Gespot 31: Koffiehuisschaker Suba (2)
Bij het grasduinen in schaakboeken, het doorbladeren van schaaktijdschriften, het surfen op het internet, het bekijken van schaakfilmpjes valt het oog wel eens op interessante stellingen, bijzondere voorvallen, geniale zetten en grappige blunders. In deze rubriek wil ik u die graag voorleggen.
Bent u ook iets tegengekomen? Laat het ons weten.
In het vorige rubriekje repte ik over de schaker Mihai Suba (zie foto, bron onbekend).
Deze Roemeense grootmeester, inmiddels aardig op leeftijd, had niet alleen een aantrekkelijke speelstijl, hij gaf ervan blijk ook over de nodige humor te beschikken in de boeken die hij het daglicht heeft laten zien. Ik noemde zijn boek Dynamic Chess Strategy, maar ook niet onvermeld mag zijn boek The Hedgehog blijven.
Deze opening, in het Nederlands de Egel of ook wel het Drierijensysteem genoemd, is een vreemde eend in de bijt. Zeker in de tijd dat Suba het systeem praktiseerde, had het niet zo’n geweldige reputatie. Het is ook niet zo goed te verklaren dat een speler zich terugtrekt op de onderste drie rijen, stukkenruil vermijdt en toch hiermee een scherpe strijd aangaat.
Een karakteristiek beeld van deze opening is te zien in het volgende diagram:
Een goede analogie van de zwarte strategie is te vergelijken met het catenaccio uit het Italiaanse voetbal. Dat staat erom bekend dat het eigen team zich terugtrekt op de eigen helft en dat onmiddellijk een scherpe counter plaatst als de tegenstander zich vergaloppeert. Het gaat te ver om de merites van de zwarte opzet in dit bestek te behandelen. Maar in de volgende partij, die Suba al in 1977 speelde, komen de voordelen van zwarts opzet vrij helder naar voren. De aantekeningen van de volgende partij zijn gebaseerd op die van Suba in zijn boek Dynamic Chess Strategy.
Vukic, Milan – Suba, Mihai, Vinkovci 1977.
1. Pf3 Pf6 2. g3 b6 3. Lg2 Lb7 4. O-O e6 5. c4 c5
Een voorbeeld van de slechte reputatie van het Egelsysteem. Wit speelde geen d4 op een van deze zetten (om zijn geliefde spel tegen het Dame-Indisch te kunnen spelen), maar om uit te lokken dat zwart in het Drierijensysteem ‘kruipt’.
6. d4 cxd4 7. Dxd4 d6 8. Pc3 a6 9. Td1
9… Dc7
Suba geeft aan dat hier 9… Pbd7 als beste bekend stond in de theorie. Hij geeft wat varianten aan, om aan te tonen dat het allemaal speelbaar is voor zwart. 10. Pg5 Lxg2 11. Kxg2 Tc8 12. Pge4 Tc6 13. Lf4 Pxe4! [13… e5 14. Pxf6+ gxf6 (Of 14… Pxf6 15. Lxe5!) 15. De4] 14. Dxe4 Dc8 15. Tac1 Le7. Vooral niet 15… Txc4?! vanwege 16. Pd5!
10. b3 Pbd7
Het paard moet nu snel ontwikkeld worden om 11. La3 te beantwoorden met 11… Pc5.
11. Lb2
Ik herinner me dat ik zelf ooit 11. e4 aan mijn broek kreeg tegen de Engelse grootmeester Daniel King. Het idee is om na 11… Le7 wel verder te gaan met 12. La3 Pc5 om dan met 13. e5 een van de zogenaamde ‘stekels’ van het stekelvarken af te ruilen. Na 13… dxe5 14. Dxe5 krijgt wit veld e5 in handen met wat voordeel.
11… Le7 12. e4 O-O 13. De3 Tfe8
Het vis-a-vis van de zwarte toren op de witte dame is een belangrijke factor om wit bezig te houden steeds te blijven kijken naar de dreiging … d6-d5. Ook kan een actie van wit met f2-f4 later efficient opgevangen worden met … e6-e5.
14. Pd4 Lf8
Een frequent plaatje in het Egelsysteem. Wits stelling ziet er ideaal uit. Maar de naakte waarheid is dat het woord ‘ideaal’ per definitie een groot nadeel heeft: de stelling kan niet beter worden.
15. Tac1 Tad8
Beter is 15… Tac8.
16. h3 g6 17. Kh2 Lg7 18. De2 Db8 19. Dc2 Tc8 20. Dd2 Pc5
Wit begint een aanval op e4 met het idee om de verzwakking f2-f3 uit te lokken.
21. Te1 Da8
22. f3
Op 22. De2 volgt 22… d5! 23. e5 Pfe4 24. Pxe4 dxe4 met het idee … Pd3.
22… Db8
De dame keert terug naar dit veld om nu de zwakte g3 op de korrel te nemen.
23. Tcd1 La8 24. Pde2 Ted8 25. Pd4
Nodig, omdat … b6-b5 dreigt.
25… Pcd7 26. Df2 Pe5
26… d5 was slecht vanwege 27. exd5 exd5 28. cxd5 Pxd5 29. Pxd5 Lxd5 vanwege 30. Pf5!
27. De2 Pc6 28. Pc2?
Na ruil van de paarden zou zwart gemakkelijker tot … b6-b5 kunnen komen. Maar wit had moeten aanvoelen dat het voordeel inmiddels al een tijd geleden naar de zwartspeler is overgegaan.
28… Ph5! 29. f4
om … d6-f5 tegen te gaan.
29… b5!
De zwartspeler ziet al zijn dromen uitkomen.
30. cxb5 axb5 31. Lf3
31… Pe7! 32. Pd4
Hier zou 32. Lxh5 niet zo goed zijn vanwege 32… Lxc3.
32… b4! 33. Pa4 Pf6 34. e5 dxe5 35. fxe5
Wit realiseerde zich nu pas dat 35. Lxa8? zou falen op 35… exd4 36. Lf3 Pf5 met winst.
35… Lxf3 36. Pxf3 Pfd5
Een van zwarts paarden heeft het sterke veld d5 eeuwig in handen gekregen. Daarom was er ook geen reden om de witveldige lopers niet te ruilen.
37. Tc1
37… Lh6
Deze loper nam nog geen deel aan de strijd.
38. Tc4 Pe3 39. Tcc1 P7d5 40. Txc8
Na deze ruil heeft zwart de stelling helemaal in zijn greep gekregen.
40… Txc8 41. Df2 Pf5 42. Te2 Le3 43. De1 Db5 44. Pd2
Op 44. Dd1 volgt sterk 44… h5!
44… Dd3
45. Pf1
Dit verliest simpel. [45. Pc4 laat een prachtig slot toe: 45… Txc4 46. bxc4 [46. Txe3 Tc2+] 46… Pxg3! 47. Txe3 [47. Kxg3 Ld2+] 47… Pxe3 en het paard op g3 is taboe.
45… Tc2 46. Tg2 Txg2+ 47. Kxg2 De4+ 0-1
Deze partij via de viewer:
