Schaakstrategie 25: Naschrift
In deze aflevering een paar passages uit
Hoofdstuk 25: Naschrift
Dit is al weer de laatste aflevering van deze serie over Schaakstrategie. We hopen dat u de fragmenten uit alle hoofdstukken van Chess Strategy for Clubplayers met plezier heeft bekeken.
In dit boek is een poging gedaan om de clubschaker op weg te helpen in zijn zoektocht om zijn spel te verbeteren.
De rode draad door dit boek is de tabel van elementen van Steinitz. In de tabel worden de strategische voordelen, zoals die zich in het middenspel kunnen voordoen, een voor een benoemd. In de voormalige Sovjet-Unie werd deze tabel als ‘kapstok’ gebruikt voor de trainingen die men hield. Het is niet verwonderlijk dat als de schaakstudent met elk thema vele voorbeelden de revue ziet passeren, zijn begripsniveau aanzienlijk toeneemt.
We mogen in dit verband niet uit het oog verliezen dat in een partij meerdere thema’s op elkaar in werken. Het is de kunst om te ontdekken wat het meest “dominante kenmerk” in de stelling is, zoals grootmeester Adrian Mikhalchishin de topjeugd van Nederland ooit voorhield in een clinic.
Het is dus van belang om ‘diep in de stelling te duiken’ om de diverse kenmerken tegen elkaar uit te zetten en af te wegen welke aspecten de meest cruciale rol spelen. In Nederland hebben wij altijd Jan Timman gehad die in zijn analyses spreekt over “de kern van de stelling” die ontdekt moet worden. Van hem heb ik een diepzinnig fragment, op zijn latere rivaal Kasparov, geselecteerd.
Zwart heeft een kwaliteit geofferd in ruil voor een sterke vrijpion en een machtig paard op c5. Om een antwoord te geven op de vraag "Hoe wit deze ‘macht’ breekt", geeft Timman in het blad Schaakbulletin het volgende commentaar: "Een belangrijk moment in de partij. Het zwarte paard op c5 vormt in combinatie met de b-pion een enorme macht in de zwarte stelling. Om deze te breken is 27. Pb3 onvoldoende, want dan zou na ruil het andere paard op c5 verschijnen. Door de tekstzet wordt de weg van het koningspaard naar de damevleugel afgesneden", aldus Timman.
27. Lh3!
Na een normale zet als 27. Pb3 volgt 27… Pfd7 waarmee zwart zijn sterke blokkade op de zwarte velden in tact houdt. [Overigens niet 27… Pxb3? 28. Txb3 Pd7 29. Tab1 Da5 30. Dd2! en pion b4 valt. (30. Db2? Lg7!)] De mogelijkheid 27. Ta2!? waarmee wit anticipeert op de dreiging … Lh6-g7, komt neer op een zetverwisseling met de partij. De tekstzet is veel beter dan 27. Pxe4?! Pfxe4 28. Lxe4 b3 en zwart wint materiaal terug.
27… Lg7 28. Ta2 h5
Lijkt een agressieve zet, maar de werkelijke betekenis wordt duidelijk in de volgende variant: [28… Pfd7 29. Lxd7 Dxd7 30. Pxe4 b3 31. Pxc5 bxc2 32. Txb8+ Lf8 33. Pxd7 c1D+ 34. Kg2 en wit wint. Door … h5 te spelen maakt zwart veld h7 voor zijn koning vrij.]
29. Pb3!
Zo wordt het sterke paard op c5 verdreven en daarmee breekt wit de ‘macht’ in zwarts stelling. De ‘verbinding’ tussen de twee paarden is na Lh3 doorgeknipt!
29… Pd3
Na de ruil van een paar paarden zou wits taak aanzienlijk verlicht worden.
30. Td1
Wit stuurt aan op vereenvoudigingen. Hij dreigt simpelweg de kwaliteit terug te geven met 31. Txd3 en blijft dan een pion voor. Er was waarschijnlijk nog een betere mogelijkheid. Met 30. Lf1! Pe5 31. Le2 h4 32. Pd4 en de zwakte van pion b4 gekoppeld aan het bezit van de a-lijn zou wit beslissend voordeel hebben kunnen afdwingen. Zwarts compensatie is als sneeuw voor de zon verdwenen.
30… Pe5?!
Daarmee is zwarts concept ook mislukt. Het nadeel van deze zet is natuurlijk dat de eens zo mooie blokkade op veld c5 nu opgeheven is. Daarvan profiteert wit nu onmiddellijk.Timman brak nu definitief door met [Met 30… Pg4!? 31. Lxg4 hxg4 zou zwart nog meedoen in de partij, hoewel wit na 32. Ta6! ook de lakens uitdeelt.]
31. c5! Pd3
Timman: "Een kleine verrassing en tevens de beste manier om terug te vechten. na de terugkeer van het zwarte paard is de witte d-pion hulpbehoevend geworden."
32. cxd6 Dxd6 33. Lf1 Pe5
[Indirecte bescherming van de d-pion, want 33… Pxd5 zou nu falen op 34. Lxd3 Pc3 35. Le2]
34. Ta6
De tweede nevenbedoeling van wits laatste zet.
34… Dd7
35. Txf6
Wit geeft met alle plezier de kwaliteit terug. Niet alleen komt hij nu een gezonde pion voor, ook ontkracht hij een mogelijk wanhoopsoffensief dat Kasparov aan het voorbereiden was op de enigszins kwetsbare witte koningsstelling. [Het sterk alternatief was 35. d6 met de dreiging Dc7. Na 35… Tc8 36. Da2 Pf3+ 37. Kh1 komt er ook weinig terecht van het ‘wanhoopsoffensief’. Men zie: 37… Lf8 [37… Df5 38. Ta5 en ook de dame kan haar actieve post niet behouden.] [37… Pg4 38. h3 en het paard moet onverrichterzake weer weg.] 38. Ta7 De6 39. Pd2 en wit ruilt de dames waarna ook al het tegenspel wegebt.
35… Lxf6 36. Dxe4 Tc8?!
In tijdnood geeft zwart zijn b-pion weg. [Hij had 36… Dg4 moeten proberen om na 37. Dxg4 hxg4 wit nog een lastige technische klus te geven. Maar Kasparov was er in die tijd de man niet naar om een slechte stelling passief te moeten verdedigen. Een ander idee was 36… Da4 om na 37. Dc2 verder te gaan met 37… h4 en hoewel wit ook hier een gezonde pion voorstaat moet hij nog de nodige techniek demonstreren.
37. Dxb4 h4 38. Df4 Kg7 39. gxh4
Haalt de laatste angel uit de stelling.
39… Dd6
[Ook na 39… Th8 40. Pc5! heeft zwart evenmin niets meer te hopen.]
40. Pd2
En voordat zwart tijd had om op te geven, ging hij door zijn vlag. Overigens is de stelling verloren na 40. Pd2 Dxd5 41. Pe4 De6 [Strikt genomen is 41… Dxd1 objectief beter, maar ook dan is de winst na 42. Dxf6+ Kg8 43. Dxe5 Tc1 44. Pg3 niet al te moeilijk meer.] 42. Lh3! Dxh3 43. Dxf6+ Kg8 44. Td8+ Txd8 45. Dxd8+ Kg7 46. Df6+ Kg8 47. Dxe5.
1-0
Hierbij het fragment via de viewer:
Belangstellenden kunnen het boek 
hier bestellen. Tevens treft u op deze webpagina de nodige aanvullende informatie aan.
Voor alle afleveringen uit deze serie klikt u naar het algemene Overzicht. We wensen u veel lees- en naspeelplezier!
