Separate chess for WoMen?
Gescheiden schaakcompetitie voor man en vrouw?
Alexandra raakt dit onderwerp ook aan in haar artikel: ‘Volgens de regels van het IOC (Internationaal Olympisch Comité) is het voor vrouwen niet toegestaan om deel te nemen aan de mannencompetitie. […] Omdat schaken op het Olympische programma wil komen moeten we begrijpen dat we te maken krijgen met het feit dat vrouwen mogelijk niet toegelaten worden in toernooien voor mannen.’
Ik denk niet dat we in gevaar zijn dat dit snel zal gebeuren: ‘Schaken wordt beschouwd als een ‘denksport’ en na de review van het Sportprogramma in 2002 door het Olympisch Programma Comité trok men de conclusie dat denksport niet in aanmerking komt voor toelating tot het Olympische programma, en sindsdien zijn er geen conclusies die dit standpunt kan veranderen’ (je kunt de reactie van het IOC nalezen in New In Chess magazine, nummer 6 van 2011, als antwoord op de vraag waarom schaken geen Olympische sport is). Daarom is het feit dat mannen en vrouwen samen schaken geen issue wat dit betreft. Er zijn overigens twee Olympische sporten waar vrouwen wel worden toegelaten tot competities voor mannen: zeilen en paardrijden. En de meeste mannencompetities zijn eigenlijk ‘open’ competities waarin vrouwen ook mogen deelnemen. Alle professionele competities (NHL, MLB, NFL etc) staan vrouwen toe.
Niet alle mannen zijn beter in alle sporten. De meeste mannen hebben echter toegang tot bepaalde biologische voordelen ten opzichte van vrouwen, wat een significant verschil oplevert in een competitie waardoor deze gesplitst moet worden. Het is niet alleen maar lengte of gewicht. Het is een combinatie van verschillende factoren die voor beide geslachten bepaald waar de prestatiepiek ligt. Dit gebeurt ook in het schaken, verschillende factoren moeten hierbij worden overwogen. Het negeren hiervan, of het niet splitsen van de competitie zou oneerlijk zijn voor een grote hoeveelheid vrouwelijke spelers die een kans verdienen om hun talent te laten zien, zonder dat hun zetten worden afgetroefd door Anand, of dat hun prestaties in de schaduw zullen staan van de resultaten van Carlsen en Nakamura. Ik weet zeker dat, ook vanuit economisch oogpunt, vrouwen beter hun eigen competitie kunnen hebben.
Omdat vrouwen altijd atletische nadelen hadden en zullen hebben ten opzichte van de man, zouden vrouwen de mogelijkheid moeten houden om in competities te spelen zonder mannen. Vrouwen zijn hiermee niet tot een ghetto veroordeeld. Het geeft de meeste van hen juist de kans om het spel te spelen. Maar ze zouden ook niet uitgesloten moeten worden van traditionele mannentoernooien. Het is in ons collectieve belang om een structuur te creëren die mannen en vrouwen, op welk niveau ze ook spelen, met elkaar kunnen spelen. Professioneel schaak laat ons vele manieren zien: rapidschaak, snelschaak, knock-out systemen, enzovoorts. Of het recente paringssyteem in het Botwinnik Memorial Rapid toernooi in Moskou, wie zou er niet naar kijken?
Dit artikel werd eerder gepubliceerd op de website van Alina l’Ami (klik hier) en is vertaald door Guido de Romph.
Zoek bij Google op ‘gender’ en ‘chess’ en men krijgt 64.900.000 hits. Zoek op ‘sport’ en ‘gender’ krijgt men 187.000.000 hits. Ook de FIDE verwijst naar een rapport over schaken en gender. Keus te over.
Ik denk dat in Nederland grootmeester Donner een pesterige bijdrage heeft geleverd aan het Nederlandse vrouwenschaak, vgl. zijn artikel in Het Parool van 31 augustus 1972, in: De Koning, blz.155, en De Tijd 29 oktober 1972, De Koning, blz. 166 e.v. Zijn opvatting heeft het Nederlandse schaak geen goed gedaan, want er zijn nog steeds schakers die plagerig de opvatting van Donner citeren.
Ik geloof graag dat er verschillen bestaan tussen mannen en vrouwen wat schaken betreft. Daarom is het heel goed dat er een Nederlands Kampioenschap schaken voor vrouwen bestaat. Dat m.i. ook op verenigingen meer mag worden gepromoot. Dat weinig meisjes schaken heeft er ook mee te maken dat er te weinig meisjes zijn op schaakverenigingen.
Een meisje dat eventueel wil gaan schaken wordt daardoor afgeremd lid te worden. Zo kom je in een vicieuze cirkel terecht. Meisjes hebben nu eenmaal andere verwachtingen van een vereniging dan jongens. Zij vinden het bijvoorbeeld leuk met kerstmis gezamenlijk op de club te gaan eten, in de zomer gezamenlijk met zijn allen te gaan barbecueën. Een regionaal meisjeskampioenschap is heel anders dan een ‘jongenskampioenschap’. Meisjes vinden het bijvoorbeeld leuk dat er bloemetjes naast het schaakbord staan. Meisjes vertonen minder claimgedrag.
En wat een verschil tussen een simultaan dat wordt gegeven door man of door een vrouw. Volgens mij liggen daar kansen voor vrouwen.
Wat de titels WGM en WIM betreft ben ik het eens met IM Irina Krush:
"I don’t see their benefit," says 25-year-old IM Irina Krush. "Women’s titles are really a marker of lower expectations."
Schakers en schaaksters die dit niveau halen kunnen FM en IM worden.
In de wetenschap is er ook geen aparte vrouwen Drs titel. Zo’n titel heeft iets beledigends voor alle vrouwen. Het suggereert een verminderde kans voor vrouwen op het behalen van de gewone Drs titel.
Ik ben het niet eens met Alexandra Kosteniuk wat betreft het fysieke aspect in het schaken:Physical strength and therefore the ability to concentrate and thus not to make mistakes is higher in men’s chess and that’s also another reason why, in the long term, men are showing greater results.
Het gaat mijns inziens niet om fysieke kracht, maar om uithoudingsvermogen. Een goede marathonloopster heeft bij het schaken evenveel profijt van haar lichamelijke conditie als een goede marathonloper dat van zijn lichamelijke conditie heeft. Het feit dat hij bij de marathon sneller is dan zij geeft hem geen voordeel bij het schaken.
Ik bekijk het meer praktisch: zolang het verschil tussen mannen en vrouwen wat schaken betreft erg groot is, zal er wel wat aan de hand zijn. Ik geloof er niets van dat de oorzaak van dat verschil iets heeft te maken met hormonen.
Ik denk dat als er net zoveel jongens als meisjes zijn die schaken, uiteindelijk ook wel vrouwen de top zullen halen te vergelijken met die van mannen. Als er aanzienlijk meer meisjes schaken dan jongens, zullen na verloop van tijd er ook meer vrouwen zijn die de top bereiken dan mannen. En hebben de mannen het nakijken (en pleiten zij voor de eigen mannentitels MGM en MIM).
Al vele jaren zijn er zo weinig meisjes lid van een schaakvereniging. Dan is het ook heel normaal dat weinig vrouwen de top bereiken.
De vraag rijst hoe komt het toch dat meisjes geen lid willen worden van een schaakvereniging? Mijn mening is dat verenigingen te veel een jongens- of een mannenuitstraling hebben. Er is ‘iets’ waardoor meisjes niet de stap nemen om lid te worden.