NK Bedrijvenschaak
NK Bedrijvenschaak
Beter kansen benutten
Aan bedrijvenschaak wordt nauwelijks aandacht geschonken. Dat is vreemd. Het gaat namelijk om een toernooi waar een onderneming schakers een luxe behandeling geeft. Schakers kunnen spelen in een omgeving die werkelijk uniek is; en de deelname is gratis. De kosten voor een onderneming vallen relatief gezien mee. De vraag rijst dan ook waarom de schaakwereld die kansen niet beter benut. Wellicht heeft bedrijvenschaak de toekomst, door het organiseren van regionale kampioenschappen gevolgd door een landelijk kampioenschap. Van belang is inzicht te verkrijgen in een onderneming waar schakers werken. De regionale bonden en de KNSB mogen aan dit onderwerp meer aandacht schenken.
Meedoen bij bedrijvenschaak en genieten van het schaakspel onder het genot van lekker eten en drinken is belangrijker dan winnen. Hopelijk krijgt het NK Bedrijvenschaak 2012 meer aandacht en doen er aanzienlijk meer teams aan mee.
Overzicht van aantekeningen
- NK Bedrijvenschaak 2011
- De verbondenheid van medewerkers met de onderneming
- De samenwerking tussen onderneming en schaken
- De facilitaire taak van de onderneming
- De schaaktechnische aangelegenheden
- Overzicht van wedstrijdleiders en scheidsrechters
- Het bedrijvenschaak heeft de toekomst
- Inzicht waar schakers werken
- De KNSB
- Een merkwaardig reglement van het NK Bedrijvenschaak
- Het draaiboek
1. NK Bedrijvenschaak 2011
In Zeist op de eerste zaterdag van oktober in het nieuwe gebouw van het PGGM werd het Nederlands Kampioenschap Bedrijvenschaak 2011 gehouden. Het was die dag subtropisch warm weer. Het is een kampioenschap bestaande uit teams van vier spelers. De term ‘bedrijvenschaak’ is overigens slecht gekozen, omdat ook overheidsorganisaties en zelfs een advocatenkantoor meedoen.
PGGM had het voortreffelijk georganiseerd. Er was ruime parkeergelegenheid, er waren mensen die de schakers de weg wezen naar de schaakruimte. Ontvangst met koffie, thee en luxe cakejes. Ik denk dat voor overheidsbegrippen de lunch behoorde tot de twee na hoogste categorie, soep, broodjes met luxe beleg, snack en fruit. In de middag frisdrank, en na de laatste ronde een borrel met verschillende hapjes, kaas, worst en bittergarnituur. Er was personeel van PGGM aanwezig om alles goed te laten verlopen.
Zoals altijd bij een Bedrijvenschaak is het kampioenschap gratis, er bestaat geen inschrijfgeld. In feite krijgen de deelnemers een behandeling die beroepsschakers niet eens ontvangen bij een gewoon toernooi. Daar moeten ze namelijk gewoon betalen voor hun koffie, hun eenvoudige lunch en hun drank zonder hapjes.
De sfeer op een NK Bedrijvenschaak is kenmerkend bij teamschaak. Sommige teams hebben eigen shirts met een opdruk. Er heerst een teamgeest. In een team kan er een groot verschil zijn tussen de rating van de eerste en de vierde bordspeler. Dat alles geeft niet. De teamleden hebben belangstelling voor elkaars partijen.
Het is een dag waarbij een amateurschaker zich kan baden in een luxe verzorging. Meedoen is dan ook belangrijker dan winnen. Sommige teams kennen elkaar van vorige jaren. Deze keer heeft iedereen het over Sogeti en diens eerste bordspeler Matthiew Sadler (2625) die afwezig was omdat hij op dat moment in Oslo hard op weg was met grote voorsprong de eerste prijs te winnen in Oslo Open 2011.
De prijzenpot op een NK Bedrijvenkampioenschap bestaat niet uit geld. De KNSB stelt een beker beschikbaar voor het winnende team en verder medailles voor de leden van de eerste drie teams. Vaak stelt het bedrijf zelf nog bekers beschikbaar voor de teams met de tweede en derde prijs. Er is (nog) geen prijs voor de beste vrouw of het beste vrouwenteam.
In Zeist hield bij de prijsuitreiking de heer Patrick Bernhart, lid van het bestuur van de KNSB belast met sponsorbeleid, een toespraak. Hij zag een verband tussen het schaken en het bedrijfsleven. De KNSB hoopt dat het bedrijfsleven een tweekamp wil sponsoren tussen Garry Kasparov en Anisch Giri. Hij citeerde vele passages uit het boek van Kasparov ‘Waarom het leven op schaken lijkt’. In dat boek onthult de succesvolste schaker aller tijden zijn geheimen over het leven als strategisch spel. Kasparov beschrijft welke strategische en emotionele vaardigheden een mens moet beheersen om de grootste uitdagingen in het leven aan te kunnen om de beste resultaten te behalen.
Daarna droeg PGGM het stokje over aan de komende organisator van het kampioenschap in 2012, het ministerie van Veiligheid en Justitie in Den Haag. Namens dat ministerie nam de hoofdofficier van justitie in Den Haag, mr. Henk Korvinus, tevens captain van het derde schaakteam van dat ministerie dat stokske in ontvangst. Het volgende kampioenschap is op zaterdag 29 september 2012 in Den Haag, op tien minuten afstand rustig lopen van het Centraal Station.
Zie voor een overzicht van teams en de einduitslag van 2011:
|
|
2. De verbondenheid van medewerkers met de onderneming
De kern van Bedrijvenschaak heeft niet zoveel te maken met de opvatting van Kasparov. Het gaat om de verbondenheid van medewerkers met een onderneming. Als medewerkers zich verbonden voelen, ervaren ze een grotere eigen verantwoordelijkheid voor de onderneming. Dat vertaalt zich onder meer in een lager ziekteverzuim. Als een onderneming dat verzuim al met een half procent weet terug te dringen is dat een geweldige besparing.
Als bijvoorbeeld medewerkers van een bedrijf bij de plaatselijke voetbalvereniging zien dat hun bedrijf sponsor is, ontstaat er een zekere trots bij die medewerkers op hun onderneming: er is verbondenheid.
Vandaar dat een onderneming door het sponsoren juist een besparing kan bereiken op personeelskosten. Daarom worden personeelsfeestjes, Sinterklaasbijeenkomsten voor de kinderen van de medewerkers, bedrijfsuitjes etc. georganiseerd. Of schenkt een onderneming trainingspakken, T-shirts etc. aan een team van eigen medewerkers voor deelname aan een sportwedstrijd. Dat zag je ook bij het NK Bedrijvenschaak. Voor een onderneming zijn dit peanuts uitgaven, maar door de tevredenheid van de betrokken medewerkers verdient deze uitgave zich dubbel en dwars terug.
Bovendien leren medewerkers van verschillende afdelingen of directies elkaar kennen buiten het werk. Ze praten over elkaars werk. Er is sprake van netwerkvorming en er ontstaat een beter inzicht over het functioneren van de onderneming. Sport en schaken als ontmoetingsplaats voor de eigen medewerkers. Want, hoeveel jaar heeft het u gekost voor u begreep hoe uw onderneming in elkaar stak?
Als enkele medewerkers tevreden zijn of zich verantwoordelijk voelen voor hun bedrijf heeft dat altijd een positieve uitstraling op de andere medewerkers. Zo is de bijdrage van het bedrijf een middel om verbondenheid of betrokkenheid van medewerkers te bereiken.
3. De samenwerking tussen onderneming en schaken
Het geld regeert de wereld. Een organisatie kan voor de financiering van het toernooi op de volgende manier aan geld komen:
– entreegelden deelnemers
– sponsoring bedrijfsleven
– subsidie van de overheid
– een mecenas
– een combinatie
Omdat dit kabinet achttien miljard euro moet bezuinigen, en wie weet wellicht meer, nemen de kansen voor schakers af om subsidie te ontvangen van de overheid. De verwachting is zelfs dat er volgend jaar wordt bezuinigd, ook op het schaken. Daarom moeten organisatoren en schakers meer letten op de mogelijkheden van bedrijvenschaak.
‘Samenwerking is nodig tussen de overheid, de sportsector en het bedrijfsleven om topsport en breedtesport in Nederland te bevorderen,’ aldus mr. Fred Teeven, staatssecretaris van Veiligheid en Justitie, in het Lustrummagazine ‘Schaakmozaïek’ van de 15de editie van het Univé Schaaktoernooi in Hoogeveen.
Waar het om gaat is dat schakers die bij een onderneming werken, zich moeten afvragen of een schaaktoernooi kan worden gehouden in het restaurant of kantine van hun onderneming. Als dat kan worden georganiseerd, is er een verbinding tussen schaken en de onderneming.
Omdat de meeste schakers geen organisatoren zijn laten ze die kans liggen. Dat is zonde. Hierin moet verandering komen. Om daarvoor een bijdrage te leveren, dit artikel.
Hierna maak ik een onderscheid in taken.
– Van de onderneming wordt verwacht de beschikbaarstelling van de zaal.
– Van schakers de schaaktechnische zaken.
Ik verduidelijk die hierna, en beperk met tot het NK Bedrijvenschaak. Het kan ook ruimer worden gezien.
4. De facilitaire taak van de onderneming
Wat zijn de werkzaamheden voor een onderneming bij een NK Bedrijvenschaak? In volgorde van belangrijkheid:
a. toestemming krijgen van een directeur, die opdracht geeft budget ter beschikking te stellen en iemand opdracht geeft het plan in de organisatie verder uit te werken;
b. duidelijke afspraken maken met de Beveiligingsfunctionaris (want sinds elf september is de wereld niet meer dezelfde. Zo geldt voor bezoekers van overheidgebouwen en bedrijven een uiterst streng toegangsbeleid. Bezoekers moeten zich identificeren aan de hand van een identiteitsbewijs, d.w.z. of een geldig paspoort, of geldig rijbewijs, of geldig ID-kaart. Andere documenten, de zgn. legitimatiepapieren, worden niet geaccepteerd);
c. het duidelijk markeren van de speelruimte waarbuiten de spelers niet mogen komen;
d. afspraken maken met het hoofd van de facilitaire dienstverlening over 1. de catering (koffie, thee, cake, lunch en borrel), 2. de indeling van de zaal, tafels en stoelen, 3. aanwezigheid van computer en printer voor de indelingen en standen, 4. geluidsinstallatie en microfoon, 5. personeel voor schoonmaken toiletten en 6. parkeergelegenheid in garage;
e. eventueel bekers voor de teams van de tweede en derde prijs;
f. prijsuitreiking door een functionaris van de onderneming
g. fotograaf.
Zie uitgebreid het draaiboek aan het eind van dit artikel.
Nadat de organisator van het kampioenschap van een directeur de toestemming heeft gekregen moet hij of iemand anders in zijn onderneming namens de directeur de betrokken mensen inschakelen.
De onderneming kan het Nederlands Kampioenschap ook aangrijpen voor eigen public relation activiteiten, vgl. ´Onderneming X, organisator Nederlands Kampioenschap Bedrijvenschaak 20…´ en dit bijvoorbeeld vermelden in advertenties. Geeft een onderneming een intellectuele, vertrouwenwekkender status. Het gaat om de public exposure. Om het beeld dat het oproept bij het grote publiek. Het zich op de kaart zetten. En dat mag, graag zelfs. Zo ontstaat een win – win situatie. Dat is gunstig voor het schaken. Vandaar de fotograaf, opdat die dag wordt beschreven.
Mijn stokpaardje, de organisator kan de ruimte grijpen voor het invullen van zijn eigen wensen op een kampioenschap: zijn eigen hobbyisme. Ik denk altijd maar zo, een organisator moet er ook zelf enig lol aan beleven. Bijvoorbeeld regelen met het hoofd van de afdeling repro dat een bijzondere uitgave wordt gedrukt, of schaaknotatieboekjes voorzien van een Voorwoord. De papierkosten van zo’n boek of een notatieboekje zijn voor een onderneming nagenoeg nihil. En omdat het (notatie)boekje wordt gedrukt als het op de repro niet druk is, zijn de arbeidskosten verwaarloosbaar gering. Het plezier is voor de betrokken schakers groot: telkens bij het zien van het (notatie)boekje worden zij herinnerd aan het kampioenschap.
5. De schaaktechnische aangelegenheden
Schaaktechnische aangelegenheden zijn
a. de wedstrijdleider, d.i. degene die het kampioenschap leidt
b. de (hoofd)scheidsrechter.
De wedstrijdleider en de hoofdscheidsrechter houden zich bezig met de gang van zaken bij het kampioenschap. Voor de aanwezigheid van schaakborden, stukken en klokken, de indeling van de partijen. Deze functionarissen houden zich bijvoorbeeld niet bezig met beveiligingsaspecten en de catering. Wel hebben zij medeverantwoordelijkheid ervoor te zorgen dat de schakers zich houden aan de huisregels die gelden op het kampioenschap, zoals de verplichting dat schakers zich niet begeven buiten de speelruimte en gaan rondzwerven door het gebouw.
Overigens, schaakborden e.a. kan men goedkoper krijgen bij de regionale bond, of bij regionale schaakverenigingen.
6. Overzicht van wedstrijdleiders en scheidsrechters
Een schaker kan er tegenop zien in zijn onderneming aan te kaarten een schaaktoernooi te organiseren. Hij is bijvoorbeeld geen wedstrijdleider of scheidsrechter, en hij weet niet hoe hij aan borden en stukken moet komen. Dat weerhoudt hem om stappen te ondernemen een Bedrijvenkampioenschap te organiseren. Dat is jammer als zo’n onderneming wel gelegenheid had willen bieden voor bedrijvenschaak. Als de betrokkene weet dat andere schakers die activiteiten willen verlenen, vergemakkelijkt dit zijn verzoek het te richten tot een functionaris van zijn onderneming.
Vandaar dat het gewenst is dat er regionaal een overzicht komt van namen van wedstrijdleiders en scheidsrechters die bereid zijn de schaaktechnische aangelegenheden op zich te nemen. Dit vergroot het organiseren van een bedrijvenschaaktoernooi.
Een voorbeeld. In Den Haag organiseerde de Voedsel en Warenautoriteit het NK Bedrijvenschaak 2010. De organisator tevens hoofdscheidsrechter was de speler van Botwinnik, John Pouwels. Toen spelers van die vereniging bereid waren alle schaaktechnische aspecten voor hun rekening te willen nemen, had ik het op mijn werk zo geregeld dat het Bedrijvenkampioenschap 2012 op mijn werk kon worden gehouden.
Wanneer een schaker in een onderneming weet dat er anderen zijn die zorgen voor de schaaktechnische aspecten, is het voor hem gemakkelijker de stap te nemen in de onderneming voor het organiseren van een NK Bedrijvenschaaktoernooi.
7. Het bedrijvenschaak heeft de toekomst
Schakers moeten niet afwachten wat de KNSB of een regionale bond doet, zij kunnen ook zelf het nodige doen.
Bedacht moet worden dat een NK Bedrijvenschaak gewoon een rapidtoernooi is. Er zijn maar enkele teams die in aanmerking komen voor een prijs. De overige teams komen gewoon voor een leuk dagje schaken. Het is een misverstand te menen dat toernooien alleen interessant zijn als er geldprijzen zijn. Dit is pas echt leuk schaken. Hier kan men de echte amateurs ontmoeten. Want, geld speelt geen rol. Het is meer ontspannen, omdat voor de koffie e.d. wordt gezorgd. Zo zou het regionale bedrijfskampioenschap weer nieuw leven ingeblazen moeten worden.
Na de Tweede Wereldoorlog bestonden er regionale kampioenschappen met een landelijk kampioenschap. Ik heb me laten vertellen dat in Groningen regionaal kampioenschap nog steeds bestaat, dan wel lange tijd heeft bestaan. Waarom proberen we niet die tijden terug te laten komen? Met regionale kampioenschappen, gevolgd door een NK.
8. Inzicht waar schakers werken
Het is gewenst inzicht te verkrijgen waar schakers werkzaam zijn. Veel schakers weten niet wie er binnen een onderneming ook schaken. Door de krachten te bundelen kunnen teams worden gevormd.
Vandaar dan ook: waar werken de schakers. Zo zou er een overzicht moeten komen van namen van schakers met vermelding waar zij werken bij de concrete bedrijven, rijksoverheden, gemeenten, stichtingen, advocatenkantoren. En de z.z.p.’ers kunnen meedoen in het bedrijf van het bedrijf waarvoor ze zijn ingezet.
Het is dan ook gewenst dat een sportvereniging, een (regionale) sportbond of de KNSB zo’n lijst opstelt. Zo kunnen zij de schakers met elkaar in contact brengen. Daar liggen de potentiële sponsors. En wie weet komt er na een bedrijvenschaaktoernooi een bepaalde band voor meer.
9. De KNSB
Ook de KNSB moet het spel meespelen. Als een onderneming de KNSB aanbiedt het kampioenschap te organiseren moet dat aanbod ook met de nodige egards worden behandeld. Het aanbod moet worden geagendeerd in het dagelijks bestuur van de KNSB, zoals dat ook gebeurt bij de Europese Schaakunie en de FIDE.
Vervolgens kent het bestuur de toewijzing al dan niet goed. Daarbij deelt de voorzitter van de KNSB schriftelijk mee aan de onderneming dat het kampioenschap mag worden gehouden. Wat dat betreft mag het wel wat professioneler. Na afloop van het kampioenschap is het gewenst dat de voorzitter van de KNSB een bedankbriefje stuurt aan de directeur van de onderneming. Zo’n gebaar kost niks. Het is zo gebeurd, maar het maakt een wereld van verschil. De KNSB moet haar waardering laten blijken, met het oog op de toekomst. Want wie weet kan er een band worden gesmeed tussen het schaken en de onderneming.
10. Een merkwaardig reglement van het NK Bedrijvenschaak
Een merkwaardige ervaring. Er bestaat een ‘Reglement voor het NK Bedrijvenschaak’. Dat reglement is gewoon is uit de lucht komen vallen. Geen scheidsrechterscommissie, geen bestuur, geen Bondsraad die eraan te pas is gekomen.
Zo regelt het reglement het speeltempo dat niet is ‘vijfentwintig minuten per persoon per partij’ maar: tien minuten plus vijf seconden extra bedenktijd per zet.
Elke organisatie mag ‘het reglement’ naar eigen goeddunken wijzigen. Precies zoals het gaat bij andere volwassen NK toernooien, rapid of snelschaak. Er bestaan wel reglementen voor jeugdtoernooien, maar voor volwassenen nauwelijks. Dan is het niet uit te leggen dat er wel een reglement bestaat voor Bedrijvenschaak.
Ik vind het vreemd dat bij een NK Rapid of een NK Snelschaak geen voorgeschreven increment bestaat, maar wel bij het Bedrijvenschaak. Terwijl het bedrijvenschaak juist meer bestemd is voor de breedte sport. Het gevolg was bij het bedrijvenschaak dat vele partijen snel waren afgelopen. Het rapidtoernooi was een verkapt snelschaaktoernooi geworden.
Zo waren er op het kampioenschap meer mensen die het tempo vervelend vonden. Voordeel is wel een langere pauze tussen te partijen, dat wel.
11. Het draaiboek
John Pouwels heeft in 2010 een draaiboek gemaakt voor een NK Bedrijvenschaak. Hieronder heb ik die opgenomen (helaas komt de layout niet goed over).
Organisatie NK Bedrijvenschaak
Stappenplan en taakverdeling
Voorbereiding
Activiteit Periode Wie Status
Opvolger zoeken voortdurend
Datum afstemmen met bond / intern 1 jaar voor datum (d.d.)
Budget regelen intern 1 jaar voor d.d.
Locatie regelen 1 jaar voor d.d.
Zorgdragen voor opname datum en verdere gegevens op (Jaar-)kalenders van schaakbond/regionale bond/intern/personeelsvereniging z.s.m. na vaststellen d.d.
1e contact met Catering Maart
1e contact met Beveiliging Maart
Uitnodigingen opstellen Maart
Uitnodigingen versturen: post/ e-mail April
Inschrijvingen bijhouden voortdurend
Wedstrijdleider(s) regelen Juni/juli
Informatiepakket (samenstellen, verspreiden) Juni/juli
Materiaal reserveren Minimaal 1 maand voor d.d.
Prijzen (Bekers/medailles) Minimaal 1 maand voor d.d.
Gadgets o.i.d. regelen
Maand van tevoren
Activiteit Wie Status
Reminder uitsturen (mail en post)
Check op catering
Check op beveiliging
Inschrijvingen bijhouden (incl. spelers + ratings)
Contactgegevens bijhouden
Bobo’s voor overdracht estafettestokje regelen
Fotograaf regelen (vooral bij de prijsuitreiking
Wedstrijdformulieren
Beamer (of printer) om stand en indeling te projecteren
Indelingsbordjes voor op de tafels bestellen/voorbereiden
Tafelnummers bestellen/regelen
Week van tevoren
Activiteit Wie Status
Inschrijvingen (en vanaf nu ook vooral afmeldingen) bijhouden (incl. spelers + ratings)
Lotingceremonie voorbereiden
Naambordjes klaarmaken
Tafelnummers regelen
Laatste definitieve afspraken met catering (aantallen en zo)
Laatste definitieve afspraken met beveiliging
Speech voorbereiden
Wegwijzers maken/regelen
Bedankje regelen voor de mensen die zich ingezet hebben (of uit eten met de organisatie of zo)
Dag van tevoren
Activiteit Wie Status
Laatste check op de locatie
Materiaal ophalen
Materiaal opzetten
Geluidsinstallatie klaarzetten en testen
Wegwijzers ophangen
Toernooidag
Activiteit Wie Status
Klokken instellen vóór iedere ronde
Aanmelding
Lotingceremonie
Wedstrijdformulieren uitdelen aan begin iedere ronde
Uitslagen verwerken
Nieuwe indeling maken iedere ronde
Sluiting : Speech
Overdracht estafettestokje aan opvolger
Na afloop
Activiteit Wie Status
Materiaal opruimen
Materiaal terugbrengen
Standen/uitslagen publiceren
Verslag op websites
Foto’s naar websites
Draaiboek naar nieuwe organisator
Contactgegevens naar nieuwe organisator
Aandachtspunten bij de verschillende items:
Catering
• ’s ochtends bij binnenkomst: koffie/thee + taart/cake/koekjes
• koffie/thee hele dag
• frisdrank hele dag of alleen ‘s middags
• lunch: goed verzorgde lunch met warme snacks
• na afloop: borrel:
o borrelsnacks/zoutjes
o bier/wijn/overige
Locatie
• Groot genoeg voor 150 man, 30 – 36 teams
o Evt. restricties aan aantal teams doorgeven via informatiepakket en aankondigingen
• Tafels
o Liefst per wedstrijd (dus 4 schaakplekken bij elkaar)
o 4 stoelen aan de ene kant, 4 aan de andere kant
• Licht
• Wedstrijdleidertafel
o Met stroom voor Laptop en Printer of beamer
o Evt. met netwerkfaciliteit
• Toiletten
o Schoonmaak
o Toiletpapier
• Garderobe
• Beveiliging
o Aanmelden/afmelden?
o Waar mogen de mensen niet komen (afzetlint?)
• Parkeerplaatsen
o Uitrijkaarten?
• Microfoon + geluidsinstallatie
Informatiepakket bevat
• Datum
• Gegevens locatie
• Contactadres
• Contacttelefoon
• Ingeschreven bedrijven/teams
• Dagprogramma
• Reglement
• Huishoudelijke zaken
• Routebeschrijving
• Overzichtje om persoonlijke/teamprestaties bij te houden
Inschrijfgegevens
• Bedrijf
• Contactgegevens
• Aanmelder contactgegevens
• Teamnaam
• Teamleider
• Spelers + rating/speelsterkte
• Evt. 2e contactpersoon
Overig
– Adressenlijst uitnodigingen
– Borden/stukken/klokken
– Tafelnummers
– Naambordjes
– Laptop
– Beamer + Scherm of printer
– Tijdschema
– Opvolger
– Estafettestokje
– Schaakreglement
– Website + informatie
– Inschrijvingen bijhouden (Excel?)
– 40 geplastificeerde naamkaarthouders (+ Logo)
