Schaken op scholen in Armenië

Schaken op scholen in Armenië

Is verplicht schaakonderwijs een wondermiddel?

Het volgende artikel is gepubliceerd in Public Radio International The World, BBC World Service, van 3 november 2011. Het is gewoon interessant om te weten wat er elders in de wereld te koop is op het terrein van schaken.

Het nationale schaakteam van Armenië is de trots van het land. Openbare scholen proberen schaken te introduceren in de lessen

Dit jaar zijn de openbare scholen in Armenië begonnen met verplichte schaaklessen voor elke leerling in groep twee, drie en vier van de basisscholen. Tweemaal per week ontvangen de Armeense kinderen in de leeftijd van zeven tot tien jaar 30 minuten les in de grondbeginselen van het schaken. Het doel is dat zij aan het eind van groep vier in staat zijn een bekwame partij te spelen.

Een van deze scholen in de voormalige Sovjet republiek is Openbare School 81 waar Grigor Martikian twintig leerlingen in groep twee les geeft over hoe een loper gaat. Hij plaatst de loper in een hoek van een klein modelbord voorin de klas. De leerlingen volgen het op de schaakborden op hun banken.

Edouard Aroustian en Seta Kevorkian, beiden zeven jaar, hebben geleerd hoe de matzet uit te voeren. Als ik hen vraag of zij het nationale schaakteam van Armenië kennen, knikken zij en lachen. Afgelopen zomer was dat team de trots van Armenië, toen het het Wereldschaakteamkampioenschap won in Ningbo, China.

Armeniërs behandelen hun schaakkampioenen als ster-atleten. In dat land is schaken een van de meest populaire spelen. Op de ongeveer drie miljoen inwoners zijn er 32 grootmeesters.

Smbat Lputian is de president van de Armeense schaakacademie. Deze zomer gaf hij schaaktraining aan docenten uit heel het land. Lputian vertelt dat het bij verplichte schaaklessen er niet om gaat de volgende generatie op te leiden tot grootmeesters. Het gaat meer om het bevorderen van het kritisch denkvermogen en het bijbrengen van waarden en normen.

‘Schaken is een erg eerlijk en knap spel,’ vertelt Lputian. ‘Iemand leert wat hoe op een eerlijke manier te spelen. Het geeft een kind van zeven jaar de mogelijkheid na te denken en te beslissen. Schaken is wellicht voor een mens een van de beste spelen om voor een lange tijd de aandacht op iets te vestigen. Dat gezegd zijnde, zou Armenië het waarschijnlijk niet erg vinden indien de klassen een nieuwe lichting aan schaakkampioenen voortbrengt.

Lputin verklaart dat het lesprogramma in groep twee begint omdat Armeense psychologen hebben ontdekt dat die leeftijd het vroegste moment is waarop leerlingen het spel kunnen opnemen.

Ook op particuliere scholen leren leerlingen het schaken. De Mkhitar Sebastaci school heeft al jaren een fulltime docent schaken, maar schaken is daar slechts een keuzevak. Het hoofd van de school, Ashot Bleyan, zegt dat de populaire opvatting in Armenië luidt dat schaken een wondermiddel is voor het oplossen van de problemen in het onderwijs van dat land. ‘Deze simpele benadering vervult me met walging,’ zegt hij. Bleyan zelf is een oud-minister van Onderwijs maar de huidige officials lijken hun zinnen te hebben gezet op het verplicht schaken. De overheid heeft inmiddels meer dan twee miljoen dollar daarvoor uitgegeven – een aanzienlijke investering in dit land dat nog steeds een ontwikkelingsland is.