Het aftasten gaat door
Opnieuw is een partij in de WK-match tussen Anand en Gelfand in remise geëindigd. Gelfand, die achter de witte stukken zat, is er kennelijk alles aan gelegen om te proberen niet te verliezen, zodat hij in de tiebreak zijn slag wel eens zou kunnen slaan.
Met wit deed hij weliswaar een kleine poging om in het voordeel te komen maar de middelen die hij hiervoor koos bleken ingegeven door de angst om te verliezen zodat een puntendeling al snel na de opening in het verschiet lag.
Vooralsnog heeft de Israëliër geen adequaat antwoord op het Slavisch van zijn tegenstander. In de variant die hij koos, dezelfde als uit de tweede partij, werden al spoedig weer alle centrumpionnen geruild. In een dergelijke symmetrische stelling zijn de voordeeltjes die vergaard kunnen worden slechts marginaal. Deze risicoloze strijdwijze maakt de tweekamp er niet interessanter op. Want hoewel Gelfand steeds mocht bogen op een minimaal plusje, was aan de snelheid waarmee Anand zijn zetten speelde af te lezen dat hij weinig problemen had om de stelling in evenwicht te houden.
Gelfand had ergens een andere mogelijkheid – aangegeven door GM Naiditsch – om er nog iets van te maken, maar toen hij dat had nagelaten, gingen de belangrijkste stukken van het bord. Het resterende eindspel van ieder een toren, een loper voor Gelfand tegen een paard van Anand en pionnen op twee vleugels was in theoretische zin nog steeds iets beter voor wit, maar te weinig om daar daadwerkelijk zaken mee te kunnen doen.
Het wordt tijd dat een van beide spelers een bres slaat in de verdediging van de ander, want dan zullen de partijen scherper opgezet gaan worden. Deze strijdwijze kunnen we Gelfand nauwelijks kwalijk nemen. Het mocht al een wonder heten dat hij zich in het sterke deelnemersveld naar de finale heeft geknokt en de druk ligt geheel en al bij Anand. De wereldkampioen heeft een seizoen met zeer matige resultaten achter de rug en het wordt zaak voor hem dat hij zijn werkelijke klasse laat zien.
Gelfand, Boris – Anand, Viswanathan (vierde partij)
Na de tweede partij werd duidelijk dat Gelfand weinig bijzonders achter de hand lijkt te hebben op het Slavisch van Anand. Daarbij moet gezegd worden dat Anand met 5… a6 afweek van zijn normale speelwijze. Nu dat bekend is, mag je verwachten dat het team Gelfand hier iets op bedacht mag hebben.
1. d4 d5 2. c4 c6 3. Pc3 Pf6 4. e3 e6 5. Pf3 a6
Ja hoor, hij speelt het opnieuw. Dat is een gebruikelijke matchstrategie. De speler die in de partij ervoor een comfortabele stelling na de opening heeft bereikt, legt de bal op de helft van zijn tegenstander. Die mag aantonen dat het nog iets gaat worden in deze variant.
6. b3
Opnieuw de wat vreedzame aanpak.
6… Lb4 7. Ld2 Pbd7 8. Ld3 O-O 9. O-O Ld6
Met een kleine zetverwisseling zijn we weer in partij twee terechtgekomen.
10. Dc2
Een afwijking van de vorige partij. In de tweede partij ging wit verder met 10. Tc1 maar hij bereikte nagenoeg niets.
10… e5
Anand laat er opnieuw geen gras over groeien om de positie in het centrum snel op te klaren. [De populairste voortzetting is hier 10… h6 ooit nog door Gelfand zelf met zwart gespeeld.]
11. cxd5 cxd5
12. e4
De enige manier om te proberen er iets van te maken. Spel tegen een geïsoleerde pion levert niets bijzonders op voor wit na 12. dxe5 Pxe5, omdat de zwarte stukken veel te actief staan opgesteld. Een belangrijk gegeven is wel dat wit nooit meer de beschikking heeft over een thematische zet als Pc3-b5 met aanval op de belangrijke loper op d6, omdat zwart het voor deze stelling nuttige … a7-a6 heeft gespeeld.
12… exd4 13. Pxd5 Pxd5 14. exd5 Pf6
15. h3
Met dit soort ‘slappe’ zetten lijkt Gelfand niet in staat om Anand uit het zadel te lichten. Hier werd ook onder andere 15. Tae1 geprobeerd. In twee partijen Timoscenko-Godena, 1999 en Yevseev-Dzhakaev, 2001 kwam wit tot winst, maar dat had weinig met de opening te maken.
15… Ld7
Het eigenlijke nieuwtje, maar de zet oogt volstrekt logisch. 15… h6 kwam nog voor in een partij Krush-Enhbat, 2005, maar ook daar had wit weinig tot niets bereikt. Zwart haalt met … h6 het slaan op h7 uit de stelling en hij staat daarna klaar om met … Pxd5 de stelling volkomen te nivelleren. Het is niet helemaal duidelijk waarom Anand hiervan afzag, maar waarschijnlijk dacht hij dat het ook op een andere manier kon.
16. Tad1 Te8
Zwart speelt allemaal gezonde zetten. Het eveneens normale 16… Tc8 beviel hem misschien niet vanwege 17. Db2 en de dame dreigt nu op d4 terug te nemen, waarna zwart nog maar moet zien hoe hij zijn pion op d5 terugkrijgt. De afwikkeling met 17… Db6 18. Dxd4 Dxd4 19. Pxd4 Pxd5 20. Le4 is onplezierig voor zwart.
17. Pxd4 Tc8 18. Db1
18… h6
Anand speelde alles vrij snel, dus het lijkt erop dat hij alles uit deze variant onder controle heeft. Wel blijft onduidelijk waarom hij niet eerder … h6 speelde. Misschien wilde hij zijn tegenstander verrassen en heeft hij gedacht dat het niet zoveel uitmaakt. Op het eerste gezicht lijkt Gelfand nu toch wat voor elkaar gekregen te hebben. Voorlopig staat hij pion d5 voor en met een paarduitval naar f5 zou hij ook het loperpaar kunnen veroveren. Dat is een niet te onderschatten strategisch idee. In een open stelling met pionnen op beide vleugels, zoals deze, kunnen twee lopers tegen loper en paard al een beslissend voordeel betekenen in het eindspel! Specialisten als Kramnik, Gurevich en vroeger ook Yusupov en Salov, wisten daar wel raad mee.
19. Pf5
Wit gaat voor het loperpaar, we zullen zien waarom Anand dit toch over zich heen laat komen. Volgens Naiditsch moest Gelfand hier verder gaan met 19. Pf3 om na 19… Pxd5 te opteren voor 20. Le4 eventueel met de inlassing van Lh7+. Hij heeft een punt want na 20… Le6 keert het paard weer terug naar d4 met 21. Pd4 waarna wit Pxe6 dreigt. Hij heeft dan het loperpaar veroverd en omdat zwart ook nog met de pion moet terugnemen, is zijn voordeel inderdaad iets tastbaars.
19… Lxf5 20. Lxf5 Tc5
Hij herovert in elk geval pion d5 weer waarna er een symmetrische pionnenstructuur overblijft.
21. Tfe1 Txd5 22. Lc3 Txe1+
Anand speelde zijn zetten vandaag in hoog tempo. Kennelijk had hij zich voorgenomen om niet nogmaals in tijdnood te komen.
23. Txe1
23… Lc5
Deze voortzetting moet Anand van te voren bedacht hebben. Door zijn loper zo actief mogelijk te zetten, oefent hij druk uit op f2 waarna het voordeel van het loperpaar in het niet valt. Hij streeft er overigens ook naar om met … Ld4 de kracht van wits zwartveldige loper teniet te doen. Zouden we in deze stelling beide dames en torens wegdenken, dan heeft wit vrijwel beslissend voordeel (even afgezien van het feit dat wit dan met Lc8 meteen een pion zou winnen 🙂 ).
24. Dc2
Overigens zij opgemerkt dat zwart na 24. Lxf6 wel moet terugnemen met de pion: 24… gxf6 Ondanks de lelijke pionnenstructuur zijn de winstkansen voor wit vrijwel nihil. De aanwezigheid van de ongelijke lopers werkt hier niet in wits voordeel. Overigens gaat 24… Dxf6?? direct mis: 25. Te8+ Lf8 26. Lh7+ Kh8 27. Txf8#.
24… Ld4 25. Lxd4
Wit kan de ruil niet uit de weg gaan. Na bijvoorbeeld 25. Lb4 volgt 25… Db6 en het is eerder zwart die kansjes krijgt.
25… Txd4 26. Dc8 g6 27. Lg4
27… h5
Anand maakt zich nergens meer zorgen over. Hij moet alleen geen 27… Pxg4?? spelen wegens 28. Te8+ Kg7 29. Txd8 en er is geen mat op d1 omdat de witte toren indirect veld d1 dekt.
28. Dxd8+ Txd8 29. Lf3 b6
Zwart moet de pionnen nog even op de goede kleur zetten. Hij moet in deze stelling nog even oppassen of wit niet een aanvalletje met toren en loper op f7 kan opzetten (bijvoorbeeld een toren naar c7 en een loper naar c4), maar daar zal het niet van komen.
30. Tc1
Gelfand probeert het nog heel eventjes.
30… Td6
Uiteraard laat Anand Tc6 niet toe.
31. Kf1
Wit brengt de koning naar het centrum, maar vervolgens glijdt de partij af naar een vreedzaam einde. Ik heb nog even zitten kijken naar de poging 31. Tc7 met de bedoeling Lf3-e2-c4. Stel dat zwart alles toelaat (hetgeen overigens niet nodig is), dan nog kan wit geen zaken doen. Een mogelijke variant is 31… Kg7 32. Le2 a5 [32… Pd5 is wat normaler, daarna kunnen de stukken meteen in de doos teruggedaan worden.] 33. Lc4 Pd7 en zelfs hier komt wit geen steek verder.
31… a5 32. Ke2 Pd5
Nu de koning op e2 staat, maakt Anand gebruik van een klein tactisch grapje.
33. g3
De penning met 33. Td1?? faalt nu op 33… Pc3+.
33… Pe7 34. Le4 Kg7
En hier werd de remise getekend.
½ – ½
De analyse via de viewer:
