Oude doos (16): Schakerskwalen

Grote toernooien, zoals het Tata Steel Chess Tournament, hebben een toernooiarts. Bij het Hoogovenstoernooi van 1964 was dat dokter Ben Bulloos. Althans, dat stond onder een artikel van zijn hand in het bondsblad. Waarschijnlijk hadden we hier te maken met een kwakzalver, die echter duidelijk de kwalen kon omschrijven die tijdens zo’n toptoernooi konden optreden. Hij maakte de volgende inventarisatie.

Pilnik-vingers

Een jaar eerder had grootmeester Pilnik de hulp van schaker/arts dr. Bergsma ingeroepen vanwege ‘dode vingers’: stijfheid en gevoelloosheid in de middelste vingers van zijn linkerhand. Bij lange partijen traden zelfs zwellingen op, tot in de pols aan toe. Dr. Bergsma concludeerde na diepgaande studie dat het langdurig steunen van het hoofd op de linkerhand een stremming van de bloedsomloop veroorzaakte op het drukpunt van de ellenboog. Het niet steunen op de ellenboog zou de klachten doen verdwijnen, zo was de volgens dr. Bulloos geniale conclusie van zijn collega.

Schaak-oedeem

Vooral bij dames kunnen er bij voeten, enkels en kuiten enorme zwellingen optreden. Dr. Bulloos kende het probleem al van ‘zwangerschapsbenen’. Ook hier ging het om een stremming van de bloedsomloop, nu veroorzaakt door het zitten met zachte dijen op harde stoelen. Een goede oplossing was ritmisch draaien met de voeten om de enkels tijdens de partij. Omdat speelsters dat tijdens de partij zouden kunnen vergeten, voegde dr. Bulloos eraan toe dat het gaan liggen op een bed met de benen rechtstandig in de lucht ook een goede remedie was.

Dik hoofd

Er zijn mensen, volgens dr. Bulloos vooral onze oosterburen, die hier al van huis uit mee zijn behept. Tijdens het Hoogovenstoernooi trad het toch vaker op. Oorzaken: voortdurend roken, lange hangpartijen en te lang en onnodig verblijf in het Kennemer Theater. Ook constateerde de dokter dat de kwaal het vaakst optrad na de Bonte Avond.

Gezwollen hoofd

Dit deed zich voornamelijk voor bij jonge schakers. Remedie: een flink aantal nullen, dan zou het hoofd vanzelf weer zijn normale afmetingen herkrijgen.

Vluggertjesvinger

Symptomen: een eeltlaag op de wijsvinger en in extreme gevallen zelfs een putje in de vingertop. Geen aandacht aan schenken, meende de dokter. Na vertrek uit Beverwijk zouden de klachten vanzelf verdwijnen.

Het algemene advies van de dokter: op tijd naar bed, niet roken, drinken, bridgen en vluggeren, maar wel dagelijks een flinke wandeling op het strand. Ook mogelijk: lak hebben aan protesten van het lichaam, niet eraan toegeven, het gestel past zich op den duur wel aan. Gewoon meteen na Beverwijk doorgaan na het volgende toernooi. Je bent nou eenmaal schaker, met alles wat daarbij hoort.