 31. Pf4 was lang niet slecht.
30 … Tab8 31. Ta7 Lxb2 32. Dxb2+ Pf6 33. Lf7 Kg7
34. Td7
Een mooi slot. Na 34 … Dxd7 35. Dxf6+ Kh7 36. Dg6+ loopt zwart mat.
34 … Dc6 35. Le6+
Zwart geeft op.
